دكتر شريف بسيونى كه بود؟

دكتر مهدى ذاكريان

بسيوني مومني عالم و حقوقداني ماندگار و فراموشي هاي ما

ده روز پيش هنگامي كه شنيدم دكتر بسيوني در برنامه دوم مذاكرات حقوق بشري به ايران نمي آيد، او درگذشته و مرحوم شده باورم نشد. حتي گمان بردم با استاد ديگري اشتباه گرفته اند. ولي افسوس كه خبر همين است.

افسوس بيشتر براي اينكه او توانمندي بالايي داشت و جهانيان از دانش او بهره مي بردند و برخي در ايران به او خيلي توجه نكردند.

به لحاظ شخصيتي، خضوع و مهرباني ويژه اي داشت. همينكه ايده راه اندازي فصلنامه مطالعات بين المللي را با او در ميان نهادم آرام و با تبسم از آن استقبال كرد و گفت افتخارم اين است كه جزو موسسين و تحريريه چنين فصلنامه اي باشم. پس از آن هم مرا به ناهار دعوت كرد و آنجا عمق دانش وي در شريعت اسلامي را هنگام بحث درباره شماري از مجازات ها ديدم. مسلط به زبان هاي بين المللي و نابغه اي در حقوق كيفري.

حيف كه دانشگاه هاي ما از هر مو بور و بلوندي كه در يك دانشگاهي باشد به عنوان استاد و محقق دعوت مي كنند، ولي بسيوني هيچگاه پس از انقلاب مهمان دانشگاه هاي ما نبود. اگر چه به همت ستاد حقوق بشر قوه قضاييه يك بار به ايران آمد ولي كوتاه و بي سر و صدا بود. تنها در برنامه خبري ديدم ايشان كنار آيت الله لاريجاني است. تعجب كردم و ايميلي فرستادم كه اكنون كه ايرانيد شما را ببينم و كلامي از شما دانشجويانمان بشنوند. گفت كوتاه و سريع بوده ولي دفعه بعد همديگر را مي بينيم. اما خداوند او را بسيار دوست مي داشت و به سوي خود دعوت كرد.

در شرافت شريف بسيوني همين بس كه او از سوي خليفه بحرين مامور بررسي ناآرامي هاي بحرين شد. پس از بررسي دقيق و موشكافانه در برابر خليفه و عوامل او راست و محكم ايستاد و با صراحت اعلام كرد كه حقوق مردم بحرين از سوي دولت نقض شده و او هيچ دليلي مبني بر دخالت ايران در اين ناآرامي ها نيافته است. هنگامي كه اين استقلال راي و شرافت او را ديدم آرزو كردم كه در كشور ما نيز برخي از حقوق دانان و استادان علم سياست و روابط بين الملل نگويند ما تئوري و بحث علمي مطرح مي كنيم و در برابر حقيقت كه لازمه امر علمي است به خاطر ذره اي قدرت و ثروت سكوت كنند و خود را زير چتر علم مخفي كنند. آنگونه كه در اين سال ها اصل دانش سياست و ماهيت علم حقوق ممكن است با حبس و حصر و اعتصاب هاي غذا زير پرسش رفته و سكوت بسياري از آن اساتيد، سبب بي تاثيري دانش هايي شود كه يكي مثل سياست ادعاي اداره كشور و ديگري مانند حقوق ادعاي اجراي عدالت دارد.

وانگهي، بيشتر در عجبم كه در اين هياهوي كانال ها و گروه ها و ايميل هاي وطني و غير وطني داخل كشور هيچ پيام تسليتي براي بسيوني نديدم. انگار كه ما با دنيا زندگي نمي كنيم. ما فقط با خودمان زيست مي كنيم و براي خودمان. به همين دليل من تا كنون هيچ كانالي نديدم كه بگويد: رييس كميته نگارش اساسنامه ديوان كيفري بين المللي، مشاور دبيركل هاي ملل متحد، مشاور حقوقي امير كويت، خليفه بحرين و امير قطر، نويسنده اساسنامه دادگاه محاكمه صدام، حافظ قرآن كريم، استاد بزرگ حقوق بين الملل درگذشت.

خدا را شكر كه فصلنامه مطالعات بين المللي از سال ١٣٨٢ تا كنون بسيوني را داشت و از دانش او بهره برد و بخش بزرگي از قوام و شهرت خود را مديون اين استاد بزرگ حقوق بين الملل مي داند. يادش گرامي باد و ما او را از ياد نمي بريم.