نوشابه و مضرات آن

با وجودی که ایرانی‌ها عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران جهان که دارای منافع اقتصادی زیادی برای کشور است را در اختیار دارند، در مقابل بزرگترین مصرف کننده نوشابه در جهان هستند که باید سوال کرد چرا ایرانی‌ها اینقدر نوشابه می‌خورند و آیا از مضرات نامطلوب آن بر سلامتی و هزینه مالی آن بر سبد خانوار اطلاع دارند؟ اخیرا تعدادی از مسئولان نظام سلامت کشور نسبت به مصرف افراط گونه نوشابه در کشور هشدار داده‌اند زیرا براساس آمارهای منتشر شده رسمی، هم اکنون مصرف نوشابه‌های گازدار در ایران بالاترین میزان را در سطح جهان به خود اختصاص می‌دهد.دکتر عزت ا... گل علیزاده نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی، معتقد است: در حالی که سرانه مصرف نوشابه گازدار در دنیا 10 لیتر است، ایرانی‌ها سالانه 42 لیتر نوشابه مصرف می‌کنند و این در حالی است که 90 درصد خانواده‌های ایرانی کمبود کلسیم دارند و نوشابه مانع جذب کلسیم به بدن می‌شود.این به آن معنا است که ایرانی‌ها بیش از چهار برابر میانگین جهانی نوشابه مصرف می‌کنند،گویا غذا بدون نوشابه از گلوی ایرانی‌ها پایین نمی‌رود؛ هرچند که افرادی هم وجود دارند به علت بیماری یا آگاهی از عوارض نوشابه از مصرف آن خودداری می‌کنند.نوشابه‌ها یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌ها در کشور هستند که امروزه با طعم‌های مختلف مورد استفاده عموم قرار می‌گیرند.این نوشابه‌ها جزء نوشیدنی‌های کافئین دار و شیرینی هستند که با بهره‌گیری از دی اکسید کربن، گازدار می‌شوند.مطالعات نشان داده کودکانی که از سن کم شروع به مصرف نوشابه می‌کنند چنان به کافئین آن وابسته می‌شوند که در بزرگسالی به شکلی ناخواسته یک نوشابه خور حرفه‌ای خواهند شد. مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در گفت‌وگو با ایرنا، می‌گوید: در هر لیوان نوشابه 35 تا 55 میلی گرم کافئین وجود دارد؛ این ماده تعادل طبیعی بدن را از بین برده و موجب بیخوابی، بیقراری و افزایش تپش قلب در افراد می‌شود.دکتر شکوفا باقری نیا افزود: کودکان و نوجوانانی که بطور مداوم نوشابه مصرف می‌کنند دچار بیقراری و اختلال در خواب می‌شوند. وی تصریح کرد: نوشابه زنگ خطری برای پوکی استخوان است. مصرف کم لبنیات و وجود اسید در نوشابه باعث جذب نشدن کلسیم در بدن و مشکلات پوکی استخوان می‌شود.مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: رنگ‌های کارامل که در تهیه نوشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد برای سم زدایی در کبد تجمع پیدا می‌کند و کبد برای سم زدایی مواد رنگی مجبور به تحمل فشار زیادی می‌شود.باقری نیا افزود: با مصرف نوشابه میزان اسید فسفریک خون بالا می‌رود و از آنجا که کلیه‌ها نمی‌توانند آن را سریعا دفع کنند دچار فشار مضاعف می‌شوند. وی با بیان اینکه نوشابه‌ها باعث عدم جذب آهن در بدن می‌شوند، تصریح کرد: چاقی و افزایش وزن یکی از جدی ترین تهدیدهای نوشابه است. نوشابه فاقد ارزش غذایی است ولی به خاطر شیرین کننده‌هایی که در ساخت آن به کار می‌رود، انرژی بالایی دارد و به شدت چاق کننده است. قند موجود در یک بطری نوشابه برابر با دو بسته شکلات است.

نوشابه دندان‌ها را می‌پوساند

مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: نوشابه علاوه بر قند، حاوی موادی است که برای دادن طعم و رنگ به آن اضافه شده و می‌تواند موجب فرسایش و تخریب مینای دندان شود.باقری نیا گفت: مصرف مداوم نوشابه باعث می‌شود مینای دندان کوچک و سختی لازم را نداشته باشد و بطور دائم در معرض پوسیدگی قرار گیرد. وی به مردم توصیه کرد در صورت مصرف نوشابه حتما از نی استفاده کنند تا تماس بین نوشابه و دندان‌ها به حداقل برسد به علاوه باید حتما بعد از مصرف نوشابه دهان را با آب شست تا خطر پوسیدگی دندان کاهش یابد.

دیگر مضرات نوشابه‌های گازدار

مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: نوشابه‌های گازدار جز, نوشیدنی‌های پرطرفدار در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران هستند. مواد اولیه این نوشیدنی‌ها شامل آب، شکر و افزودنی‌هایی مانند رنگ، طعم دهنده‌ها و ترکیبات اسیدی است. عادت به مصرف این نوع نوشیدنی، مشکلات متعددی را برای سلامت افراد ایجاد می‌کند.باقری نیا، چاقی به علت محتوای شکر فراوان موجود در نوشابه ها، سوءتغذیه به دلیل ایجاد حس سیری کاذب و کاهش اشتها به‌ویژه در کودکان، عوارض گوارشی مانند سوءهاضمه و نفخ، عوارض کلیوی و کم آبی بدن را از جمله عوارض مصرف نوشابه عنوان می‌کند.وی افزود: مصرف نوشابه، تاثیرات منفی بر استخوان‌ها دارد چراکه ترکیبات اسیدی موجود در نوشابه‌های گازدار از یک سو در جذب روده‌ای کلسیم اختلال ایجاد می‌کنند و از سوی دیگر با برداشت کلسیم از استخوان‌ها احتمال ایجاد پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.

ماءالشعیر هم مضر است

مدیر گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد که ماءالشعیر هم نوشیدنی‌ای است که از مالت یا جوانه جو خیسانده در آّب و پخته شده به همراه شکر، ترکیبات اسیدی برای گازدار شدن و سایر افزودنی‌ها برای ایجاد طعم و شفافیت مایع ساخته می‌شود.باقری نیا افزود: این نوشیدنی چون از جوانه جو تهیه می‌شود حاوی مقداری از مواد مغذی مالت است ولی اضافه شدن شکر، گازدار بودن و سایر افزودنی‌ها سبب ایجاد شباهت بین ماءالشعیر و نوشابه می‌شود.وی افزود: بنابراین بهترین نوشیدنی از نظر متخصصان تغذیه، آب و بعد از آن دوغ کم نمک بدون گاز، شیر و آبمیوه‌های طبیعی هستند.