راهکارهای علیرضا بهشتی برای جلوگیری از فسادهای اقتصادی

فرزند آیت الله بهشتی گفت: برای اینکه فساد دامن‌گیر جامعه نشود باید نهادهای اجتماعی به گونه‌ای پایه‌ریزی شوند که شاهد پایین‌ترین حد از وقوع فساد در جامعه باشیم.

به گزارش خبرنگار ایسنا، علیرضا بهشتی، استاد دانشگاه و فرزند آیت الله بهشتی عصر امروز طی سخنانی در مراسم بزرگداشت سالروز شهادت آیت‌الله قدوسی که با عنوان «رنج عدالت» از سوی بنیاد آیت الله قدوسی و باشگاه اندیشه برگزار شد، اظهار کرد: آیت‌الله بهشتی می‌گویند محدوده عصمت مشخص است و هیچ کس از خطا و اشتباه مصون نیست اما امروز می‌بینیم که عده‌ای بی جهت به دنبال پیداکردن سوابق هرکسی که از او خوش‌شان نمی‌آید، هستند تا در گذشته آن فرد نقطه‌ای تیره پیدا کنند و بگویند که وی از ابتدا نیز انسان درستی نبوده است، در حالی که به اعتقاد شهید بهشتی کسی که درباره انسان این گونه فکر می‌کند، انسان را به خوبی نشناخته است.

وی ادامه داد:‌ ممکن است کسی سابقه مبارزه داشته باشد اما سر از فساد در بیاورد یا ممکن است کسی سابقه درخشانی نداشته باشد اما امروز انسان شریفی باشد.

این استاد دانشگاه گفت: برای آن که فرد فرد انسان‌ها در هر گامی که بر می‌دارند یک قدم به هدف اصلی آفرینش انسان نزدیک‌تر شوند و برای آنکه جامعه به فساد نیفتد یک مراقبه اجتماعی لازم است چرا که در طول تاریخ ملت‌هایی بودند که دوران اوج عظمت را تجربه کردند اما امروز دیگر نشانی از آن‌ها باقی نمانده است چرا که فساد دامن‌گیر آن‌ها شد.

بهشتی تاکید کرد: برای اینکه فساد دامن‌گیر جامعه نشود و خطاها کاهش پیدا کند باید ساز و کارهایی تدوین شود و نهادهای اجتماعی به گونه‌ای پایه‌ریزی شوند که شاهد پایین‌ترین حد از وقوع فساد در جامعه باشیم.

فرزند شهید بهشتی با بیان اینکه راه حل اصلی جلوگیری از وقوع فساد در جامعه توسل به عقلانیت جمعی است، اظهار کرد: توسل به عقلانیت جمعی بسیار فراتر از صرف مشورت خواستن است و معنایش نیز این است که تصمیم‌گیری‌های کلان در یک جامعه و در همه عرصه‌های مدیریتی، باید برایند تحلیل‌ها و برداشت‌ها از کلیت عقلانیت جامعه باشد.

وی با اشاره به نظرات مخالف نسبت به استفاده از عقلانیت جمعی در بین برخی صاحب‌نظران اظهار کرد: برخی این پرسش را مطرح می کنند که مگر جمع به فساد نمی‌رود؟ اما پاسخ من این است که تاریخ نشان داده میزان خطا و فساد یک جمع در نهایت کمتر از میزان فساد و خطا در یک فرد است.

بهشتی ادامه داد: دو چشم بهتر از یک چشم می‌بینند، دو گوش بهتر از یک گوش می‌شنوند و دو عقل بهتر از یک عقل تصمیم‌گیری می‌کنند و تجربه بشریت نیز این بوده است که برای آنکه از میزان فساد در جامعه کم شود باید به عقلانیت جمعی روی آورد.

فرزند آیت‌الله بهشتی با اشاره به اهمیت امر به معروف در اسلام، اظهار کرد: اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در اسلام به دلیل این بوده است که از راس تا ذیل یک جامعه اسلامی تحت نظارت مستمر باشند و اینکه ما امر به معروف را محدود به آستین لباس و یک تار مو بکنیم، چنین چیزی ارزش آن را ندارد که شخصیتی چون امام حسین (ع) جانش را برای آن فدا کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه وقتی سخن از جامعه اسلامی است معنایش حاکم بودن قوانین اسلامی بر این جامعه است، اظهار کرد: اگر می‌خواهیم در یک جامعه فساد وجود نداشته باشد باید قانون حاکم شود اما حاکمیت قانون یک شرط لازم بوده و کافی نیست.

وی ادامه داد: شرط کافی این است که انسان‌ها، شهروندان و الگوهای پیشرو در یک جامعه وجود داشته باشند که برای عمل کردن به این قوانین در جامعه تلاش کنند و من تلاشی که در مدرسه حقانی انجام شد را در این راستا می‌بینم.

بهشتی با تاکید بر لزوم تقویت کادرهای ورزیده و نیروهای ساخته شده برای اصلاح جامعه اظهار کرد: آنچه شهید بهشتی با تاسیس مدرسه حقانی دنبال می‌کرد توجه به تلازم تقویت کادرهای ورزیده و نیروهای ساخته شده برای اصلاح جامعه از یک سو و ساختن نهادهای اجتماعی از سوی دیگر بود که به عنوان کلید اصلی حل مشکلات جامعه شناخته می‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به طرح مسائل مربوط به فسادهای اقتصادی در روزهای اخیر اظهار کرد: این روزها مسابقه‌ای در افشاگری و حتی آبروریزی و امثال این‌ها در حوزه‌های مختلف و میان جناح‌ها و جریان‌های سیاسی گوناگون رواج پیدا کرده است و در همین صحبت‌ها گاهی می‌شنویم که گفته می‌شود آیا این همان نظامی بود که برای برپایی‌اش انقلاب کردیم؟ برخی امروز می‌گویند آن‌هایی که انقلاب کرده‌اند ببینند چه بخور بخورهایی راه افتاده است و با خودشان فکر کنند که آیا الان از انقلابی که کرده‌اند پشیمان نیستند؟

وی افزود: اصلا لازم نیست که انقلابیون از انقلابی که کرده‌اند پشیمان باشند بلکه باید از این پشیمان باشند که چرا فکر کرده‌اند بعد از اینکه انقلاب کردند  می‌توانند آن را به حال خود رها کنند و دیگر نیازی به مراقبه و محاسبه آن نیافتند. در حالی که این تصور درستی نبود که فکر کنند اگر چهره‌های درخشانی در میان انقلابیون هستند همه مانند آن‌ها عمل می‌کنند یا اگر به پاکدستی برخی مسئولان اعتماد دارند آن را به همه تسری دهند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه انقلابیون می‌توانند اظهار پشیمانی کنند اما نه از اصل انقلاب گفت: آن انقلابیون باید از انقلابشان مراقبت و ساز و کارهای لازم را فراهم می‌کردند تا فرصت تاسیس احزاب و نهادهایی بدون باندبازی ایجاد می‌شد و همه مسئولان را هم در اتاق‌های شیشه‌ای قرار می‌دادند چرا که این افراد مسئولیت یک جامعه را بر عهده دارند و امروز نیز اگر قرار است یک انقلابی پشیمان باشد باید نسبت به غفلتی که انجام داده است اظهار پشیمانی کند.

بهشتی همچنین تاکید کرد: راه حل برطرف کردن معضل‌های اجتماعی امروز ما این است که همه به مبانی انقلاب بازگردیم، با ارزیابی نقادانه نسبت به آن نقاط ضعف و قوت را بگوییم و به عقلانیت جمعی بازگردیم و بدانیم که نقد تنها به معنای عیب جویی نیست.  

به گزارش ایسنا علیرضا بهشتی در ابتدای سخنانش در این مراسم با اشاره به قضاوت‌های درست و نادرستی که درباره مدرسه حقانی انجام شده است، اظهار کرد: امروز این پرسش پیش می‌آید که شهید قدوسی، شهید بهشتی و سایرین با تاسیس مدرسه حقانی به دنبال چه هدفی بودند و آیا به آن هدف دست یافته‌اند یا نه؟

وی ادامه داد: برای آنکه به این پرسش پاسخ دهیم باید تاریخ فکری ایرانیان را مورد مطالعه قرار دهیم و به دوره‌ای که ایرانیان با مفهومی به نام غرب آشنا شدند بازگردیم؛ چرا که واکنش‌های فراوانی در آن دوره نسبت به این آشنایی نشان داده شد که از جمله عده‌ای تنها راه سعادت ملت ایران را سرتا پا غربی‌شدن می‌دانستند و عده‌ای دیگر نیز با هرگونه مظاهری از تمدن غرب مخالفت می‌کردند و دیگران را نیز از نزدیک شدن به این مظاهر بر حذر می‌داشتند اما در این میان عده‌ای نیز دریافتند که این تحولات جهان را در برگرفته است و حال باید به عنوان یک انسان مسلمان به دنبال چاره‌ای برای زندگی در جهان حاضر باشند.

این استاد دانشگاه افزود: این عده به این نتیجه رسیدند که باید راهی را پیش گیرند که در آن با حفظ و پاسداشت هویت مسلمانی خود به زندگی در جهان جدید ادامه دهند و مدرسه حقانی نیز برای رسیدن به چنین هدفی تاسیس شد.

وی با اشاره به تدریس دروسی خارج از درس‌های معمول حوزه‌های علمیه در مدرسه حقانی اظهار کرد: مدرسه حقانی تاسیس شد تا نسلی از طلاب علوم دینی را پرورش دهد که قرار نبود در نهایت به مقام مرجعیت برسند بلکه قرار بود در کنار شناخت علوم دینی از جهان نو نیز آگاهی یابند و برای همین موسسان این مدرسه از اساتید دانشگاه‌های تهران دعوت می‌کردند تا دروسی که فراگیری آن در میان طلاب چندان رایج نبود را به آنان آموزش دهند.

بهشتیی با بیان اینکه دغدغه اصلی موسسان مدرسه حقانی دین و دین داری بود اظهار کرد: شهید بهشتی در مجموعه مباحثی که درباره قرآن مطرح کرده‌اند و هم اکنون در حال تدوین و ارائه به صورت کتاب است، می‌گویند جان اسلام یعنی تسلیم شدن در برابر حق حتی اگر حق با منافع ما در تضاد باشد و در مقابل، کفر نیز لجاجت در پذیرش برتری حق و پوشاندن آن به خاطر منافع گروهی، طبقاتی، جناحی، قشری و ... است.

فرزند آیت الله بهشتی ادامه داد: شهید بهشتی معتقد بود که هیچ کس فروتر از معصومان، از خطا و فساد بری نیست و همواره تاکید می کرد که یک انسان مسلمان نباید هیچ کس را در چنین مقامی قرار دهد و در عین حال مهم‌ترین ویژگی انسان را قدرت انتخاب وی می‌دانست و تاکید می کرد که هیچ گاه این قدرت نباید از انسان گرفته شود.

وی افزود: انسان از دیدگاه شهید بهشتی باید آزاد باشد و آگاهی داشته باشد تا انتخاب کند و در برابر انتخابش نیز مسئول است چرا که او را رها نکرده‌اند و باید در این باره پاسخگو باشد.

بهشتی در پایان سخنانش با اشاره به فعالیت‌های سیاسی شهید بهشتی اظهار کرد: وقتی به فعالیت‌های شهید بهشتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم که ایشان هم در عرصه مباحث سیاست حکومت محور فعالیت کرده‌اند و هم در عین حال حواس‌شان به سیاست جامعه‌محور بوده است و به همین دلیل به سراغ تاسیس حزب رفته‌اند اما حزب برای بهشتی معبود نبود بلکه یک معبد به شمار می‌آمد که در آن استعدادها پرورش می‌یافت و برای خدمت به جامعه آماده می‌شد؛ چه آن حزب حکومت را به دست داشت و چه نداشت.