جشن تيرگان در رينه زيبا

تيرگان جشني است كه در تير روز (روز سيزدهم ماه تير) توسط اجداد ما برگزار مي شده و ايرانيان براي روشنايي و پاكي به يكديگر آب مي پاشيدند.

سال هاست كه برخي بچه هاي پاك سرشت مازني، به همين مناسبت جشني برپا مي دارند و خوشبختانه هر سال بر تعداد شركت كنندگان افزوده مي شود. به مناسبت تقارن اين روز با روزهاي ماه مبارك، امسال اين مراسم باشكوه در اول مردادماه (روز جمعه) برگزار شد. دوستان قرار بود كه سر ساعت هفت صبح، در منزل بنده باشند و با هم حركت كنيم.

وقت شناسي ما ايراني ها!

بنده جمعا حدود ٢٠ سال در انگلستان و چند كشور اروپايي و ... بوده ام و سعي كرده ام كه از تمدن باستاني اين كشورها خوشه اي بچينم. شايد يكي از خصوصيات بارز فرهنگي انگليسي ها را وقت شناسي مي دانم. به ياد دارم عازم مقصدي بودم كه براي رسيدن به آن بايد چهار بار قطار عوض كنم، فروشنده بليت به بنده گفت كه در هر ايستگاه، ٥/٢ دقيقه وقت براي تعويض آن دارم، من گفتم اگر قطار تاخير داشته باشد چه؟ خانم جوان نگاهي به من كرد و با تاكيد و آهسته گفت: «ما تاخير نمي كنيم». سوار قطار شدم و حدود سه دقيقه تاخير داشتيم. خوشحال شدم كه خلاف امر خانم فروشنده بليت، قطار ديرتر از زمان حركت كرد. خوشحالي من دوام نداشت كه راننده قطار اعلام كرد چند دقيقه تاخير را با سرعت بيشتر جبران خواهد كرد و كرد. و اما بنده ديده ام كه در برخي استان ها، خانواده ها هزينه هاي سنگيني را براي خريدن يك ساعت بسيار زيبا و شكيل پرداخت مي كنند و بانوي خانه با هنر خياطي، پرده زيبايي بر آن مي دوزند و آن را بهترين نقطه اتاق قرار مي دهند. هر ساعت، سر ساعت يك فاخته از ساعت بيرون مي آيد و مي خواند و ساعت را اعلام مي كند ولي عمر اين عمليات به اندازه عمر باتري هاي اوليه ساعت است! به محض آنكه باتري خالي مي شود، ساعت هم براي هميشه ساكت مي شود. در پرده ململ زيبايي خود را حفظ مي كند ولي وظيفه او به عنوان اعلام كننده وقت شايد ديگر براي هميشه فراموش مي شود.

حركت به طرف رينه

با دو نفر از دوستان قرار گذاشتيم به رينه برويم. ساعت هفت صبح، منزل بنده كه صحيح آن ري نه (به معني راه نيست، چون جاده به آن ختم مي شود) است پاي دماوند و پايتخت كوهنوردي ايران است. به هر حال روز جمعه بود و ترافيكي هم در كار نبود. ساعت هفت شد، يكي از همراهان كه هنرمند شايسته اي است به موقع پيدايش شد. با هم منتظر نفر دوم شديم. بيست دقيقه و بعد نيم ساعت از هفت گذشت و نيامد. به ناچار دو نفري راه افتاديم. بعد از حدود يك ربع، همراه خوش قول ما كه او را «وقت شناس» مي ناميم، زنگ زد كه مقابل خانه ما است. آقاي مهندس! بيش از ٤٥ دقيقه تاخير داشت اين يك پيشرفت بود چون سال قبل همين عباس آقا به جاي ساعت هشت صبح ساعت ٥/١ بعدازظهر آمد كه البته با ايشان نرفتم. به فرموده سعدي:

خوي بد در طبيعتي كه نشست/ نرود تا به وقت مرگ از دست

چطور مي توان به چنان شخصي اعتماد كرد؟ ما را به خير و او را به سلامت. جايي خواندم كه آنها كه بدقول و وقت ناشناس هستند از بدقولي متنفرند و مخصوصا دير مي روند كه ديگران با دير آمدن آنها را ناراحت نكنند! شايد.

تيرگان در رينه

بنده اين سعادت را داشته ام كه در مراسم زيست محيطي در ساير نقاط جهان شركت داشته ام، هيچگاه، هيچگاه جمعيتي با اين تعداد و با اين رفتار مودبانه اجتماعي و خانوادگي كه هدف همه آنها قدرشناسي دماوند كوه و مسايل محيط زيستي مملكت مان است، نديده ام. تعداد صندلي هايي كه در سالن بزرگ دانشگاه پيام نور مي گذارند ٧ هزار است و هميشه هزار نفر ايستاده مراسم را نظاره گرند تا بزرگداشت و اظهار نگراني نسبت به «دماوند كوه» تبديل به بزرگ ترين همايش و گردهمايي زيست محيطي در ايران و نيز جهان شود. يكي از آنها را كه به ياد دارم، يك روز تعطيل خانوادگي بود كه كوچك ترين شركت كننده يك كودك چندروزه بود و كهنسال ترين (يا يكي از كهنسال ترين)، آقاي فيروز، رييس اسبق سازمان حفاظت محيط زيست.

برنامه تيرگان روز اول مرداد

با وقت ناشناسي دوستان و تاخيرها، ساعت ١٠ صبح به رينه رسيديم. چاي داغ و انواع غذاهاي سنتي مانند آش و كوفته، حلوا و شله زرد در غرفه هاي متعدد در انتظار ما بود. در غرفه هاي متعدد غذاهاي محلي و خوشمزه به فروش مي رسيد. چاي و قهوه هم بود. ساعت ١١ صبح در سالن كوچك تر دانشگاه پيام نور رينه جلسه اي با محوريت «انتقال آب از درياي مازندران به سمنان» برقرار بود. حدود ١٥٠ نفر از شركت كنندگان حضور داشتند. ميزي (پانل) متشكل از استادان و نام آوران محيط زيست از دانشگاه هاي تهران و شمال (مازندران و گلستان) چيده بودند، هركدام از اعضاي اين پانل در مورد اهميت «دماوند كوه»، فرهنگ طرح انتقال آب از درياي مازندران به استان سمنان و نيز قدرداني و جشن تولد آقاي فيروز، رييس اسبق سازمان محيط زيست، شرح كشافي دادند و در نهايت حضار سوالات خود را مطرح كردند. از همه جاي ايران، از جمله كهگيلويه و بويراحمد، اصفهان، مشهد و حتي شيراز و... آمده بودند. خوش به حال ما كه مردم مان اينقدر به محيط زيست ايران عزيز عشق مي ورزند. چقدر آگاه بودند. (برخي) خانمي گفت كه شاهد بوده كه متخلفي كه يك راس قوچ را شكار كرده به ٦٠ هزار تومان جريمه محكوم شده؟ عجب: با توجه به اينكه يك كيلو گوشت ٥٠ هزار تومان قيمت دارد پس صرف مي كند كه همه ماهي يك، دو قوچ بزنند. عرض كردم، نه عزيزم با تشديد مجازات متخلفين، تفنگ، اتومبيل، جريمه چند ميليوني و زندان ٤، ٥ ساله در انتظار ايشان است. ديگر اينجور كارها صرف نمي كند! باور كنيم.

برنامه اصلي روز تيرگان ٢-٥ بعدازظهر

در اين برنامه ظرفيت سالن پر بود، پر پر: بيش از ٨ هزار نفر. چند نفري هم كوهنوردان خارجي بين ما بودند. سه، چهار نفر هم هنرمند: ميترا حجار و رضا كيانيان هر دو صحبت كردند، از نگراني هاي خود در مورد محيط زيست، سرنوشت محيط بان ها، كوه دماوند، فريدونكنار و موضوع حياتي آب در ايران، با مردم حرف زدند. خوشحالم كه جامعه هنري وارد مقوله محيط زيست شده و نسبت به اين مساله حساسيت نشان مي دهند. قطعا چون مردم آنها را دوست دارند به گفته ايشان بيشتر توجه مي كنند. ما كه هرچه كرديم روحانيت را نيز وارد اين جرگه كنيم، تاكنون نشده است. ورود روحانيت به خصوص علماي اعلام به طور قطع به خصوص با صدور فتواي مثلادر زمينه صرفه جويي در مصرف آب، جلوگيري از ريختن زباله و حفظ جنگل قطعا موثر خواهد بود. حتما.

بنده هم صحبت كردم. با لباس محيط باني كه به آن افتخار مي كنم، به رينه رفته بودم. اين مردم چقدر بزرگوار و محترم و مهربان هستند. راجع به مطلب «محيط بان ها، منهاي سه» صحبت كردم، راجع به جانفشاني آنها. راجع به حقوق كم آنها با ٢٤ سال سابقه (يك ميليون و ٦٠٠ هزار تومان) با ٥ سر عائله! گفتم كه روزي ٥٠٠ كاميون از تن دماوند جدا مي شود با اين حساب پس از ٢٠٠ سال دماوندي نخواهيم داشت. گفتم كه درياچه اروميه را كسي باور نداشت كه خشك شود، خشك خشك. گفتم كه هامون را كسي انتظار نداشت كه خشك شود خشك خشك! گفتم كه بودجه سازمان حفاظت محيط زيست ١٧٤ ميليارد تومان است و بودجه يك نهاد ديگر متولي يك كار فرهنگي ٦ هزار ميليارد تومان (٣٤ برابر بودجه سازمان)! و گفتم: گرچه تير از كمان همي گذرد/ از كماندار داند اهل خرد!سازمان حفاظت محيط زيست، منابع مالي كافي پرسنل (به خصوص محيط بان) به تعداد كافي و بالگرد و وسايل و تجهيزات كافي را ندارد: شايد دلسوزي بتواند مقداري به سازمان وام عطا كند.

گزارش خطا