نامزد اصلاح طلبان "روحانی" است

سفر محمود احمدي نژاد به آمل دوباره او را در محافل سياسي مورد توجه قرار داده است. مجموعه رفتارهاي احمدي نژاد، سخنان غيرسياسي اش و شنيده هايي كه با محور او دهان به دهان مي چرخد چند سوال ايجاد مي كند: آيا او به دنبال رياست جمهوري است؟ آيا ساختار سياسي ايران حاضر است بار ديگر فرصت عرض اندام انتخاباتي به او بدهد؟ رقبا، مخالفان و حاميانش چه كساني هستند؟ اين سوالات و ده ها پرسش ديگر حرف روز فعالان سياسي و خبر اول سياسي فضاي مجازي است. عبدالله ناصري، عضو شوراي عالي اصلاح طلبان و مشاور رييس دولت اصلاحات حرف هاي تازه اي دارد. او معتقد است در بين احمدي نژاد و مخالفانش اشتراكاتي وجود دارد كه حتما او از اين اشتراكات به بهترين نحو استفاده خواهد كرد. در عين حال ناصري مي گويد احمدي نژاد اهدافي فراتر از رياست جمهوري و حضور در ساختار سياسي دارد و مي خواهد در پهنه تاريخي جمهوري اسلامي ايفاي نقش كند. اين عضو شوراي عالي اصلاح طلبان مهم ترين برگ برنده احمدي نژاد را ناكارآمد جلوه دادن برجام مي داند و معتقد است اگر روحاني در اين يك سال و دو ماه تا انتخابات آتي نتواند در حوزه معيشتي مردم برگ برنده اي داشته باشد حتما كارش دشوار مي شود.

ارزيابي شما از تحركات اخير احمدي نژاد چيست؟

من موضوع را از دو منظر مي بينم. ابتدا از منظر شخصيت خود ايشان كه خودباوري هايي كه ايشان داشته و ظاهرا هنوز هم دارد اقتضا مي كند كه آرام ننشيند و سر بزنگاه در فرصت مقدر دوباره خود را عرضه كند تا آن حس جاه طلبي و قدرت طلبي كه در اين نوع افراد فروكش نمي كند، دوباره سربرآورد. مخصوصا كه او بر خلاف همه باور دارد كه گفتمانش و عملكردش پيش برنده بوده و در راستاي اهداف نظام قرار داشته است. از طرفي به خاطر همين روحيه موقعيتي هم در دنيا پيدا كرد و واقعيت اين است كه او شخصيت مطرحي در دنيا است. بنابراين مطرح بودن باعث مي شود اين فرصت را از دست ندهد تا بيايد و مسير قبل را ادامه دهد. او از آن دست افرادي است كه خودشان را باني و متولي جمهوري اسلامي مي دانند و فكر مي كنند بايد از اين ظرفيت بهره برداري كنند. اما منظر دوم. بعد از سال ٩٢ و به ويژه بعد از انتخابات مجلس اخير اتفاقات تازه اي رخ داده است. اين اتفاق تازه بروز نوعي چالش گفتماني است. آن چالشي كه در سطوح ديگر وجود داشت سطح خود را از بين نخبگان و گروه هاي مرجع به سطح بالاتر كشانده است. احمدي نژاد اين را تشخيص داده كه در اين بحران چالش گفتماني در سطح عالي بهترين فرصتي كه بتواند عرض اندام كند الان است. ضمن اينكه رقباي اصلاحات هزينه سنگيني پرداخته اند و ممكن است در يك حساب و كتاب جديد مدارا و كنار آمدن با او براي شان كم هزينه تر باشد تا همراهي كردن با جرياني كه منتسب به اصلاحات است. از سوي ديگر ما ديديم كه برجام باب ميل خيلي ها نبوده است و آنها به همين جهت به لطايف الحيلي مي خواهند نگذارند اين ماجرا سامان بگيرد. در يك كلام به سمتي مي رويم كه دو قطبي شدن جامعه افزايش پيدا مي كند. در اين دوقطبي او حتما فرصت خوبي خواهد داشت. نكته سوم اين است كه احمدي نژاد طرفداراني در اقشار فرودست دارد و آن را هم از راه هاي خلاف مصالح كشور مانند سهام عدالت و توزيع پول يارانه به دست آورده اما با اين حال توانسته ساختارها و بنيان هاي اقتصادي نسبتا قابل توجهي را ايجاد كند تا بتواند در يك دوره دو، سه ساله فضاي مشروعي براي خودش به دست آورد. توزيع منابع مالي بين اقشار مختلف ايرانيان و پيشبرد گفتمان در سطح جهاني دو موضوع مهم براي احمدي نژاد است.

حاميان اين گفتمان چه كساني هستند؟

در حال حاضر نشانه هايي وجود دارد كه بر اساس آن مي توانيم بگوييم زمينه هاي اين گفتمان با بخش قابل توجهي از حاكميت در حال همسو شدن است. احمدي نژاد هم معتقد بود برجام جز ضرر چيزي ندارد و امروز كساني اين حرف گذشته او را تكرار مي كنند كه در سال هاي پاياني او مخالف سرسختش بودند. بنابراين چون براي ناموفق كردن دولت روحاني، يك جبهه يكساني در طرف مقابل دولت و اصلاحات شكل گرفته، احمدي نژاد هم مي تواند از اين فضا استفاده كند. چه شوراي نگهبان و چه جامعه اگر هم او را رد صلاحيت كنند با اين حال او فرصت تازه اي يافته است. اگر در مجلس نتوانست كرسي هاي قابل توجهي به دست آورد اما در سفرهايش امكاناتي براي طرح دوباره نام خودش به دست آورده است. اين البته پاشنه آشيل اصولگرايان است كه با دست خودشان براي درگير شدن با روحاني عملابستر مناسبي براي احمدي نژاد فراهم مي كند. دوستان جريان اصولگرا از اين موضوع غافل هستند.

در چه صورت جريان اصولگرا پشت سر احمدي نژاد قرار مي گيرد؟

جريان اصولگرا ديگر آن انسجام و يكپارچگي دهه هاي قبل را ندارد و چندپاره شده است. علت آن هم عمل خودشان است. اصولگرايان نظر كلي و واحدي نسبت به او ندارند. بخشي كه نمي خواهند دولت روحاني و گفتمان اصلاح طلبي پيش برود حتما به سمت احمدي نژاد گرايش پيدا مي كنند اما آن جريان سنتي و عاقل تر حتما همراهي نخواهد كرد. اما بايد منتظر بمانيم و ببينيم روحاني چه خواهد كرد. يكي از انتظارات جدي در جامعه ايجاد تحول اقتصادي است. اينكه تا چه حدي دولت فارغ از گفتار درماني، موضوع تحول اقتصادي و معيشتي مردم را عملياتي كند مهم است. ما جامعه توسعه نيافته اي هستيم كه حدود ٤٠ درصد آحاد مردم غير شهري هستند. احمدي نژاد هم تقريبا طبقه متوسط را از بين برد و فقر را گسترش داد تا جامعه هدف و مخاطبينش به لحاظ كمي اتفاقا رشد داشته كه بخش هايي از آن با شعار هاي اقتصادي دوباره به سمت او رو مي كنند.

رقباي او چه كساني هستند؟

مهم ترين رقيب احمدي نژاد جرياني است كه الان قوه مجريه را به دست گرفته است. نكته مهم اين است كه خط قرمز تندروها همين جريان است. ممكن است آنها براي حذف اين جريان از قوه مجريه با احمدي نژاد كنار بيايند.

احمدي نژاد مهم ترين موضوع سخنانش را احياي گفتمان انقلاب قرار داده است. او كمتر در خصوص موضوعات روز سخني مي گويد. آيا به رياست جمهوري فكر مي كند يا مي خواهد نقشي فراتر از آن داشته باشد؟

احمدي نژاد بيش از آنكه دنبال منصب باشد، مي خواهد در پهنه تاريخي جمهوري اسلامي نقش داشته باشد. او بسيج افكار عمومي جامعه را مي خواهد. لذا مي بينيم كه چندان در مجمع تشخيص مصلحت نظام و شوراي عالي انقلاب فرهنگي حضور پررنگي ندارد. او تعريفي از جايگاه خودش در بدنه اجتماعي كشور دارد و اين يكي از هوشمندي هاي اوست كه توانسته تا حدودي شرايطي ايجاد كند كه هنوز نگاه ها در بخش هاي آسيب پذير به سمت خودش متوجه باشد. اگر برجام كه خط قرمز و نقطه تلاقي احمدي نژاد و ديگران بود كاري از پيش نبرد و كارآمدي اش عملياتي نشود احمدي نژاد خواهد توانست حرف هاي گذشته اش را تكرار كند و بگويد اينها تاثيري بر كشور ندارد و دوباره به سمت سياست هاي اقتصادي خودش برود. از سال ٨٤ هم مخاطبان اصلي اش همين بخش بودند كه چندان از مناسبات بين المللي و داخلي تحليل فني ندارند و به همين جهت موضوع يارانه ها مورد اقبال آنها قرار گرفت اما ديديم كه چه بلاهايي همين يارانه بر سر كشور آورد. احمدي نژاد خودش را فارغ از هر ركني از اركان حاكميت و فراتر از دسته بندي ها و مناسبات سياسي تعريف مي كند. او مي داند اگر بخواهد حضور داشته باشد بايد خودش را از عرصه حاكميتي دور تعريف كند و سراغ بدنه اجتماعي برود.

نگاه جامعه به او تغيير خواهد كرد؟ به هر حال در دو انتخابات گذشته مردم رفتار ديگري داشته اند.

مردم ما به ويژه در انتخابات گذشته نشان داده اند در دو، سه روز آخر تصميم مي گيرند كه راي بدهند يا نه و اگر راي دهند به چه فكري راي دهند. البته شخصيت هاي مرجع براي شان اهميت دارد اما مخالفت مردم و «نه» آنها به بخشي بود كه اتفاقا در بسياري از موارد احمدي نژاد هم با آنها مساله داشت. بنابراين نبايد فكر كنيم احمدي نژاد در طرف آنها قرار مي گيرد. احمدي نژاد در بخش هايي از ديدگاه هايش مشتركاتي با مخالفان خودش دارد. در واقع بين احمدي نژاد و مخالفانش حتما نيروهاي مخالف مشتركي وجود دارد كه اين كار را سخت مي كند.

آيا فرصت حضور در انتخابات بار ديگر براي او فراهم مي شود؟

در ساختاري كه هاشمي رد مي شود ممكن است به سمت رد احمدي نژاد هم بروند اما براي بخش هايي از حاكميت يك چيز مهم است و آن اين است كه گفتمان اصلاح طلبي بر سرير قدرت نباشد و همين خواست، ممكن است زمينه مانور براي او ايجاد كند تا بازي به هم بخورد.

پايگاه راي احمدي نژاد كجاست و چقدر است؟ آيا سبد راي او همان ٤ ميليون راي سعيد جليلي بود؟

جليلي چهره ناشناخته اي بود و اگرچه راي سازماني هم داشت اما در نهايت نتوانست كاري از پيش ببرد. دلايل متعددي هم دارد كه امروز محل بحث ما نيست. اما تفاوت احمدي نژاد و جليلي زياد است: او بدون اتكا به هر كس ديگري خواهد آمد و در همين مدت هم توانسته بخشي از افكار جامعه را به خودش جلب كند. اگر بيايد و تاييد شود خواهد توانست بازي مجموعه انتخاب شوندگان را به هم بزند. به همين جهت تاكيدم بر اين است كه روحاني بايد به طور جدي تحول اقتصادي ايجاد كند. تنها نكته مانور احمدي نژاد اين بود كه برجام در سفره مردم تغييري ايجاد نمي كند. اگر روحاني نتواند خلاف اين ادعا را ثابت كند كارش سخت مي شود چون عموم راي دهندگان خواستار تغيير در معيشت شان هستند. آقاي روحاني حتما بايد در حوزه معيشت مردم برگ برنده رو كند.

رقيب اصولگراي احمدي نژاد چه كسي است؟ آيا مي توان به گزينه هايي مانند پرويز فتاح فكر كرد؟

احمدي نژاد مي خواهد سمبل يك جريان جدا باشد بنابراين اصولگرايان سنتي كه او را طرد كرده اند حتما كانديداي اختصاصي خواهند داشت اما به طور قطع اصلاح طلبان و جريان همراه دولت بايد حمايت خود را ادامه دهند تا روحاني پيروز انتخابات ٩٦ باشد. در سمت و سوي اصولگرايان همان طور كه سال ٨٤ ما فكر نمي كرديم احمدي نژاد از شهرداري بيايد و رييس جمهور شود حتما مشابه آن هم امكان پذير خواهد بود. شما فتاح را مثال زديد افراد ديگري هم مي توانند اين قابليت را داشته باشند. با نقشي كه امثال آقاي لاريجاني بازي كرده اند نمي توان بي علاقگي امثال ايشان را هم ناديده گرفت.

اما لاريجاني در طول دو سال گذشته همراهي هايي با دولت داشته است. آيا او ممكن است سوداي رقابت با روحاني را در سر داشته باشد؟

پيش از پاسخ به اين سوال بايد بگويم كه ما منكر خدمات آقاي لاريجاني نيستيم اما آن خدمات بيش و پيش از آنكه در اتحاد استراتژيك با روحاني ارزيابي شود خدماتي به كل نظام و ساختار سياسي كشور بوده است. در عين حال من معتقدم لاريجاني به ميل خودش دنبال رقابت با روحاني نيست. او در عين اينكه طي سال هاي گذشته تغييراتي داشته اما سر بزنگاه اگر احساس تكليف كند ممكن است نامزد انتخابات شود.

مهم ترين دستاويز احمدي نژاد براي حمله به دولت چيست؟

متاسفانه نمايش گفته ها و رويكرد هاي دولت از سوي مخالفان دولت القاي گره زدن همه چيز به برجام بود كه در اين راه مشاوران دولت و رييس جمهور هم اشتباهاتي داشتند. ما بازي طرف مقابل را نمي دانيم. اما مي دانيم آنها هم به گونه اي شرايط را فراهم مي كند كه از كمترين ناكارآمدي برجام استفاده كنند و آن را به كلي ناكارآمد نشان دهند. احمدي نژاد هم اگر وارد عرصه انتخابات شود حتما در حوزه مسائل اقتصادي و معيشتي تدارك ويژه اي براي حمله روحاني مي بيند.

منبع : روزنامه اعتماد

گزارش خطا