قاجاریه از درخشان‌ترین دوران تمدن ایران

خیلی‌ها دوره حکومت خاندان قاجار بر ایران را یکی از دوره‌های ننگین تاریخ ایران می‌دانند. بر همین اساس نیز لطیفه‌های بسیاری تاکنون درباره قاجاریان ساخته و دست‌به‌دست در جامعه چرخیده است. اما سیدمحمد بهشتی، مشاور رییس سازمان میراث‌فرهنگی، ‌صنایع دستی و گردشگری نظری متفاوت دارد. او معتقد است: نسبت به تاریخ دوران قاجار دچار سوءتفاهم شده‌ایم و تمدن این دوره مغفول مانده است و یکی از درخشان‌ترین دوران تمدن ما دوره قاجار است.

به نوشته شرق، بهشتی، مشاور رییس سازمان میراث‌فرهنگی امروز این موضوع را در مراسم گرامیداشت هفته عکس تاریخی در سازمان میراث‌فرهنگی و رونمایی از جلد دوم کتاب سیمای تهران اظهار کرد و افزود: 171سال پیش مصادف با دوران قاجار بود و این مراسم باید بهانه خوبی برای تجدیدنظر نسبت به این دوره باشد. چرا که با نوع کارهایی که در مورد این دوران از تاریخ از کشورمان صورت گرفته باید گفت که میراث تمدن دوران قاجار مغفول مانده و با اینکه فاصله زمانی زیادی نسبت به دوره قاجار نداریم درخصوص این مقطع تاریخی دچار سوءتفاهم هستیم.

مشاور رییس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به یک خاطره عنوان کرد: چندین سال پیش با دکتر حبیبی به کاخ گلستان رفته و بازدید پنج‌ساعته‌ای را از آنجا داشتیم که در این بازدید بنده به ایشان گفتم یک مقدار در رابطه با دوران قاجار بی‌انصافی شده است که ایشان گفتند یک مقدار نه خیلی بی‌انصافی شده است. بهشتی ادامه داد: یکی از درخشان‌ترین دوران تمدن ما دوره قاجار است و هنگامی که از این مقطع زمانی صحبت می‌کنیم بیشتر به تاریخ سیاسی آن توجه می‌شود؛ صندوق‌هایی در کاخ گلستان هست که 700هزار سند از دوره قاجار در آنها وجود دارد. باید بپرسید چطور می‌شود تاریخ دوران قاجار را بدون توجه به این اسناد نوشت.

وی با اشاره به اینکه با توجه به آثاری که از دوره قاجار در حوزه معماری و هنر برای ما باقی مانده است می‌توان گفت که این دوره مقطعی باشکوه برای تمدن و تاریخ ایران بوده است گفت: نسبت به این قسمت دوران قاجار بی‌اطلاعیم و سوءتفاهم نسبت به این دوره جای تامل دارد.

مشاور رییس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: وجود آلبوم فاخر در کاخ گلستان بر توجه ویژه ایرانیان به مقوله عکس دلالت دارد و وقتی به اسناد تاریخی مراجعه می‌کنیم باید بگوییم که معتبرترین اسناد ما اسناد مکتوب می‌شود. اگرچه اسناد مکتوب اهمیت زیادی دارد اما همیشه این اسناد با نوعی غرض همراه بوده است. بنابراین باید تلاش کرد تا پرده اغراض را از روی اسناد مکتوب برداشت.

وی ادامه داد: اسنادی مانند عکس و اسناد باستان‌شناسی بدون غرض است و می‌تواند برای پژوهشگران تاریخی یک سند معتبر به‌شمار بیاید. مشاور رییس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: عکس فارغ از همه تعاریف موجود یک سند محکم برای پژوهشگر تاریخی است. بهشتی وجود ویژگی‌های فرهنگی در بین مردم را از دلایل ورود هنر عکاسی به ایران دانست و گفت: معتبرترین اسناد، اسناد مکتوب هستند که می‌توان با استفاده از آنها پرده غرض را از روی مسایل کنار زد و واقعیت را آنگونه که هست مشاهده کرد. مشاور رییس سازمان ادامه داد: عکس فارغ از همه تعاریف موجود یک سند محکم برای پژوهشگر تاریخی است، وقتی از این زاویه عکس تاریخی را مورد بررسی قرار می‌دهیم این نکته قابل‌تامل است که پژوهشگران ما چه میزان از ظرفیت عکس‌های تاریخی استفاده می‌کنند.

احمد مسجدجامعی، رییس شورای اسلامی شهر تهران از دیگر سخنرانان این مراسم بود. او بازگشت به تاریخ و جغرافیا را لازمه توسعه پایدار این شهر دانست و گفت: عکاسی از میراث‌فرهنگی به فهم دقیق‌تر ما از تاریخ کمک می‌کند.

وی تالیف کتاب سیمای تهران را کاری ارزشمند توصیف کرد و ادامه داد: جمع‌آورنده این اثر نسبت به معماری و شهرسازی تهران توجه داشته است، تصاویری که در کتاب سیمای تهران ارایه‌شده بخشی از تاریخ ایران را با زبان تصویر بیان کرده است. وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود مقوله عکاسی در میراث‌فرهنگی را در فهم دقیق‌تر تاریخ مهم ارزیابی کرد و افزود: عکس می‌تواند وضعیت شهرسازی، معماری، زندگی و فضای عمومی را به تصویر بکشد. رییس شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به وجود مجموعه‌ عکس‌های ارزشمند در کشور، گفت: در برنامه‌ریزی برای توسعه تهران نیازمند بازبینی تاریخ و جغرافیای گذشته شهر هستیم که این مهم بدون درنظرگرفتن عکس‌های تاریخی ممکن نیست.

وی تهران را یک شهر شناسنامه‌دار دانست و ادامه داد: با توجه به اینکه برای بازسازی تهران و رویکرد جدیدی که در مدیریت شهری شکل گرفته است نیازمند بازبینی ارزش‌های فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و سیاسی نقطه‌نقطه شهر هستیم و مدیریت شهری می‌تواند از واقعیاتی که در عکس‌های تاریخی موجود است، استفاده کند. در پایان این مراسم از چندنفر از بزرگان و پیشکسوتان عکاسی شهری نیز تقدیر شد.

گزارش خطا