سیاست خارجی کارآمد روحانی و انتخابات ریاست جمهوری

سیاست خارجی صلح محوری که بدنبال رفع تحریم ها علیه ایران با هدف بهبود وضع اقتصادی در داخل و افزایش اقتدار ایران در جهان بوده است. سیاست خارجی کارآمدی که سبب گردیده است بهنگام روی کارآمدن رییس جمهوری تندرو و پیش بینی ناپذیر در آمریکا باز منطقی و عقلانی عمل کنیم

نوانديش - اكبر مختارى : تحولات اقتصادی وسیاسی در داخل کشورها بدون سیاست خارجی کارآمد امکان پذیر نمی باشد.برای درک کارآمدی دولتها و بررسی کارنامه آنها در امور مختلف توجه به سیاست خارجی دولت موردنظر ضروری می نماید.اگرچه در ج.ا ایران سیاست های کلان نظام توسط رهبری تعیین میگردد لیکن رییس جمهور در سیاست اعلانی و چگونگی اعمال سیاستها نقش بسزایی دارد.

با توجه به مطلب فوق و در شرایط نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری مداقه در مورد سیاست خارجی دولت حسن روحانی منطقی می نماید. برای بررسی سیاست خارجی دولت روحانی ابتدا نیازمند درکی از جایگاه واهمیت سیاست خارجی هستیم سپس آگاهی از مولفه های سیاست خارجی دولت روحانی و در نهایت تاثیر آن را بر امور سیاسی و اقتصادی ضروری می نماید .

مهم ترین مولفه سیاست خارجی را میتوان دفع تهدید و ایجاد امنیت دانست.درواقع سیاست خارجی کارآمد است که امنیت ساز باشد و خطر جنگ و نزاع وتجاوز خارجی را از کشور دور نماید. اهمیت و تاثیر رویکرد دولت در سیاست خارجی آنجا بیشتر خود را نمایان میسازد که دریابیم سیاست خارجی ادامه سیاست داخلیست و از آن تاثیر میپذیرد.دولت حسن روحانی در حالی در تابستان 92 دولت را بدست گرفت که ایران با بالاترین حجم تحریم های سیاسی و اقتصادی دست وپنجه نرم می کرد و قرار گرفتن نام ایران ذیل ماده 41 فصل هفتم منشور ملل متحد کشور را در مسیر خطرناک جنگ و تجاوز احتمالی دول متخاصم قرار داده بود.

در چنین شرایطی دولت روحانی با در دستور کار قراردادن استراتژی بلند دامنه تنش زدایی و مذاکره هدفمند با قدرتهای برزگ در جهت رسیدن به توافق هسته ای و رفع تحریم های هسته ای کار خویش را آغاز نمود. رسیدن به توافق اولیه با کشورهای پنج بعلاوه یک در ژنو در صد روز اولیه کاری را میتوان اولین گام قدرتمندو مهم در جهت هدف استراتژیک رفع تحریم های ظالمانه دانست.پیگیری حسن روحانی و کارگزاران قدرتمند دولت وی از جمله وزیر خارجه و تیم همراه و حفظ اجماع در نظام برای رسیدن به توافق هسته ای را میتوان بخشی از تلاش و کنشگری قدرتمند روحانی ودولتش در عرصه سیاست خارجی دانست.

شکل گیری توافق هسته ای در تابستان 94 و خروج نام ایران ازفصل هفتم منشور ملل متحد طی قطعنامه 2231 را میتوان بزرگترین دستاورد سیاست خارجی دولت روحانی و در مجموع پس از انقلاب اسلامی دانست."اگرچه توافقات در همه موارد نقاط ضعف و قوت را توامان داراهستند لیکن در مورد شکل گیری برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میتوان آن را بهترین اقدام در بهترین زمان با توجه به مقدورات داخلی و محذورات بین المللی ایران دانست".اگرچه بسیاری سعی کردند با تاکید بر تصمیم کلی نظام بودن برجام از ارزش کار دولت روحانی و تاثیر وی بکاهند لیکن هیچ تصمیمی حتی با بالاترین پشتوانه بدون توانمندی کارگزارانی زبده و مدیریت متمرکز و هدفمند امکان پذیر نمی گردد.

بواقع میتوان ترکیبی از اجماع نظام،وجود دولت متمرکز وهدفمندو حامی برجام و کارگزارانی توانمند از یکسو و حمایت مردمی از اقدام دولت و درک بستر زمانی و مکانی لازم را در نهایی شدن توافق هسته ای موثر دانست. رفت و آمد هیات های مهم سیاسی، اقتصادی اروپایی و آسیایی وایرانی و از همه مهمتر "برداشته شدن تحریم صادرات نفت" را میتوان از خروجی های برجام دانست.اگرچه در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی نیز تنش زدایی در سیاست خارجی بر اقتدار جهانی ایران افزود لیکن عبور از تحریم های "هسته ای" ایران و گذر از قطعنامه های شورای امنیت تلاش و کوشش بیشتری را می طلبید همانی که دولت روحانی آن را محقق ساخت.

استراتژی بلند دامنه تنش زدایی با جهان در منطقه خاور میانه نیز فواید بسیاری داشت.کاهش نسبی تنش با دولت سعودی تا پیش از حمله کج اندیشانه به سفارت این کشور را میتوان در این راستا ارزیابی کرد لیکن تعارض منافع ایران در منطقه خاورمیانه بخصوص در سوریه و وجود حوادثی چون شهادت حجاج در حادثه منا در کاهش تنش با دولت سعودی مشکل آفرید.برجام اگر چه در جهت افزایش صلح در منطقه خاورمیانه بود لیکن احتمال افزونی قدرت ایران در منطقه دولت اسراییل و سعودی را نگران ساخت. اگرچه پس از انقلاب تنها در زمان دولت خاتمی روابط با دول شورای همکاری خلیج فارس در بالاترین حد خود قرار داشت لیکن تحولات امروز منطقه خاورمیانه با بیست سال پیش بسیار متفاوت گشته است.

در مجموع هیچ دولتی از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون تا این حد بر مقوله سیاست خارجی و تاثیر آن تاکید نورزیده است و چه بسا هیچ گاه نیز اینچنین سیاست خارجی در روند زندگی مردم اثرگذار نبوده است. سیاست خارجی صلح محوری که بدنبال رفع تحریم ها علیه ایران با هدف بهبود وضع اقتصادی در داخل و افزایش اقتدار ایران در جهان بوده است. سیاست خارجی کارآمدی که سبب گردیده است بهنگام روی کارآمدن رییس جمهوری تندرو و پیش بینی ناپذیر در آمریکا باز منطقی و عقلانی عمل کنیم و در برابر تهدیدات طرف مقابل از حمایت نسبی بین المللی در مواضعمان برخوردار باشیم.

* مدرس مدعو علوم سیاسی

گزارش خطا