کد خبر: ۵۳۵۸۹
تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۱:۰۶

خاطراتی منتشرنشده از دختر بازرگان

روز گذشته بانوی فرهیخته‌ای رخت از جهان بربست که شاید تاکنون کمتر در رسانه‌ها از آن عزیز یادی شده باشد، بانویی که نقش بی‌بدیلی در روز ورود امام (ره) به فرودگاه مهرآباد در سال ١٣٥٧ اجرا کرد، تنها فردی که به‌دلیل آشنایی با زبان انگلیسی توانست گزارش و پیام امام را به زبان انگلیسی برای تمام خبرگزاری‌های حاضر در فرودگاه ترجمه کند.

به گزارش ایسنا، فایزه توکلی پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و عضو هیئت‌مدیره زنان پژوهشگر تاریخ با این مقدمه در «شرق» نوشت: در تابستان ١٣٨٧ به‌منظور ضبط و ثبت خاطرات خانم فرشته بازرگان به حضورشان رفتم و در چند جلسه گفت‌وگو، تاریخ شفاهی ایشان را تدوین کردم. در متن زیر به زندگی‌نامه مختصر آن مرحومه اشاره می‌شود تا به‌زودی با چاپ‌شدن کتاب «خاطرات زنان سیاسی و مبارز در دوره پهلوی» که زیر نظر دفتر نشر آثار امام (ره) منتشر می‌شود، تاریخ شفاهی زندگی ایشان و خانواده محترمشان دقیق‌تر بیان شود.

شعر زیر را مرحومه در بالای متن خاطرات تدوین‌شده نوشته است:

غرض نقشی است کز ما باز ماند / که هستی را نمی‌بینم بقـایی

مگر صاحب‌دلی روزی به‌ رحمت / کند در حق درویشـان دعایی

فرشته بازرگان سومین فرزند مهندس مهدی بازرگان در بیستم دی ١٣٢٤ در تهران چشم به جهان گشود. مادر او ملک طباطبایی از خانواده‌ای روحانی‌تبار بود. او فرزند آیت‌الله سیدمحمد طباطبایی و نوه آیت‌الله شیخ مرتضی آشتیانی است.

فرشته در رشته آموزش‌وپرورش قبل از دبستان و روان‌شناسی تربیتی در مدرسه عالی شمیران و دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران تحصیل کرد و سال‌ها به تدریس زبان انگلیسی و تحقیقات و مطالعات پژوهشی در زمینه قرآن پرداخت.

او در بخشی از خاطراتش چنین می‌گوید: «بالاترین موهبت زندگی‌ام را زیستن در کنار پدری می‌دانم که چه در زمان حیات و حضورش و چه پس از رحلت، همواره آموزگار و الگوی کم‌نظیری برای فرزندان و اطرافیانش بوده است. وجود مادری پاکدل و مهربان و خواهران و برادرانی که هرکدام نمونه‌هایی از اخلاق و صداقت می‌باشند، نعمت‌هایی است که خداوند بر من ارزانی داشته است.

زندگی در خانواده ما همواره پرحادثه و پرتلاطم بوده است و از وقتی که به یاد دارم کمتر دوره‌ای بوده که ما مثل یک خانواده معمولی و فارغ از دغدغه‌ای سیاسی و اجتماعی زمان اوقاتمان را سپری کرده باشیم. خیلی کوچک بودم که در آبادان شاهد جریان ملی‌شدن صنعت نفت و مسئولیت‌های پدر به‌عنوان مدیرعامل شرکت نفت و هیجانات و تحولات و بازتاب‌های آن در اطراف و در خانواده بودم. صحنه‌هایی از کودتای ٢٨ مرداد را به خاطر مادرم و نگرانی‌ها و نومیدی‌های پس از آن و گرفتاری‌های متعدد و پی‌درپی که خانواده ما هرگز از آن بی‌نصیب نماند ... . به‌ هر حال علی‌رغم همه فراز و نشیب‌ها و ناملایماتی که تجربه می‌کردیم، حضور پدری متوکل و مصمم و مهربان که سکاندار این زندگی پرتلاطم بوده است همواره ما را یاری و راهنمایی و امیدوار نموده و ساحل نجات و رهایی را نشان‌مان می‌داده است».

در بخش دیگری درباره همسرشان آقای مهندس محمدحسین بنی‌اسدی چنین می‌گوید: «ایشان در طول این سال‌ها چه قبل و چه بعد از انقلاب همواره یکی از نزدیک‌ترین و صمیمی‌ترین و همراه‌ترین یاران پدر بوده و مانند فرزندی علاقه‌مند و مسئول در اکثر فعالیت‌های مذهبی، اجتماعی و سیاسی پدر را یاری و همراهی می‌نمودند. ایشان کسی بود که در دی‌ماه ١٣٧٣ طی آخرین سفری که پدر برای عمل قلب به خارج از کشور رفتند، او را همراهی نموده و تا آخرین دقایق حیات پدر، در کنارشان و برایشان دعای رحمت و مغفرت خواندند».

از آموزه‌های مرحوم مهندس بازرگان چنین می‌گفتند: «آموزه‌های تربیتی پدر در خانواده: یکی از ویژگی‌های پدرم عمل‌کردن به آنچه می‌گفتند بود. به‌دلیل یکپارچگی شخصیت، رفتارشان در خلوت و خانواده نیز با صفا و توجه و محبت بوده و این ناشی از عقاید و باورهای آزادی‌خواهانه ایشان بود. ایشان در زمانی که با مادر و خانواده زندگی می‌کردند و چه در ایامی که در حبس و زندان بودند از کار و برنامه زندگی ما بچه‌ها و شرایط خانواده غافل نبودند. در ملاقات‌هایی که هفته‌ای یک‌ بار داشتیم، مسائل تک‌تک ما را پرس‌وجو کرده و با نامه‌ای هفتگی که از زندان برایمان می‌فرستادند، سفارش و توصیه مخصوص نموده و از طریق دوستان و آشنایانشان نیز مشکلات ما را پی‌گیری و حل‌وفصل می‌کردند. با هر کدام از ما فرزندان ارتباط مخصوص و منحصربه‌فردی داشتند به‌طوری‌که هرکدام فکر می‌کردیم که بیش از سایرین مورد توجه و محبت هستیم! میان پسران و دختران تفاوتی نمی‌گذاشتند و شاید تا حدی با دختران ملایم‌تر و مهربان‌تر بودند. در مورد مسائل دینی و اعتقادات مذهبی ما دغدغه فکری داشتند و ما را بسیار به خواندن و تدبر در آیات قرآن توصیه و تأکید می‌نمودند. علی‌رغم مشغله کاری و اجتماعی و سیاسی که همیشه درگیرش بودند، بعدازظهرهای پنجشنبه را برای فرزندان به آموزش قرآن تخصیص داده بودند. در این کلاس اختصاصی کتاب سه جلدی خودآموز قرآن را که خود برای آموزش آسان قرآن نوشته بودند به ما آموزش می‌دادند».

درمورد ورود امام (ره) نیز چنین بیان کردند: «خاطره دیگر من روزی است که آیت‌الله خمینی پس از سال‌ها دوری از وطن به ایران بازمی‌گشتند، من نیز به اتفاق جمعی از دوستان به‌ همراه «کمیته استقبال» به فرودگاه مهرآباد رفته بودیم. در آنجا به‌عنوان مترجم در جایگاه خبرنگاران قرار گرفتم و این رویداد تاریخی و سخنرانی آیت‌الله خمینی را ترجمه و هم‌زمان خبرنگاران به سراسر جهان به‌طور زنده مخابره می‌کردند. لحظات بسیار هیجان‌انگیز و باورنکردنی برای همه ما و ملتی بود که سال‌ها در انتظار تغییرات و تحولی امیدبخش، آزادی و حکومت مردم بر مردم لحظه‌شماری کرده بودند. ما غافل از این وعده خداوند بودیم که «خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد، مگر آنان خودشان را تغییر دهند؛ (الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم)»، تغییرات اجتماعی مستلزم تحولات اساسی اخلاقی و فرهنگی است و فقط با صبر و فداکاری و ایثار و در بلندمدت ممکن می‌شود».

فرشته بازرگان از سال‌های مبارزه پدر و رنج و مرارت‌های خانواده و زندگی سیاسی -‌ اجتماعی مرحوم بازرگان مفصل سخن گفتند و در آخر بخشی از وصیت‌نامه مرحوم بازرگان را بیان کردند: «اولین و مهم‌ترین آرزو و توصیه‌ام به خانواده و خویشان و دوستان این است که رفتن من برایشان عبرت بوده و به زندگی همیشگی خیلی بزرگ‌تری که در پیش دارند بیش از دو روزه دنیای گذران بیندیشند و تدارک ببینند. وصیت من این است که نه آخرت و نه قیامت را نفی و فراموش کنید و نه روزی‌رسان و آفریننده خودتان را که برای جهان غیر او صاحب و گرداننده‌ای قابل تصور نبوده، اگر خودمان و جهان دروغ و خیال نباشیم، او هم دروغ و خیال نمی‌تواند باشد. اینک که دنیا و زندگی در مجموع و متوسط، ناخشنودی و ناراحتی و زیان‌کاری است و جریان تاریخ بشریت در جهت افزایش گرفتاری‌ها و سختی‌ها با توسعه طعم فشارهاست، باید سعی کنیم در عوض آخرتمان در اثر تحمل و تلاش و با صبر و مرحمت ‌آباد و خشنود‌کننده باشد».

گفتنی است از شادروان فرشته بازرگان که سومین فرزند مهندس بازرگان به شمار می‌رفت، سه دختر و یک پسر به یادگار مانده است. دیگر فرزندان مرحوم مهندس بازرگان زهرا، عبدالعلی، فتانه و محمدنوید هستند.


نظر شما
قابل توجه کاربران و همراهان عزیز: لطفا برای سرعت در انتشار نظرات، از به کار بردن کلمات و تعابیر توهین آمیز پرهیز کنید.
* کد کپچا:
captcha

با چند منطقه فرازمینی در کشور آشنا شوید (+تصاویر)

آهنگ جدید محسن چاوشی به نام ساعت دیواری (ویدئو)

ساخت ساختمان ۱۰ طبقه در ۲۸ ساعت در چین (ویدئو)

حضور چکامه چمن ماه در اکران «عزیز» پس از بازگشت از ترکیه و شبکه جم (ویدئو)

فراخوان گادپوری تهرانپارس را قفل کرد ! (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 2 - 3 بارسلونا: با گزارش عادل فردوسی پور (ویدئو)

خلاصه بازی آتالانتا 2 - 3 رئال مادرید (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 2 - ملوان 1 : جذاب و سرنوشت ساز! (ویدئو)

خلاصه بازی فولاد 0 - استقلال 2 ؛ سوپرگل جدید از آبی پوشان! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 0 - 1 نساجی؛ شکست در نزدیکی صدر! (ویدئو)

تغییر چهره شگفت انگیز آزاده مهدی زاده ، ژوزفین قهوه تلخ در کنار جواد عزتی (عکس)

خلاصه بازی آرسنال 2 - 0 منچستر یونایتد (ویدئو)

خلاصه بازی نیوکاسل 3 - 3 لیورپول؛ پرگل و دیدنی! (ویدئو)

نوحه دشنه بر لب تشنه - حسین فخری ؛ خنجر بر تار حنجر / مداحی ماندگار (ویدئو)

خلاصه بازی دورتموند 1-1 بایرن مونیخ با گزارش عادل فردوسی پور (فیلم)

خلاصه بازی لاس پالماس 2 - 1 بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 3 - 2 بودا (فیلم)

نماهنگ نحن حزب الله (فیلم)

کنایه احسان علیخانی به نعیمه نظام دوست سوژه شد (ویدئو)

هنرنمایی گلوریا هاردی با ترومپت‌ در «جوکر ۲»! (فیلم)

خلاصه بازی الریان 1 - پرسپولیس 1 (فیلم)

خلاصه بازی النصر 3 - 1 الغرافه: رونالدو دبل کرد (فیلم)

خلاصه بازی ساوتهمپتون ۲ - ۳ لیورپول ؛ یکه و تنها در صدر جدول! (ویدئو)

خلاصه بازی زیبای سلتاویگو 2 - 2 بارسلونا (فیلم)

خلاصه بازی منچستر سیتی 0 - 4 تاتنهام؛ جذاب! (فیلم)

خلاصه بازی اینتر میلان 5 - هلاس ورونا 0 ؛ تورام دبل کرد (فیلم)

تغییر چهره بازیگر «عشق ممنوع» و «فاطماگل» 14 سال بعد 14 سال در 40 سالگی (عکس)

فیلمی عجیب از گربه ماهیِ رزه دار درحالِ صحرانوردی در جستجوی آب! (ویدئو)

خلاصه بازی پرسپولیس 3 - مس سونگون 0 (فیلم) - 1 آذر

آهنگ نگرانتم ، میثم ابراهیمی (موزیک ویدئو) + متن شعر ترانه

خلاصه بازی ایران 3 - قرقیزستان 2 ؛ گل های طارمی، حردانی و آزمون (فیلم)

گوسفند عاشق نوشیدن چای را ببینید! (ویدئو)

ماهی روز قیامت برای دومین بار دیده شد (عکس)

آهنگ ای دریغا - محسن چاوشی (موزیک ویدئو)

خاطره خنده دار مونا کرمی در شام ایرانی از تبلیغات ماهواره‌ای (ویدئو)

حمله یک قلاده خرس به خودروها در جاده چالوس (ویدئو)

مداحی دهه فاطمیه عبدالرضا هلالی؛ ناحلة الجسم یعنی؟! (ویدئو)

خلاصه بازی رئال سوسیداد ۱-۰ بارسلونا (ویدئو)

خلاصه بازی چلسی 1- 1 آرسنال (ویدئو)

خلاصه بازی و گلهای رئال مادرید 4 - 0 اوساسونا (ویدئو)

مسابقه امیر علی اکبری، فایتر ایرانی مقابل مارکوس آلمِیدا، اسطوره برزیلی در MMA (ویدئو)

خلاصه بازی منچستر یونایتد 2 - 0 پائوک (ویدئو)

خلاصه بازی و گل های بارسلونا ۵ - ستاره سرخ بلگراد ۲ (ویدئو)

تصویری از شیخ نعیم قاسم، دبیرکل جدید حزب الله لبنان در حرم امام رضا (عکس)

خلاصه بازی رئال مادرید ۰ - بارسلونا ۴ (ویدئو) / طوفان در لالیگا

تیپ پائیزی و چهره شاد شبنم قربانی در 35 سالگی (عکس)

تصاویر پربازدید از بازیگر زن ترک و حجابش در ایران (عکس)

استقبال دختران روس از پزشکیان (عکس)

تصویر شگفت انگیز از فرود هواپیما در بیروت در میانه آتش حملات اسرائیل (عکس)

تغییر چهره آناهیتا درگاهی پس از جدایی (عکس)

حزب الله با پهپاد خانه نتانیاهو را هدف قرار داد (+عکس و ویدئو)

دوقلوهای جدید جایگزین سارا و نیکا در پایتخت شدند (عکس)

بنر اعتراضی جالب هواداران استقلال جلوی درب دفتر هلدینگ (عکس)

قاب بامزه و خوش آب و رنگ از بهنوش طباطبایی (عکس)

تغییر چهره قابل توجه پریناز ایزدیار در 38 سالگی (عکس)

تصویر پربیننده از زنان آتش نشان در تهران (عکس)

تیپ جالب المیرا دهقانی در پشت صحنه یک نمایش (عکس)

استایل و آرایش متفاوت هدی زین العابدین وایرال شد (عکس)

چهره جذاب بهنوش طباطبایی در ۴۳ سالگی (عکس)

واکنش پسر ناصرملک مطیعی به حمله کیهان؛ «دل تاریکتان پر از کینه است» (عکس)

فیگورهای زیبای انفرادی هادی چوپان در فینال مسترالمپیا ۲۰۲۴ (گزارش تصویری)

عینک عجیب و ۲۱۰ میلیون تومانی علی صادقی در جوکر سوژه شد (عکس)

لوگوی عجیب روی لباس پیشکسوت جنجالی؛ هم استقلال هم پرسپولیس ! (عکس)

تصاویر مسابقه مقدماتی هادی چوپان در مستر المپیا ۲۰۲۴ و نتیجه آن (عکس)

تصویر جذاب سحر دولتشاهی در روز تولدش (عکس)

رونمایی شهرزاد کمال‌زاده از استایل جذاب و جدیدش (عکس)

شوک به استقلال: ستاره با هواداران خداحافظی کرد (تصویر)

حذف تصویر رئیسی از اتاق وزیر خبرساز شد (عکس)

عاشقانه حدیثه تهرانی برای همسرش (عکس)

استایل متفاوت لیلا بلوکات در پشت صحنه تئاتر (عکس)

تیپ و چهره تازه ندا قاسمی، «شیرین سریال نون خ» (عکس)

سلفی بدون آرایش نجمه جودکی، مجری سابق صداوسیما (عکس)

تیپ و چهره متفاوت المیرا دهقانی روی صحنه تئاتر (تصاویر)

تیپ و چهره پاییزی نازنین بیاتی در ۳۴ سالگی (عکس)

شادی عجیب ایلان ماسک در سخنرانی ترامپ (عکس)

پرطرفدارترین