سید محمد خاتمی: هویت دانشگاه و دانشجو، نقد امور است

در مقابل اسلام‌های بدلی باید اسلامی را بشناسد که آزادی انسان و حضور انسان جای خدا را تنگ نمی‌کند، اسلامی که برای حاکمیت مردم بر سرنوشت خود حق قایل است. اسلامی که به کرامت انسان معتقد است. اسلامی که پیشرفت را برای همه می‌خواهد. اسلامی که وابستگی را نمی‌خواهد. اسلامی که آزادی را می‌خواهد.

روابط‌عمومی دفتر سیدمحمد خاتمی: رییس‌جمهوری پیشین ایران همزمان با 16آذر در پیامی ویدیویی خطاب به دانشجویان گفت: «روز دانشجو را به همه دانشجویان و دانشگاهیان و به همه کسانی که دلشان برای این کشور و سربلندی این ملت، آزادی و پیشرفت ایران می‌سوزد، تبریک عرض می‌کنم و امیدوارم بتوانیم نقشه راه خودمان را به سوی سعادت و آزادی با تامل با آنچه بر ما گذشته است، بیابیم و بپیماییم.»

او افزود: «تاریخ عبارت است از مجموعه حوادث مهم و اثرگذار از جمله در تاریخ صدساله گذشته ما. این حوادث کم نیستند. حوادثی که برآمده از شرایط خاص تاریخی هستند و خود نیز به نوبه خود در تاریخ موثرند. 16آذر یکی از این حوادث است. هنگامه‌ای که جنگ میان آزادی و استبداد، استقلال و وابستگی به اوج خودش رسید و حکومت کودتا با کمک آمریکا دولت ملی مصدق را که مورد امید مردم ما بود، سرنگون کرد، شب سیاهی بر سرنوشت مملکت ما حاکم شد.»

رییس بنیاد باران با بیان اینکه «خیلی مناسبت خوبی است که 16آذر را روز دانشجو نامیدند»، ادامه داد: «البته حوادث کوچک و بزرگ دیگری هم در این تاریخ بوده‌اند که از جمله انقلاب اسلامی ایران و بعد از آن حوادثی که پیش آمده است. ولی روز 16آذر برای دانشگاه یک حالت نمادین دارد.»

خاتمی یادآور شد: «هرکس با هر مرام و مسلکی از جمله استاد و دانشجو که در دانشگاه است باید با توجه به آنچه که در این روز گذشته و در تاریخ ما گذشته است، جهت و رویکرد خود را مشخص کند. درسی که برای جنبش دانشجویی؛ 16آذر و 16آذرها می‌دهد: استقلال‌خواهی و آزادی‌طلبی است. در تاریخ معاصر ما گاهی صحبت از این شده است که مبارزه با استبداد اولویت دارد یا مبارزه با استعمار؟ 16آذر می‌گوید که اینها دوروی یک‌سکه است. شما نمی‌توانید از سلطه بیگانه رهایی یابید مگر اینکه با عامل بیگانه یعنی استبداد پلید درگیر شوید و نمی‌توانید از قید استبداد رهایی پیدا کنید مگر اینکه ریشه و پشتوانه او که بیگانگان هستند را بشناسید.»

رییس بنیاد باران افزود: «دوم، درسی که به ما می‌دهد و به‌خصوص جنبش دانشجویی باید به آن توجه کند، اعتقاد و باور به حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خود و تلاش برای تامین این حق است.»

به نوشته شرق، او افزود: «نکته سوم توجه و اهتمام به توسعه همه‌جانبه به‌خصوص سیاسی و فرهنگی است، یعنی اولا این مساله قابل بحث است که آیا می‌شود ابعاد و شوون توسعه را از هم جدا کرد؟ ما توسعه اقتصادی داشته باشیم بی‌آنکه توسعه سیاسی و فرهنگی داشته باشیم یا بالعکس، واقعیت این است که اینها باید هم‌دوش و هم‌آغوش پیش بروند. اما با توجه به استبدادزدگی جامعه ما، توجه ویژه به توسعه سیاسی و فرهنگی در جامعه ما بسیار مهم است بدون اینکه توسعه اقتصادی را از نظر دور بدانیم. این خواستی بوده که در جامعه ما و جنبش دانشجویی ما نیز بوده است.»

خاتمی تاکید کرد: «نکته چهارم اهتمام به نقد است، اصلا هویت دانشگاه و دانشجو تحلیل و نقد امور است و به‌خصوص نقد حکومت و حاکمیت. نقد حکومت و حاکمیت معنای آن، هیچ براندازی نیست. بلکه حتی می‌تواند تقویت‌کننده حاکمیت باشد. جلوی اشتباهات او را بگیرد و اگر دانشگاه نقد نکند و جنبش دانشجویی نقد را از خود دور بکند، از هویت خودش دور می‌افتد. حتی باید دانشجو و دانشگاه شجاعت نقد خود را داشته باشد.»رییس بنیاد باران افزود: «جنبش دانشجویی همچنین باید مدافع آزادی‌اندیشه و آزادی‌بیان و آزادی‌اجتماعات که لازمه داشتن یک نظام مردمسالار است باشد، به‌خصوص با توجه به زیان‌هایی که جامعه ما در طول تاریخ از دربندکردن آزادی‌اندیشه و آزادی‌بیان و آزادی‌اجتماعات دیده است.»او با تاکید بر سنگین‌تربودن وظیفه دانشجوی مسلمان، گفت: «دانشجوی مسلمان در عین حالی که باید همه این امور را مورد توجه قرار دهد، باید درصدد شناخت و بیان اسلامی باشد که با این جهات سازگار باشد. اگر دانشجوی مسلمان به‌دنبال حاکم‌شدن اسلام است باید به‌دنبال اسلامی باشد که با آزادی، پیشرفت و با حاکمیت مردم بر سرنوشت خود سازگار باشد. در مقابل اسلام‌های بدلی باید اسلامی را بشناسد که آزادی انسان و حضور انسان جای خدا را تنگ نمی‌کند، اسلامی که برای حاکمیت مردم بر سرنوشت خود حق قایل است. اسلامی که به کرامت انسان معتقد است. اسلامی که پیشرفت را برای همه می‌خواهد. اسلامی که وابستگی را نمی‌خواهد. اسلامی که آزادی را می‌خواهد.»

رییس دولت اصلاحات گفت: «جنبش دانشجویی ما و به‌خصوص جنبش اسلامی دانشجویی ما باید خود را در درون نظام تعریف کند اما در درون نظام‌بودن به معنی ساختن و سازش‌کردن با هر روا و ناروایی که به نام نظام انجام می‌شود نیست.»او با بیان اینکه «الحمدالله در مرحله اخیر یک روزنه بسیار امیدوارکننده‌ای به سوی ملت ما باز شده است»، گفت: «انتخاب مردم ما و حضور آگاهانه مردم ما سبب شده است که شاهد تغییر رویکردها در جامعه‌مان باشیم. دولتی با شعارهای مشخص، با رویکرد مشخص، با اهداف مشخص مورد قبول مردم قرار گرفته و به‌خصوص با توجه به سختی‌هایی که در این سال‌های گذشته بر مردم ما رفت، این امید را در دل جامعه ما زیاد کرده است.»

او گفت: «باید برای کمک به دولت تلاش شود، به‌خصوص برای گذر از فضای امنیتی، فضایی که برای بخش‌های قابل توجهی از جامعه ما ناامن بود چه در عرصه سیاسی و چه در عرصه اقتصادی و فرهنگی، باید به دولت کمک کنیم برای گذر از این فضا به فضای سالم سیاسی و رقابتی و آزاد برای همه و البته برای گذر از این و به‌عنوان دروازه این گذر برای همه آزادی زندانیان و رفع حصر و حبس از کسانی که در زندان هستند مهم است. البته من این را تذکر می‌دهم که همه کار در دست دولت نیست.»

رییس دولت اصلاحات هشدار داد: «باید متوجه باشیم که نیروهایی به‌دنبال کارشکنی در کار دولت هستند و عدم موفقیت او را چه در عرصه سیاست خارجی و چه در عرصه سیاست داخلی می‌خواهند، آنها به‌خصوص با بالابردن توقعات مردم به‌دنبال این هستند تا به خیال خودشان این را القا کنند که دولت، ناکارآمد است.»خاتمی تاکید کرد: «این نیروها باید سرجای خودشان بنشینند و همه باید تلاش کنیم که این کارشکنی‌ها برای مردم مشخص شود و به دولت کمک بشود که در مقابل اینطور بتواند حرکت خودش را ادامه دهد و نیز باید به دولت کمک کنیم تا برنامه‌های مرتب و خوبی را برای بهبود زندگی مردم در همه عرصه‌ها داشته باشد.

گزارش خطا