عارف: ديدگاه هاي «كدخدايي» به فراكسيون نزديك بود

لیست امیدی‌ها هرچند که در انتخابات مورد اقبال بودند، با شروع کار مجلس دهم با انتقادات مختلفی مواجه شدند. بازماندن عارف از کرسی ریاست مجلس دهم، ترکیب کمیسیون‌های تخصصی و رأی به عباسعلی کدخدایی به عنوان حقوقدان شورای نگهبان از مهم‌ترین مسائلی بود که مورد نقد و بررسی قرار گرفت. اما طی این مدت عارف در مقام ریاست فراکسیون امید سخن نگفت. وی دلیل این سکوت خود را جلوگیری از به هم ریختن انسجام اصلاح‌طلبان عنوان می‌کند.

نماینده اول مردم تهران در مجلس دهم 17 مرداد، روزخبرنگار میهمان خبرگزاری آنا بود. وی در جریان بازدید خود از آنا گفت: «خوشحالم که در روز خبرنگار توفیق پیدا کردم خدمت خبرنگاران برسم. همیشه گفته‌ام کار خبرنگاری، کاری سخت و طاقت‌فرساست و می‌خواهم اضافه کنم که در این شرایط کارشناسی‌ترین کار است. خبرنگار برای اینکه بتواند نقش محوری خود را در ارتباطات و نظارت ایفا کند، باید دارای تخصص لازم باشد و خدا را شاکر هستم که در خبرگزاری‌ای حاضر شدم که عقبه آن دانشگاه است و این وظیفه دانشگاه است که با آموزش‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خبرنگاران را مجهز کند.»

مشروح گفت‌وگوی عارف با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا را در ادامه می‌خوانید.

درباره عملکرد فراکسیون امید دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. بعضی معقتد هستند که لیست امید در مجلس دهم به هدف خود که جلوگیری از ورود تندروها بود، رسیده است. در این حال، برخی دیگر معتقدند که برای هدف ریاست شما بزرگنمایی شد و همین باعث شد که بعد از رأی نیاوردن شما برای کرسی ریاست مجلس از هم‌گسیختگی ایجاد شود. آیا بهتر نبود که برای تشکیل یک فراکسیون اقلیت قدرتمند، تلاش و چشم‌انداز واقع‌بینانه‌تری در نظر گرفته می‌شد؟

سهم اصلی از دستاورد ارزشمند خرداد 92 برعهده مردم و جوانانی بود که به میدان آمدند. پیامی هم که از خرداد 92 گرفتیم، تغییر بود. تغییر در نگرشی که بر بخش‌های مختلف کشور حاکم شده بود. این تغییر برای پاسخگویی به مطالبات مردم، پاسداری از ارزش‌ها و استمرار مسیر انقلاب بود.

اصلاح‌طلبی جزء اصلی‌ترین جریانات درون نظام است که خیلی زود به راهبرد خود برای انتخابات رسید و تقریبا از مهر 92 برنامه‌ریزی انتخاباتی خود را برای مجلس دهم شروع کردیم. شاید در سنوات گذشته هیچ‌وقت اصلاح‌طلبان رویکردی را از دو سال قبل شروع نمی‌کردند. اما این انتخابات برای ما دارای اهمیت بود. از طرف دیگر منافع ملی با توجه شرایط منطقه نیز برای ما مهم بود. نگاه ما در منطقه این است که باید با ثبات به جلو رفت اما دغدغه کشورهای اسلامی و همسایگان نیز برای ما اهمیت دارد. ما باید تأثیرگذاری‌مان را در حل مسائل منطقه بیشتر می‌کردیم. همچنین رسیدگی به مطالبات مردم، چه مطالباتی که از قبل داشتند چه وعده‌هایی که در انتخابات خرداد 92 داده شده بود، برای ما اهمیت داشت. مهم‌تر از اینها انسجام اصلاحات برای ما یک اصل بود و برای آن خیلی فعالیت کردیم. باید گفت یکی از دستاوردهای ارزشمند انتخابات اسفند 94 انسجام‌بخشی اصلاحات بود که برای اولین بار کل جریان اصلاحات تحت یک فرماندهی قرار گرفت و تا آخر هم این روند ادامه پیدا کرد.

اگرچه عنوان ما شورای سیاستگذاری فراگیر اصلاحات بود، از اول در نظر داشتیم که با حامیان دولت و کسانی که در خرداد 92 با هم بودیم، به جلو برویم. یعنی عقلانیت حاکمیت داشته باشد چون کشور به آرامش نیاز داشت. این مسیر را به طور غیررسمی با حامیان دولت ادامه دادیم. البته حدود 90 درصد حامیان دولت در خرداد 92 از چهره‌های اصلاح‌طلب بودند. اگر ستاد‌های آقای روحانی را در روزهای نزدیک به انتخابات 92 نگاه کنید، در اختیار اصلاح‌طلبان بود. در این حال، ما برای اینکه کسی حذف نشود، کم‌کم حامیان دولت و اعتدالیون را هم وارد کردیم. در استان‌ها هم همین نگاه را داشتیم و عنوانمان اصلاح‌طلبان و حامیان دولت بود. در استان‌ها اصلا نمی‌شود این دو را تفکیک کرد. ولی در تهران باید به نتیجه‌ای مشخص می‌رسیدیم. در این مسیر جلو رفتیم و خیلی خوب مورد اقبال مردم و جوانان قرار گرفتیم.

خیلی‌ها پیش‌بینی می‌کردند که شورای عالی سیاستگذاری یا منحل یا دچار انشعاب شود. ولی حقیقتا من شهادت می‌دهم که علی‌رغم اختلاف نظرهایی که وجود داشت، روزبه‌روز انسجام این شورا بیشتر شد. بارها اشاره کردم که عموما تصمیمات شورای عالی اجماعی بود. توجه به شرایط کشور و مهم‌ترین دستاورد ما در شورای عالی سیاستگذاری بود. ما یک نگاه راهبردی داشتیم که از تجربه دهه هشتاد استفاده کردیم.

شعار کلیدی ما امید، آرامش و رونق اقتصادی بود و این پیامی بود که از مردم گرفتیم. هر سه بعد این شعار بر اساس برنامه بود. یعنی برای اولین بار برای مجلس با برنامه آمدیم. از یک طرف کاندیداهای ما با ما میثاق داشتند و از طرف دیگر ما با مردم میثاق بستیم و این‌ها جدا از هم نیست. برای اینکه بتوانیم میثاق خود را با مردم به سرانجام برسانیم، باید تک‌تک نمایندگان میثاقشان را با این جریان انجام می‌دادند و انجام دادند.

در تهران هم با همین نگاه به تفاهم خوبی رسیدیم. جریان اصلاحات آگاهانه از خواسته‌های حزبی خود عبور کرد. ما در تهران هفت یا هشت نفر از چهره‌های حزبی خود را کنار گذاشتیم. هیچ جریان حزبی این کار را نمی‌کند چون ما یک جبهه فراگیری را دیده بودیم. اما برای اینکه این جبهه خیلی شفاف خود را بیان کند، خود را امید نامید. ابتدا امید نبود در پروسه تشکیل اتئلاف به امید رسیدیم و چهره‌های حزبی را کنار گذاشتیم.

هرچند تصمیمات، شورایی اتخاذ می‌شد، من به عنوان رئیس شورا بارها از احزابی که نتوانستیم کاندیدای برجسته آنان را در لیست قرار دهیم، عذرخواهی کردم. حق هم داشتند بالاخره یک حزب است و نمود آن در انتخابات.

در نهایت این ائتلاف امید شکل گرفت. اقبال مردم و پیام مردم تهران را در دور اول شاهد بودیم و انتظار مردم هم، همان راهبردها و شعارهای ما بود یعنی اجرایی شدن تکیلف 128 بندی که وعده داده بودیم. در خیلی از استان‌ها و شهرستان‌ها اتفاقی شبیه تهران افتاد. جاهایی پیروز شدیم که اصلا پیش‌بینی نمی‌کردیم.

اما در دور دوم ما بحث تغییر را داشتیم مبنی بر اینکه مطالبات مردم مسائل را به ما دیکته می‌کرد. ما بنا بود که پاسخگوی مطالبات مردم باشیم. برای این پاسخگویی هم باید فراکسیون امید یا ائتلاف امید در مجلس نقش‌‌آفرین باشد. در مجلس هم نقش‌آفرینی به ترتیب در ریاست مجلس و ریاست کمیسیون‌ها نمود می‌یابد.

جهت‌گیری ما بر تعامل حداکثری در مجلس بود. قبل از تشکیل مجلس جلساتی داشتیم و به تفاهماتی رسیدیم اما متأسفانه در عمل به مشکلاتی در در دون ائتلاف امید برخورد کردیم که من صلاح نمی‌دانم مسائل را باز کنم. وقتی ائتلاف مطرح می‌شود، منافع مشترک مطرح است و تا آخر هم باید همه عوامل درگیر در ائتلاف کنار هم باشند. به هرحال با مشکلاتی روبه‌رو شدیم که تلاش کردیم با احتیاط و بدون اینکه رسانه‌ای شود آن‌ها را حل کنیم. بنابراین موضعی که می‌گیرند و می‌گویند که چرا عارف سکوت کرده است و عارف مرحله دوم انتخابات با عارف هفت خرداد (بازگشایی مجلس دهم) به بعد متفاوت بود؛ باید در جواب گفت بله این تغییر آگاهانه بود. برای ما منافع ملی و انسجام خیلی مهم بود. نباید من حرفی می‌زدم که انسجام را برهم بزند.

در این میان با یک واقعیت روبه‌رو بودیم مبنی بر اینکه خیلی از اعضای ائتلاف امید یا فراکسیون امید، همدیگر را نمی‌شناختند. می‌دانید که در چه شرایطی لیست‌ها بسته شد. نیروهای استانی همدیگر را نمی‌شناختند. خیلی از عزیزانی که در لیست ما هستند چهره‌های سیاسی شناخته شده‌ای نبودند اما نخبه‌ هستند. به هرحال هنگام رأی‌گیری شعب پانزده‌گانه این عدم شناخت خود را نشان داد.

شما می‌بینید که گام‌به‌گام حضور فراکسیون منسجم‌تر می‌شود. مثلا درجریان تشکیل هیأت رئیسه موقت و هیأت رئیسه دائم و بعد در تشکیل کمیسون‌ها این روند را ملاحظه می‌کنید.

اما بالاخره بحث‌هایی در تشکیل کمیسیون‌ها شد. جوانان هم حق دارند. من همه جا از پرخاش جوانان تقدیر کردم. چون این اقدام از سوز دل است و توقعی که دارند و برای من دلگرم‌کننده بود. من معلم هستم و به پرخاش جوانان عادت کرده‌ام. این نیست که بگوییم حق ندارند و می‌خواهند فراکسیون را تضعیف کنند. هر موضعی که در فضای مجازی و رسانه‌ها گرفته شده انگیزه اصلی آن تقویت فراکسیون بوده است و به انسجام‌بخشی ما کمک کرده است. از 78 پست کمیسیون‌ها، 33 پست آن را به دست آوردیم، 35 پست دیگر هم رقیب به دست آورد و 10 نفر هم مستقل هستند. در کل می‌توان گفت یک عملکرد قابل قبولی بوده است.

در جریان انتخابات رئیس موقت مجلس دهم بحث‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه بعضی از اصلاح‌طلبان به شما رأی ندادند. چرا این اتفاق افتاد؟

من صلاح نمی‌دانم الان وارد این بحث شوم. گفته‌ام آن‌هایی که با این جریان میثاق داشته‌اند، باید پاسخگو باشند. ما صلاح نمی‌دانیم که خیلی وارد شویم و به وقتش همه متوجه خواهند شد که چه کسی رأی داده و چه کسی رأی نداده است. ما صلاح نمی‌دانیم هنوز خیلی باز شود.

اما روند خوبی وجود دارد. ما در جهت انسجام‌بخشی فراکسیون، دستاوردهای خوبی داشتیم و امیدوارم که این گام آخری هم که الان دنبال می‌کنیم برای تشکیل هفت کمیته تخصصی به‌خوبی به سرانجام برسد تا بتوانیم یک فراکسیون کیفی و تأثیرگذار برای اجرای برنامه‌ها داشته باشیم. ما موظف هستیم که به میثاق خود با مردم احترام بگذاریم و فراکسیون موظف است در این مسیر حرکت کند. من خوش‌بین هستم که بتوانیم مؤثر باشیم.

در موضوع انتخاب آقای کدخدایی به عنوان حقوقدان شورای نگهبان، انتقادات بسیاری به فراکسیون امید وارد شد. مبنای فراکسیون برای رأی دادن به ایشانی که از مجلس اصولگرا رأی نگرفته بود، چه بوده است؟

پنج نفر حقوقدان به مجلس معرفی شدند و بالاخره باید سه نفر رأی می‌آوردند. البته این تفسیر از قانون برای معرفی حقوق‌دانان می‌تواند جای بحث داشته باشد. ما در هیأت رئیسه فراکسیون بحث کردیم و قرار شد که با هر پنج نفر جلسه داشته باشیم. با هر یک از پنج نفر، جلسه یک ساعته داشتیم و دوستان ما در فراکسیون سؤالات جدی از آنان پرسیدند. کاندیداهای عضویت در شورای نگهبان هم پاسخ‌هایی جدی را مطرح کردند و ما در نهایت جمع‌بندی را به فراکسیون اعلام کردیم. جمع‌بندی فراکسیون این بود که ترتیب اولویت آرا را اعلام کنیم.

آیا ‌انتخاب آقای کدخدایی، انتخاب غیراصلاح‌طلبانه‌ای بوده است؟

ما چند سؤال جدی مطرح کردیم و دیدگاه‌های ایشان به دیدگا‌ه‌های دوستان ما خیلی نزدیک بود. بحث فنی بود. در این حال دوستان ما هم که گله‌هایی می‌کنند، حق دارند. توجه کنند ما ائتلافی تشکیل ‌دادیم و اصولگرایانی را در لیست خود قرار ‌دادیم که روشن بود وقتی به مجلس بیایند، رأیشان ما نخواهیم بود. می‌دانستیم که ما در تهران و جاهای دیگر از کسانی حمایت کردیم که خیلی‌هاشان از قبل هم گفته بودند که رأیشان ما نیستیم. آگاهانه این کار را کرده بودیم و این را در همان مسیر عقلانیت و ائتلافی که نوشته بودیم می‌شود تفسیر کرد.

این نقاط اشتراکی که می‌گویید با کدخدایی وجود داشت بر سر چه مسائلی بود؟

سه سوال مطرح کردیم که پاسخ‌هایشان را گفتند که به دیدگاه‌های دوستان ما نزدیک بود. از طرفی ما گزینه‌های انتخابی نداشتیم که بگوییم از بین ده نفر انتخاب کنیم.

ما از آقای عارف طی سال‌های گذشته بخصوص طی سال‌های اخیر که نقش ارزنده‌ای داشتند، یک چهره اخلاقی دیدیم. آیا در انتخابات 96 هم نقش انسجام‌بخشی خود را دنبال می‌کنید؟

مهم‌ترین وظیفه‌ای که برای جریان اصلاحات در نظر گرفتیم تلاش برای حداکثر کردن مشارکت مردم است. یعنی وقتی ما منافع ملی را مطرح کنیم به دنبالش مشارکت حداکثر مردمی می‌آید و من به عنوان یک اصلاح‌طلب و یک فرد از آحاد بزرگ ملت همین وظیفه را دارم. قطعا باید از فرد عبور کنیم. نباید فردمحور بود بلکه باید جریان‌محور باشیم. در این مسیر هر مسئولیتی که برعهده‌ام گذاشته شود باید تمکین کنم.

از روحانی حمایت خواهید کرد؟

اجازه بدهید من نظر شخصی خود را نگویم. طبیعتا استمرار این مسیر و تقویت این مسیری که شروع شده مد نظر ماست و شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح طلبان درخصوص انتخابات ریاست جمهوری مطمئنا به جمع‌بندی خواهد رسید و اعلام خواهد کرد. در کنار انتخابات ریاست جمهوری مسیر مهم شوراها را هم داریم و باید توجه داشته باشیم با تقویت انسجام اصلاحات بدون اینکه به حاشیه بپردازیم در دو انتخابات اردیبهشت 96 شرکت کنیم.

ممکن است برای انجام کاری دیگر به ترک مجلس دهم فکر کنید؟

همواره به عنوان یک فرزند کوچک انقلاب وظیفه خود را انجام داده‌ام و هیچ‌گاه برای پستی خودم کاندیدا نبوده‌ام؛ اما اگر تکلیف می‌شده است سعی می‌کردم که در حد توانم آن را انجام دهم. بالاخره ما خودمان را سرباز انقلاب می‌دانیم و نباید این تنها یک شعار باشد. یعنی نباید تنها به دنبال راحتی کار یا مسائل شخصی باشیم. اگر تشخیص داده شود باید در جایی باشم که با حضورم در مجلس مغایرت قانونی داشته باشد باید انتخاب کنم. الان فعالیت‌هایی که انجام می‌دهم با نمایندگی در مجلس تضادی ندارد.

نشریه یالثارات توقیف شد ولی مجدد توانست منتشر شود. آیا این وضع شائبه دوگانگی حاکمیتی را ایجاد نمی‌کند؟

بحث حاکمیت دوگانه مشکلی است که با آن روبه‌رو بودیم و بخشی از آن مربوط به عدم شفافیت در قانون‌گذاری است. قوانین گاهی متضاد و متفاوت هستند. امیدواریم که در مجلس دهم که بحث تنقیح قوانین وجود دارد درباره شفاف‌سازی قوانیم به جلو برویم. یکی از اولویت‌های مجلس دهم این است و از قبل هم اعلام کردیم که باید جلوی دوگانگی‌ها و سوء استفاده‌ها را بگیریم. من موافق توقیف مطبوعات نیستم. با بستن یک نشریه شماری از جوانان بیکار می‌شوند ودر پی آن مسائلی به وجود می‌آید و نشاط و شادابی از بین می‌رود. همچنین خطر توقیف دست نویسنده را می‌لرزاند.

اینکه یک مرجع قانونی تصمیمی گرفته است، باید اجرا شود ولی متأسفانه این مشکلی است که در کشور وجود دارد که عده‌ای به خودشان این اجازه را می‌دهند که قانون را اجرا نکنند. وقتی تصمیم‌گیری شد همه موظف به اجرای قانون هستیم و امیدواریم که به جایی برسیم که اجرای قانون ارزش باشد. در کشور ما عدم اجرای قانون ارزش شده است. وقتی فردی از چراغ قرمز عبور می‌کند، سر خود را پایین نمی‌اندازد بلکه افتخار می‌کند که توانسته است از چراغ قرمز عبور کند. ان‌شاءالله عبور از چراغ قرمز برای همه ممنوع باشد نه برای عده‌ای ممنوع و برای عده‌ای آزاد باشد.

گزارش خطا