پشت ‌پرده سفر نرفته رییس جمهور

رييس مجلس در پاسخ به خبرپراكني‌هاي برخي رسانه‌هاي خاص، تصميم رييس‌جمهوري به لغو سفر اتريش به دليل«راهپیمایی منافقين» را «درست» دانست.

به گزارش اعتماد، رييس مجلس يك بار ديگر در يك موضوع سياست خارجي پشت دولت در آمد. اين رويه ثابت تمام دو سال و نيم اخير علي لاريجاني است؛ رويه‌اي كه اين‌بار درباره لغو سفر روحاني به اتريش تكرار شده است. علي لاريجاني تصميم حسن روحاني را براي لغو اين سفر تصميم درستي عنوان كرده و اين در حالي است كه منتقدان و مخالفان دولت همچنان جلوي تصميم اخير حسن روحاني علامت سوال‌هاي جديد مي‌گذارند. از جمله خبرگزاري مهر كه ديروز همزمان با سخنان علي لاريجاني تلويحا تصميم حسن روحاني را به موضع‌گيري اخير رييس‌جمهوري اتريش درباره وصل نشدن سوييفت و ناراحتي حسن روحاني از اين اظهارنظر ربط داده است. اين در حالي است كه از روز سيزدهم فروردين موضع‌گيري رسمي دولت ايران مبني بر وجود برخي مسائل امنيتي به عنوان مانع اين سفر نيز به محل مناقشه ميان طيف‌هاي سياسي تبديل شد.

علي لاريجاني ديروز حمايت خود از تصميم حسن روحاني براي لغو سفر به اتريش را در ديدار با مديرعامل و تحريريه پارلماني خبرگزاري ايسنا اعلام كرده است. او گفته است: «گاهي اخبار شفاف و روشني در برخي امور توسط رسانه‌ها منتشر نمي‌شود كه نمونه اخير آن لغو سفر رييس‌جمهور به اتريش بود. رييس‌جمهور به درستي تصميم بر لغو سفر به اتريش گرفت، اما برخي رسانه‌ها با طرح مسائل ابهام‌آميز و غيرشفاف موضوع را جور ديگري جلوه دادند.» اين درست مشابه موضع‌گيري روز سيزده فروردين سيد حسن قاضي‌زاده هاشمي، وزير بهداشت بود كه نسبت به مبنا قرار گرفتن سخنان رييس‌جمهوري اتريش به جاي مواضع رسمي دولت جمهوري اسلامي ايران در جريان لغو دومين سفر اروپايي حسن روحاني در برخي رسانه‌ها معترض شده بود. لاريجاني يك روز بعد از مطلب نوشته شده توسط وزير بهداشت در ديدار نوروزي خود با مديرعامل و تحريريه پارلماني خبرگزاري ايسنا موضع‌گيري قاضي‌زاده هاشمي را تاييد كرده و گفته كه «ايشان سخن درستي را اعلام كردند؛ البته بنده قبل از سفر در جريان مسائل بودم. رييس‌جمهور تصميم درستي مبني بر لغو سفر گرفت. وقتي در سفري به تراز امنيتي از سوي كشور دعوت‌كننده به همه جهات توجه نمي‌شود، ميهمان بايد تصميم درستي بگيرد كه رييس‌جمهور چنين كرد.» رييس مجلس شوراي اسلامي با انتقاد از رسانه‌هايي كه سخن رييس‌جمهور اتريش مبني بر «نبود مخاطرات امنيتي در سفر دكتر روحاني به اين كشور» را بر سخنان مسوولان و منابع داخلي ترجيح دادند، گفته: «معتقدم اگر در جايي مشكلي به وجود مي‌آيد بايد توسط رسانه‌ها براي افكار عمومي باز شود تا مسائل حاشيه‌اي به وجود نيايد.

لغو سفر رييس‌جمهور به اتريش نمونه اين مساله است. براساس اخبار دريافتي زمينه سفر از نظر امنيتي وجود نداشت، ولي در داخل برخي رسانه‌ها با استناد به سخنان رييس‌جمهور اتريش گفتند «مشكل امنيتي» در اين كشور وجود نداشت.» لاريجاني ادامه داده كه «البته شايد منظور رييس‌جمهور اتريش فقدان ناامني از ناحيه داعش در اين كشور بوده باشد، ولي برخي در داخل مساله را طور ديگري مطرح كردند و موجب تاثير منفي بر افكار عمومي داخلي شدند در حالي كه اصلي‌ترين وظيفه رسانه علاوه بر اعلام خبر بايد صحت و درستي آن باشد تا در داخلي ابهامي به وجود نيايد.» وي ابهام در اطلاع‌رساني را موجب ايجاد نوعي سرگرداني در افكار عمومي دانسته و خواستار پايبندي رسانه‌هاي ابهام‌آفرين به اخلاق حرفه‌اي شده است.

ناگفته‌هاي منتقدانه از لغو سفر وين

هر چند از يك رو روز سيزدهم فروردين موضع‌گيري قاضي‌زاده‌هاشمي بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي داخلي داشت و از سوي ديگر علي لاريجاني نيز سعي در شفاف‌سازي بيشتر موضوع انجام داد اما هيچ‌كدام از اين تلاش‌ها نهايتا منجر به پايان كامل مناقشه رسانه‌اي بر سر لغو سفر اتريش نشد. خبرگزاري مهر از رسانه‌هاي نزديك به طيف منتقدان دولت همزمان با اظهارات علي لاريجاني در گزارشي به بازگشايي «ناگفته‌هاي لغو يك سفر روحاني» پرداخت. ناگفته‌هايي كه از نظر اين گزارش نه‌تنها مربوط به مخاطرات امنيتي نمي‌شد بلكه ريشه در ادامه تحولات ناظر به مسائل هسته‌اي و برجام مي‌شود. گزارش خبرگزاري مهر سه دليل عمده را به عنوان گمانه‌هاي موجود براي لغو اين سفر مطرح كرده است؛ نزديكي زمان و مكان انفجارهاي بروكسل به اين سفر، تهديدات امنيتي و حاشيه‌سازي‌هاي گروه‌هاي فشار صهيونيستي و نهايتا سخنان هاينس فيشر، رييس‌جمهوري اتريش. گزارش خبرگزاري مهر اما برخلاف مواضع دولت و همين‌طور توضيحات رييس مجلس دو گمانه اول را رد كرده و گمانه سوم، يعني سخنان رييس‌جمهوري اتريش مبني بر عدم بازگشايي سوييفت را دليل لغو اين سفر عنوان كرده است. خبرگزاري مهر در نتيجه‌گيري خود تاكيد مي‌كند؛ «كسي چه مي‌داند؛ شايد دولت با ملاحظه همه شرايط از جمله سخنان ميزبان اتريشي خود، شرايط را سبك و سنگين كرده و تصميم گرفته است تا سفر را به زماني موكول كند كه دستاوردي داشته باشد، ولو شده بر روي كاغذ!»

پاسخي براي اعتراض رييس مجلس و وزير بهداشت

اما شايد نكته مهم‌تر آنجايي باشد كه اين گزارش پاسخي براي انتقاد وزير بهداشت و رييس مجلس در خصوص استناد به سخنان مقامات اروپايي به جاي مبنا قرار دادن مواضع رسمي دولت ايران پيدا كرده است. خبرگزاري مهر با اشاره به موضع‌گيري هاينس فيشر درباره عدم وصل شدن سوييفت بعد از اجراي برجام نوشته كه «اين اظهارات فيشر از اين جهت مورد توجه قرار گرفت كه قطعا ميزبان اصلي مذاكرات هسته‌اي ايران و ١+٥ و به ويژه ميزبان دور آخر مذاكراتي كه برجام از دل آن متولد شد، حتما حداقل صلاحيت براي اظهارنظر درباره مذاكرات هسته‌اي و نتايج آن را دارد.» جمله‌اي كه به شكل واضح پاسخ به اعتراض مشترك رييس مجلس و وزير بهداشت كابينه يازدهم است كه گفته‌اند چرا اظهارات مقامات غربي بيشتر در اين ماجرا مورد استناد رسانه‌هاي داخلي بوده است. خبرگزاري مهر همچنين ديروز از قول منابع آگاه خود نوشت كه اطلاعات اين منابع «حكايت از فشاري دارد كه اين روزها و پس از مصاحبه خبرنگار صدا و سيما با فيشر، بر خبرگزاري صداوسيما به دليل طرح اين سوال مهم وارد شده است. اين فشارها كه از برخي محافل دولتي تغذيه مي‌شود، بيشتر بر اين نكته متمركز شده است كه چرا در هنگام سفر رييس‌جمهور به وين، از رييس كشور ميزبان درباره برجام و رفع تحريم و مشكل سوييفت سوال شده است!؟»

تمجيد مشاور سابق روحاني از احمدي‌نژاد

اما ساعتي بعد، مشاور رسانه‌اي حسن روحاني در دوران مبارزات انتخاباتي هم وارد گود شد تا خط رد ديگري بر موضع دولت مبني بر وجود دلايل امنيتي براي لغو سفر رييس‌جمهوري به اتريش بكشد. حسين دهباشي كه البته مدت‌هاست به اردوگاه مخالفان دولت يازدهم پيوسته از يك سو در مطلبي در كانال تلگرام خود به ستايش حضور محمود احمدي‌نژاد در دانشگاه كلمبياي نيويورك پرداخته و از سوي ديگر با مقايسه آن با لغو سفر حسن روحاني به اتريش، همانند ديگر منتقدان دولت يازدهم تاكيد كرده كه اين تصميم نمي‌تواند به دلايل امنيتي اتخاذ شده باشد. دهباشي هم در مطلب خود با برجسته كردن اظهارات رييس‌جمهوري اتريش، رفتار دولت را به «قايم موشك‌بازي» تعبير كرده است. اين مطلب نيز ديروز توسط خبرگزاري مهر بازنشر شده است.

لغو سفر اتريش، زنده ماندن دو قطبي سياسي

با اين تفاسير به علاوه بر اينكه نظر نمي‌رسد اظهارات رييس مجلس و وزير بهداشت و همينطور توضيحات دولت نقطه پاياني بر مناقشه بر سر لغو سفر رييس‌جمهوري به اتريش باشد بلكه آن طور كه از ظواهر به نظر مي‌رسد اين ماجرا همچنان ادامه پيدا خواهد كرد. تجربه‌اي كه پيش‌تر در مراحلي به مراتب سخت‌تر از اين در خصوص موضوع هسته‌اي نيز آزموده شده است. جايي كه هم اصل قضيه از جنبه‌هاي به مراتب‌ فراگيرتري در ابعاد ملي برخوردار بود و هم انذارها براي نقد بيجاي مذاكره‌كنندگان در سطح گسترده‌تر و سطوح بالاتري صورت مي‌گرفت. از سويي ماجراي لغو سفر اتريش يك بار ديگر بعد از برجام، هر چند در سطوحي پايين‌تر زمينه برجسته شدن دو قطبي و شكاف شكل گرفته سياسي بر سر ديپلماسي دولت يازدهم را مهيا كرده است. اين تنها جايي است كه اصولگرايان و منتقدان و مخالفان دولت حسن روحاني بي‌پرواتر و صريح‌تر از جاهاي ديگر به ادامه حمايت از سياست‌هاي دولت محمود احمدي‌نژاد پرداخته‌اند.

گزارش خطا