روابط رو به ترمیم ایران و انگلیس

انگلیسی‌ها که پس از حادثه حمله به سفارت این کشور در تهران تصمیم به تعطیلی نمایندگی سیاسی خود گرفته بودند حال با توجه به تغییرات سیاسی ایجادشده در ایران و روی کار آمدن دولتی اعتدالگرا تصمیم گرفته‌اند تا سطح مناسبات خود را با تهران به رویه گذشته خود بازگردانند. البته قطعا شرایط فعلی منطقه و آشفتگی وضعیت برخی از کشورهای آن و خطر قدرت‌گیری روزافزون افراط‌گرایان و گروه‌های تروریستی نظیر داعش که یک تهدید مسلم برای امنیت ملی کشورهای اروپایی تلقی می‌شوند نیز در این تصمیم‌گیری بی‌تاثیر نبوده است. همین دلیل کافی است تا کشورهایی نظیر انگلیس بخواهند در این آشفته‌‌بازار از کمک‌های کشوری نظیر ایران که می‌دانند از چه تاکتیکی در مقابله با این تروریست‌ها استفاده می‌کند، بهره جویند. هرچند که این موضوع کتمان‌شدنی نیست که از دیرباز تاکنون یک نوع همکاری نانوشته میان ایران و برخی از کشورهای غربی در مبارزه با افراط‌گرایی وجود داشته است. ما این همکاری را می‌توانیم در زمان مبارزه آمریکا و ناتو با نیروهایی نظیر القاعده و طالبان در افغانستان یا درشرایط فعلی در عراق برای رویارویی با تروریست‌های داعشی مشاهده کنیم. علاوه بر این جایگاه ژئوپلتیک و ژئو‌استراتژیک ایران در منطقه و نفوذ نسبی در برخی از کشورهای همجوار و هم‌مرز موجب شده است تا کشورهای غربی همواره از برقراری رابطه با ایران استقبال کنند. ایران و انگلیس در حوزه منابع نفتی دریای شمال نیز ارتباطاتی با یکدیگر دارند که در قالب همکاری شرکت نیکو (یکی از زیرمجموعه‌های شرکت ملی نفت ایران) با شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم به ثمر رسیده است. چند سال پیش دیدیم که با تشدید تحریم‌های ایران و قوت‌گیری اقدامات خصمانه کشورهای جهان علیه کشورمان، مقامات بریتیش پترولیوم با ابراز نگرانی نسبت به تاثیر این شکل از برخوردها بر دامنه همکاری‌های دو‌جانبه خواهان تقلیل آن شدند. البته این درخواست‌ها در آن زمان ثمری در ‌بر نداشت اما نشان داد که همکاری با ایران تا چه اندازه برای انگلیسی‌ها مهم و حیاتی است. با روی کار آمدن دولت تدبیر وامید در ایران و در پیش گرفتن سیاست تعامل و مذاکره با جهان بین‌الملل دستگاه سیاست‌خارجی ما نیز بعد از سال‌ها تصمیم به بهبود روابط با لندن گرفت بنابراین توصیه می‌شود در شرایط فعلی همگان با دیدی مثبت به ارتقای مناسبات دو کشور بنگریم. به ویژه با کشوری نظیر انگلیس که یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل است و قطعا نظرات و دیدگاه‌های آن می‌تواند بر تصمیمات و سیاست‌های سایر اعضای شورا و البته همپیمانان این کشور تاثیرگذار باشد. مضاف بر اینکه مرکزیت بسیاری از فعالیت‌های اروپایی ایران در انگلیس قرار دارد و به نوعی مرکز ثقل فعالیت‌های اروپایی ما به شمار می‌رود. البته توجه به این رویکرد نباید به معنای سکوت یا خدای ناکرده دست‌به سینه بودن ما در مقابل لندن تلقی شود؛ چرا که انگلیسی‌ها خود مثل معروفی دارند که می‌گوید انگلستان نه دوستان دائمی دارد و نه دشمنان دائمی بلکه منافع ملی دائمی دارد. یعنی دشمن دیروز ما در پرتو تحولات و مقتضیات روز جامعه ممکن است به نوعی منافعش با ما همسو شود و دوست ما به شمار رود. بنابراین ما نیز باید از این منظر باید به ارتقای مناسباتمان با کشوری مثل انگلیس توجه کنیم. هرچند که باید مدنظر داشته باشیم بازگشایی سفارت باب جدیدی در روابط ایران و انگلیس است که بدون تردید در مناسبات ما با کشورهای مشترک‌المنافع بریتانیا بويژه کشورهایی نظیر کانادا، استرالیا، نیوزیلند و حتی آفریقای جنوبی نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد.

* کارشناس روابط بین الملل/آرمان