"مصدق" و یک "روایت" ناصواب

نواندیش- سام سکوتی بداغ: روزهای منتهی به آخر سال برای آنان که ملیت را در کنار مذهب ارج می نهند، یادآور یک قهرمان ملی است که در دوره ي زمامداری خود در کنار اشتباهات و افتخارات خود، افتخاری دارد که اسفند دود کردنی است زیرا اجازه نداد بیش از آنچه آن روزها ثروت ما را دود می کردند، خسران ببینیم.

دکتر محمد مصدق در کنار تلاش های دکتر فاطمی و قطعاً برخی دیگر که در تاریخ کمتر از آنان نامی آورده شده است، نفت را ملی کرد و دست بریتانیایی ها را از سفره ي نفتی کشورمان کوتاه کرد که شاید بتوان بزرگترین لطف یک سیاستمدار دوران شاهنشاهی به ایران دانست.

آنان که در حوزه ي انرژي فعالیت می کنند حتماً می دانند که شرکتی که امروز به نام بی پی به عنوان غول نفتی جهان فعالیت می کند، قبل از آنكه بریتیش پترولیوم باشد، بریتیش پرشین بود و پس از کوتاه شدن دستان از ایران و برهم خوردن قرارداد ننگین با ایران به بی پی تغییر نام داد.

اما در کنار این حرکت بزرگ ملت ایران به رهبری دكتر مصدق، روایتی به اشتباه در مورد نحوه ي حضور دکتر مصدق در دادگاه لاهه و دفاع از حقوق ایران بر سر زبان ها است که لازم دیدم آن را از زبان یکی از حاضران در روز دادگاه تصحیح کنم تا خصیصه ي داستان پردازی ما شرقی ها، چهره ي یک شخصیت ملی را مخدوش نکرده و ایشان را دست به دامن یک مغالطه ننداخته باشد، آن هم در جایی که قرار است قانون حاکم باشد تا تمثیل و قیاس و ... .

دکتر امیر اسلان افشار، دیپلمات جوان ایرانی که بعدها و در پایان عمر رژیم پهلوی، وزیر تشریفات شده، در خاطرات خود آن روز را که به عنوان یک ديپلمات مسلط به سه زبان در لاهه حضور داشتند اعلام کرده اند كه چنین موضوعی هرگز صحت نداشته است و فقط قدرت چانه زنی و دفاع بر اساس اصول حقوقی بود که منجر به پیروزی در دادگاه شد.

عموماً شرقی ها به افسانه پردازی علاقه بیشتری دارند و در این میان ما ایرانی ها نيز برای بزرگ تر نشان دادن شخصیت های ملی و قهرمان پروری دست به چنین داستان سازی هايي می زنيم که اگر چه هدف خیر مطلق است اما وسیله ي انتخاب شده مناسب نیست که امیدوارم بیاموزیم دفاع درست بکنیم تا کوچک کردن در جایی که قصدمان بزرگ کردن است.

اسطوره سازی بیشتر در جوامع توسعه نیافته و کم سواد رخ می دهد و این گونه برخورد با یک شخصیت سیاسی و ملی نيز بیشتر به همان روزهای توسعه نیافتگی بر می گردد و شاید از سر همدردی با دکتر مصدق باشد که مورد قهر و غضب پهلوی دوم بود.

خبرهای مرتبط