خداحافظی 'احمدی‌نژاد' با مجمع تشخیص مصلحت؟

آرمان – مطهره شفیعی: مجمع تشخیص مصلحت نظام از عالی‌ترین ارکان کشور است که اعضای آن از سوی مقام معظم رهبری انتخاب می‌شوند. ایشان آخرین بار در 24 اسفند ماه سال 1390 در حکمی رئیس و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای یک دوره 5ساله منصوب کردند. با توجه به 5ساله بودن این احکام انتظار می‌رفت که احکام جدید در اسفند 95 صادر شود، اما این‌گونه نشد، چنان که محسن رضایی در جایگاه دبیر مجمع تشخیص در 22 اسفند 95 اظهار داشت: «صدور احکام اعضای مجمع به سال آینده موکول شده است، امسال حکمی برای دوره جدید مجمع صادر نخواهد شد و رهبری انقلاب در این خصوص تصمیمی نگرفته‌اند؛ لذا شایعات صحت ندارد.» برخی تصور می‌کردند با درگذشت آیت‌ا... هاشمی، پس از پنج سال در مجمع تغییراتی صورت می‌گیرد، اما اولین جلسه مجمع در بهمن 95 به ریاست آیت‌ا...موحدی کرمانی در جایگاه رئیس موقت برگزار شد و خبری از معرفی اعضای جدید نشد. اول خرداد سال جاری بود که محمدرضا باهنر، عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت اظهار کرد: «طبق قانون، مجمع تشخیص مصلحت نظام دوره قانونی مشخص ندارد و می‌تواند به اراده رهبری تمدید شود، اما فکر می‌کنم رئیس و اعضای مجمع تشخیص مصلحت تا خردادماه تعیین تکلیف شوند.» بنابراین اگر آنچه باهنر عنوان کرد محقق شود، دور آینده مجمع تشخیص مصلحت تغییراتی در ترکیب خود خواهد داشت.

ترکیب مجمع

در زمان معرفی اعضای دوره ششم تغییراتی نسبت به دوره پنجم لحاظ شد، چنان‌ که غیر از آیت‌ا... محمدرضا توسلی که درگذشته بود، ۵ نفر از اعضا، یعنی آیات محمد امامی کاشانی، محمد محمدی ری‌شهری، محمد هاشمی و بیژن نامدار زنگنه و یک کاندیدای سال 88 از ترکیب اعضای مجمع تشخیص کنار گذاشته شدند. در دوره هفتم هم به‌طور طبیعی ریاست مجمع تعیین خواهد شد، چرا که آیت‌ا... هاشمی رحلت کردند و آیت‌ا... موحدی کرمانی هم حکم ریاست دائمی دریافت نکرده است. بنابراین صدور حکم ریاست دائمی بر مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام خواهد شد.

احمدی‌نژاد حذف می‌شود؟

اکنون گمانه‌زنی‌ها درباره لیست جدید اعضای مجمع در جریان است و بسیاری بر این اعتقاد هستند که احتمال حذف محمود احمدی‌نژاد برای حضور در مجمع تشخیص زیاد است و برای این ادعا دلایلی ذکر می‌کنند. نخست آنکه این مجمع همان‌طور که از نامش مشخص است، برای تشخیص بهترین شیوه برای اداره کشور و رفع اختلافات است. مقام معظم رهبری نیز همواره سعی داشته و دارند تا بهترین تصمیم برای کشور اتخاذ و اجرا شود که در مواردی این مصلحت‌سنجی را به‌صورت علنی بیان کردند؛ مانند 5 مهرماه 95 که مقام معظم رهبری در ابتدای درس خارج فقه‌ فرمودند: «یک آقایی آمده پیش من، من هم به ملاحظه صلاح حال خود آن شخص و صلاح کشور گفتم که صلاح نمی‌دانیم شما در فلان قضیه شرکت کنید... اگر توی این مقوله وارد شدید، در کشور دوقطبی ایجاد می‌شود، خیلی ساده است. ما این توصیه را به یکی از آقایان کردیم. خب حالا این مایه‌ اختلاف بشود بین برادران مومن، یکی بگوید فلانی گفته، یکی بگوید نگفته، یکی بگوید چرا پشت بلندگو نگفته؟ خب، حالا این هم پشت بلندگو»؛ یک روز پس از آن بود که نامه‌ای با امضای احمدی‌نژاد منتشر شد که در آن آمده بود: «همان‌گونه که مستحضر هستید، در دیدار مورخ نهم شهریورماه سال جاری، اینجانب برنامه‌های تبیین انقلاب در سراسر کشور را تشریح نمودم، پس از آن حضرت عالی توصیه فرمودید که در این دوره مصلحت نیست بنده در انتخابات شرکت نمایم و اینجانب نیز تبعیت خود را اعلام نمودم. ضمن تشکر از بیانات مهم حضرت عالی در جلسه درس خارج فقه مورخ پنجم مهرماه جاری، به استحضار می‌رسانم که در عمل به منویات رهبر بزرگوار انقلاب، برنامه‌ای برای حضور در عرصه رقابت‌های انتخاباتی سال آینده ندارم.» اما در کمال شگفتی او با فراموش کردن آنچه در این نامه نوشته بود، اقدام به ثبت‌نام برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 کرد و در برابر سوالات خبرنگاران در محل ثبت‌نام که حول محور تناقض گفتار و عملش بود، ابتدا سکوت و سپس ادعا کرد: «رهبری من را نهی نکردند، گفتند نیایید بهتر است! ایشان سفارش کردند در انتخابات شرکت نکنم؛ من هم پذیرفتم و توصیه ایشان به معنای نهی نبود.» البته تنها این موضوع نبود که اختلاف در گفتار و عمل احمدی‌نژاد را نمایان کرد، چنان‌که در موضوع الحاق سازمان حج و زیارت به سازمان میراث فرهنگی هم چنین رفتاری مشاهده شد و آیت‌ا... ری‌شهری آن را چنین به نگارش درآورد: «نامه اول، از دفتر مقام معظم رهبری به آقای احمدی‌نژاد نوشته ‌شده بود که در آن مخالفت معظم‌له به اطلاع ایشان رسیده بود. البته این نامه پس از یک هفته مجددا به‌صورت آنی نیز برای ایشان ارسال گردید. نامه دوم را مقام معظم رهبری با دست‌خط خودشان برای رئیس‌جمهور نوشته بودند. بعد از این دو نامه و هنگامی‌که مشاهده شد دولت همچنان در پی عملی ساختن تصمیم خود است و ضمنا حکم آقای لیالی توسط آقای مشایی صادر گردید و به ذیحسابی هم دستور مسدود کردن حساب سازمان حج ابلاغ گردید، آیت‌ا... خامنه‌ای دستور می‌دهند نامه سوم خطاب به من نوشته شود. آقای حجازی در این‌باره توضیح داد: به آیت‌ا... خامنه‌ای عرض کردم چرا این مطلب به آقای ری‌شهری نوشته شود؟ آن را به خود آقای احمدی‌نژاد بنویسم. ایشان فرمودند: نه، دیگر به او نمی‌گویم و به آقای ری‌شهری نوشته شود. البته نمی‌خواستم کار به اینجا بکشد، ولی به‌هرحال کشیده شد.» البته موارد دیگر هم ذکر شده که در این گزارش فرصت بازخوانی آن نیست، اما در نهایت می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که احمدی‌نژاد در دور بعدی مجمع تشخیص مصلحت نظام فاقد کرسی خواهد بود. اکنون باید منتظر ماند تا مقام معظم رهبری اسامی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را اعلام بفرمایند.