راز محبوبیت «تلگرام» در ایران

«لشکر ایرانی‌ها در تلگرام 48 میلیون شد». این خبری است که ابتدای هفته جاری یکی از خبرگزاری‌ها منتشر کرد و برخی دیگر از سایت‌ها نیز این آمار را باز نشر کردند.

«ایران» در ادامه نوشت: این سایت خبری با اتکا به آمار سایت بین‌المللی alexa که میزان مراجعه ایرانیان به دو آدرس

telegram.org و telegram.me را به ترتیب 3/ 45 و 5/ 80 درصد نشان می‌دهد و همچنین با اتکا به آمارهای اعلام‌شده از سوی مدیرعامل سرویس تلگرام که به تازگی (فوریه 2016) اعلام کرده این شبکه پیام‌رسان 100 میلیون کاربر فعال دارد و با انجام چند فرمول ریاضی، به این نتیجه رسیده است که تعداد کاربران ایرانی این شبکه نزدیک به 45 میلیون نفر است؛ آماری که چندان درست به نظر نمی‌رسد، چرا که 45 و 80 درصد نمایش داده‌شده از سوی سایت معروف alexa میزان ترافیک و در واقع استفاده کاربران ایرانی از این پیام‌رسان را نشان می‌دهد و این میزان درصد لزوما به معنی تعداد کاربران ایرانی این شبکه نیست.

از سوی دیگر پاول دروف بنیانگذار و مدیرعامل شبکه اجتماعی تلگرام در توییتر خود اعلام کرده که 20 درصد تعداد کاربران تلگرام را ایرانی‌ها تشکیل می‌دهند و آمار اعلام‌شده 80 درصد را نادرست دانسته است.

همچنین در آخرین آماری که دی‌ماه سال گذشته دبیر شورای عالی فضای مجازی اعلام کرد، ‌تعداد کاربران ایرانی تلگرام نزدیک به 22 میلیون نفر اعلام شد که از این تعداد نزدیک به 15 میلیون نفر فعال بوده‌اند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که ظرف سه ماه تعداد کاربران این شبکه در ایران دو برابر بشود و به 45 میلیون نفر برسد.

با تمام اینها اما نمی‌توان میزان استقبال ایرانیان از این شبکه پیام‌رسان را نادیده گرفت و آن‌طور که سایت alexa نشان می‌دهد بیشترین ترافیک به سمت تلگرام را کاربران داخل ایران تشکیل می‌دهند، تا جایی که این سرویس (با آدرس telegram.org) در فهرست سایت‌های پربازدید ایران در رتبه 17 جای گرفته است. اما چه چیز باعث محبوبیت تلگرام در ایران شده است؟

سرعت و امنیت بالا

بدون شک در یک سال اخیر یکی از سرویس‌های اینترنتی پرطرفدار در بین کاربران ایرانی،‌ تلگرام بوده است. در حالی که در کشورهای اروپایی و امریکایی پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌اپ یا وایبر نقش اساسی در برقراری ارتباطات مجازی بین کاربران دارند اما در ایران تلگرام حرف اول را می‌زند؛ شبکه پیام‌رسانی که این روزها نقش مهمی در تمامی زمینه‌های زندگی مردم ایران بازی می‌کند از سیاست گرفته تا رونق کسب و کارهای جدید. اما این محبوبیت برای این شبکه پیام‌رسان روسی در ایران کم‌هزینه هم نبوده است چرا که بارها و به دلایل مختلف از سوی کمیته تعیین مصادیق،‌ تهدید به فیلتر شده است، هرچند تا کنون با سیاست‌های خاص وزارت ارتباطات این شبکه به کار خودش ادامه داده است.

یکی از دلایلی که کاربران ایرانی به سمت تلگرام کشیده شدند، کندشدن پیام‌رسان وایبر بود؛ سرویسی که قبل از اختلال ایجادشده روی آن، کاربران ایرانی زیادی از آن استفاده می‌کردند اما در آن زمان باز هم میزان استقبال کاربران ایرانی از وایبر قابل مقایسه با تلگرام نبود.

بسیاری سرعت بالا در ارسال مطالب از متن گرفته تا فایل‌های تصویری و ویدئویی را دلیل اصلی محبوبیت تلگرام در بین کاربران ایرانی می‌دانند. از سوی دیگر امنیت بالای این شبکه پیام‌رسان سبب شده که کاربران داخل کشور به سمت استفاده از آن کشیده شوند. براساس اعلام مدیران تلگرام، این پیام‌رسان امکان برقراری ارتباط امن و رمزنگاری‌شده را با قابلیتی با عنوان Secret Chat به معنای واقعی در اختیار کاربرانش می‌گذارد. با این قابلیت، کاربران به شکل کاملا امنی می‌توانند گفت‌وگوهای خصوصی رمزگذاری‌شده‌ای داشته باشند و حتی قابلیت از بین رفتن خودکار متن گفت‌و‌گوی خود را نیز در بخش تنظیمات امنیتی فعال کنند. همچنین از طرف دیگر برای برنامه خود رمز عبور قرار دهند.

مسیری جدید برای اطلاع‌رسانی

تلگرام یک شبکه پیام‌رسان صرف نیست. حالا تلگرام با قابلیت‌هایی که با هر به روز‌رسانی به آن اضافه می‌شود،‌ به سرویسی تبدیل شده که می‌تواند نقش توییتر، ‌فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی را در رساندن اطلاعات به دست کاربرانشان بدون محدودیت و استفاده از فیلترشکن مهیا کند؛ قابلیتی که قطعا به دلیل مسدودشدن اکثر شبکه‌های اجتماعی پربازدید در دنیا، یکی دیگر از دلایل محبوبیت این پیام‌رسان در بین کاربران ایرانی به حساب می‌آید.

در ابتدا تلگرام هم مانند اکثر پیام‌رسان‌ها قابلیت هایی داشت اما رفته رفته این قابلیت‌ها به‌روزتر و جذاب‌تر شد. برای مثال نسخه‌های اولیه تلگرام اجازه ایجاد گروه با ظرفیت 200 نفر را می‌داد اما در به‌روز‌رسانی‌های بعدی، این شبکه با قابلیت ساخت سوپر گروه با ظرفیت 1000 نفر همراه شد. همچنین ایجاد قابلیت کانال‌ در این پیام‌رسان، محدودیت تعداد کاربران را به نوعی شکست.

کانال‌های تلگرام در حال حاضر به یکی از جذاب‌ترین قابلیت‌ها برای کاربران ایرانی تبدیل شده‌اند. اگر از کانال‌های سرگرمی و اطلاع‌رسانی فاصله بگیریم،‌ حالا کانال‌ها به یکی از راه‌های رونق کسب و کارها تبدیل شده‌اند. در واقع بسیاری، بخشی از سیاست رشد و اطلاع‌رسانی تجارتشان را به دست این کانال‌ها سپرده‌اند. براساس آمار سایت Alexa، میزان ترافیک مراجعه به دامین telegram.me (آدرسی برای پیوستن به گروه‌ها و کانال‌ها)، از سمت ایران برابر با 80 درصد کل ترافیک جهان به این دامین بوده است.

امکانات جدید با هر به‌روزرسانی

تلگرام با هر بار به‌روزرسانی، قابلیت‌های جدیدی را در اختیار کاربرانش می‌گذارد. برای مثال در آخرین به‌روزرسانی این پیام‌رسان که مربوط به هفته گذشته است، امکانات این سرویس بهبود قابل توجهی پیدا کرده است. برای مثال با نوشتن کلماتی مانند / @youtube @foursquare و @sticker در کادر گفت‌و‌گوی خود می‌توانید سرویس‌های جالبی دریافت کنید. برای شروع اگر sticker@ را در کادر گفت‌و‌گو بنویسید و سپس یک ایموجی یا شکلی مانند :( را انتخاب کنید،‌ حالا تعداد قابل توجهی استیکرهای مرتبط با این شکلک را می‌بینید و دستتان برای انتخاب استیکر جذاب باز است. اگر به موسیقی علاقه دارید کافی است از عبارت music@ استفاده و آهنگ مورد علاقه خود را تایپ و آن را پیدا کنید.

روبات‌های دوست‌داشتنی

یکی دیگر از قابلیت‌های جذاب و جالب تلگرام،‌ روبات‌های آن است. روبات‌های این پیام‌رسان می‌توانند عملکردی مانند یک روزنامه هوشمند داشته باشند و محتویات مرتبط با خواسته‌های شما را به محض انتشار، پیش روی شما قرار دهند یا حتی امکان بهره‌مندی از خدمات جانبی مانند مشاهده پیش‌بینی وضعیت آب و هوا و ترجمه مطالب را فراهم کنند و در نهایت از این فراتر بروند و به عنوان یک شطرنج‌باز حرفه‌ای در مقابل شما قرار بگیرند.

امکان استفاده از روبات‌ها از طریق ارسال پیام و دستورات مختلف به روبات، با بازکردن پنجره گفت‌و‌گو یا اضافه کردن آنها به گروه‌های مختلف تلگرامی وجود دارد اما به عنوان راهکاری ساده، می‌توانید ثبت‌نام برای دریافت خدمات روبات را با تایپ نام روبات بعد از علامت @ در قسمت جست‌و‌جو انجام دهید. برای مثال اگر به دنبال یک معلم زبان خوب می‌گردید کافی است از AndyRobot@ کمک بگیرید.

به هرحال به جز این موارد شاید بی‌راه نباشد اگر بگوییم تلگرام اولین سرویس اینترنتی خارجی است که با وزارت ارتباطات ایران‌ به گفت‌و‌گو نشسته و حاضر است برخی سیاست‌های این وزارتخانه در مسدود‌سازی محتوای غیراخلاقی و خلاف قوانین ایران را روی شبکه خود برای کاربران ایرانی اعمال کند، هر چند مدیران تلگرام بارها اعلام کرده‌اند مسدود‌سازی بخش‌های غیراخلاقی تلگرام را در سراسر دنیا پیگیری می‌کنند و این امتیاز تنها مربوط به ایران نیست.

با تمام اینها اما این پیام‌رسان تا به حال برای اجرای فیلترینگ روی محتوای غیراخلاقی و همچنین توجه به سیاست‌های دولت ایران در فضای مجازی بارها با وزارت ارتباطات نامه‌نگاری کرده است. همچنین خبرهای تأییدنشده‌ای در خصوص مذاکره برای انتقال سرورهای این شبکه به داخل ایران از سوی برخی شرکت‌های اینترنتی شنیده می‌شود؛ خبری که اگر به حقیقت تبدیل شود می‌تواند تأثیر قابل توجهی روی سرعت و سرویس‌دهی این پیام‌رسان در کشور داشته باشد.

گزارش خطا