امسال سیزده بدر را بدون "دروغ سیزده" جشن خواهیم گرفت

نواندیش-سام سکوتی بداغ: اینکه غربی ها در تکنولوژی و … بر شرق برتری دارند، بحثی نیست اما مسائل فرهنگی و اخلاقی مختص به غرب یا شرق نیستند بلکه مفاهیمی جهانی هستند. اگرچه دروغ گفتن همواره امری مذموم و نکوهیده بوده است و مذمت آن مورد اجماع کلی است و فقط در مواردی خاصی ادیان و مذاهب آن را مجاز می دانند که باز هم اخلاق گراها در مورد ان حرف و حدیث دارند.

در مواردی بسیار نادر برای دروغ های مصلحتی در فرهنگ ما و دروغ های سفید در فرهنگ غرب مجوز صادر شده است که محل بحث ما نیست. شاید اولین موردی که ما ایرانیان برای تفاخر در مقابل سایر ملل برمی‌شماریم، تمدن کهن ما باشد و آن را دلیلی برای برکشیدن خود می‌دانیم اما جوانان ما در مقام عمل از بیشتر حرکات بیگانگان تقلید می‌کنند، لباس به سبک غربی می پوشند، مدل موی آلمانی را مد روز می‌کنند و آن‌گاه در همان کسوت ادعای تمدن هزاران ساله ایرانی می‌کنند.

در اسلام دروغ گویی مورد نکوهش بسیار قرار گرفته است. آیات و روایات متعددی دروغ گویی را به عنوان اعظم الخطایا (بزرگترین گناهان) و ویژگی منافقان ذکر کرده‌ است و همچنین دروغ های ساده را که هیچ ضرری برای کسی ندارند حتی در مقام مزاح نهی کرده است و برنمی‌تابد. اگر چه غرب دستاوردها و خدمات قابل احترامی نیز داشته است اما در کمال تأسف ما از سخیف‌ترین و مبتذل‌ترین آنها کپی برداری کرده‌ایم.

دروغ سیزده تقلیدی کورکورانه از دروغ اول آوریل غربی هاست که ریشه آن تغییر زمان برگزاری جشن سال نو در اروپا است. لویی نهم، پادشاه فرانسه با پذیرش تقویم گریگوری آن را جایگزین تقویم جولیان کرد (تفاوت این دو تقویم، کم کردن هر سال به مدت یازده دقیقه بود) و جشن سال نو را که در اول آوریل هر سال بود به اول ژانویه تغییر داد. عده‌ای از مردم که با این عمل پادشاه مخالف بودند، همچنان روز اول آوریل را جشن می‌گرفتند و به دید و بازدید یکدیگر می‌رفتند و طرفداران پادشاه، آنها را به تمسخر «احمق‌های آوریل» می نامیدند چرا که به باور آنها، آن عده روزی دروغین را به عنوان روز نو و آغاز سال جدید جشن می‌گرفتند.

اگرچه اول آوریل جزء تعطیلات رسمی نیست اما در بیشتر کشورهای غربی به خنده، شوخی و گفتن دروغ‌های بزرگ می‌گذرد. در سال ۱۹۵۷ شبکه پر بیننده بی بی سی نیز با پخش برنامه‌ای که در آن درخت‌های ماکارونی را در سوئیس نشان ‌می‌داد، آنتن خود را به یک دروغ اختصاص داد که سبب گردید تا بسیاری از مردم برای یادگیری نحوه کاشت درخت ماکارونی با بی بی سی تماس بگیرند. در سال ۱۳۸۷ در تلویزیون رسمی ایران، سخنگوی دولت ماجرای عزل وزیر اقتصاد را دروغ سیزده خواند. قاطبه مردم چندان توجهی به این پدیده وارداتی و ناپسند نداشته‌اند و نخواهند داشت. امروز که بیش از دو سال از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید می گذرد تقریبا می توان ادعا کرد خبری از پدیده کاملا وارداتی اپریل فول نبوده که جای خوشحالی دارد.

این سنت نامأنوس هیچ بار ارزشی جز عادی کردن دروغگویی در نزد نسل جوان ندارد. عده‌ای سوار بر اسب تروای غرب سعی در عادی جلوه دادن این پدیده شوم در کشور را دارند که امیدوارم در سال جدید، ایرانیان با تأسی به اخلاق دینی، تصویر درستی از فرهنگ ما در ذهن آینده سازان و در مقابل کج اندیشان ارائه کنند و با توجه به اینکه دولت راستگویان در رأس کار است، ان شاالله ادبیات سیاسی ما از هر گونه دروغ و تزویری مبرا گردد

گزارش خطا