9 مساله جهاني در سال جديد ميلادي

دانيل آلتمن

مترجم: مجيد اعزازي

پيش بيني روندها به ويژه در کوتاه مدت کار آساني نيست.اغلب افرادي که مي توانند در دنياي اقتصاد و امور مالي به درستي پيش بيني کنند، ميليونر هستند يا بايد ميليونر شوند، اما اگر شما گوي شيشه اي نداريد، دست کم مي توانيد برخي روندهاي کوتاه مدت را با استفاده از روندهاي بلندمدت بررسي کنيد.

1- علت کاهش سهم آسياي شرقي از توليد جهان

بازگشت راهبردي واشنگتن به آسيا به نظر مي رسد شکست خورده است، اما آيا بازگشت اقتصادي جهان هم به شکست منجر شده است؟ انتظار مي رفت در سال 2013، سهم آسياي شرقي از توليد جهاني در قياس با توليد ايالات متحده آمريکا و اتحاديه اروپا کاهش يابد. سال ها، سرمايه گذاران براي کسب بيشترين نرخ هاي بازده از سرمايه گذاري در آسياي شرقي از ايالات متحده و هر کشور ديگري وام هاي ارزان قيمت دريافت کرده اند. اما يک سيگنال در نيمه سال از سوي فدرال رزرو درباره تسهيل مقداري، بازارهاي نوظهور شرق آسيا را به زمين زد و از همين رو، به نظر مي رسد توليد در آينده به سواحل کشورهاي غربي بازگردد.

2- نگراني از تورم منطقه يورو

مقام هاي ارشد بانک مرکزي اروپا تمايل دارند، بگويند که براي تورم اهداف نامتقارن دارند. تورم بسيار بالابد است، اما همين قدر هم بسيار پايين است. شگفت انگيز نيست که طي رکود اقتصادي سال هاي اخير، نرخ تورم زير هدف «کمتر از- اما نزديک به – 2 درصد» افت کرد. سوال اين است که چرا طي يک دوره باثبات تر که ساير بانک هاي مرکزي به تلاش هاي تهاجمي خود براي تقويت رشد و اشتغال ادامه دادند، بانک مرکزي اروپا اجازه داده است تا دوباره چنين حالتي رخ دهد؟ مقام هاي رسمي مي گويند نسبت ريسک ها به قيمت ها هم اينک متعادل شده اند؛ اما آيا واقعا چنين است؟

3- بهره وري بخش خدمات ايالات متحده آمريکا

به مدت چندين دهه، اشتغال صنعتي در ايالات متحده آمريکا همگام با افزايش بهره وري کارگران صنعتي افت کرده است. امروزه، حدود 70 درصد کارگران آمريکايي در صنايع بخش خصوصي اشتغال دارند. برخي از مشاغل موجود در بخش خصوصي که با نيروي کار خارجي رقابت نمي کنند – مانند آرايشگاه ها، باغبان ها، دکترها و... – به ميزان اندکي از قدرت چانه زني بيشتر نسبت به همتايان خود در بخش صنعت و کشاورزي برخوردارند، اما اگر بهره وري آنها افزايش نيابد، آنها در کسب دستمزدهاي بيشتر مشکل خواهند داشت.

4- هزينه هاي تداوم نابرابري ثروت در آمريکا

همان طور که پيش از اين نوشته ام، نابرابري «ثروت» در قياس با نابرابري «درآمد» در تعيين دسترسي به فرصت بسيار مهم تر است. نابرابري شديد ثروت احتمال اينکه يک فرصت شغلي به سمت فرد ثروتمند يا احمق برود بيشتر از اين است که همان فرصت به يک فرد فقير يا باهوش برسد. اين تخصيص نادرست فرصت ها به رشد و کارآيي اقتصادي آسيب مي زند و سفره همه افراد را کوچک تر مي کند. هم اينک، ايالات متحده بيشترين نابرابري ثروت در جهان را دارد؛ ارزش خالص دارايي هاي خانواده هاي متوسط رو به پايين با 5/1 درصد ثروت دهک بالاي درآمدي برابر است. نتايج پژوهش 2013 مرکز کانسومر فاينانس روشن خواهد کرد که اين روند حتي بدتر مي شود.

5- نفت در همه جا

آيا نفت به اوج خود رسيده است؟ اين عبارت مبهم ِ چندين سال گذشته، هم اينک چيزي بيش از يک عبارت احمقانه نيست. از آنجا که قيمت ها طي يک دهه گذشته به شدت افزايش يافت، کشورها و شرکت ها انگيزه زيادي براي يافتن منابع جديد مواد چسبنده سياه داشتند. نرخ هاي توليد نفت پس از سال 2010 به دليل ظهور شيوه هاي جديد اکتشاف واستخراج در نقاط مختلف جهان، رکوردهاي جديدي را ثبت کرده است. با توجه به اينکه ذخاير تا نيمه، فقط طي يک دهه گذشته افزايش يافته است، تصور اينکه چنين رشد سريعي در طولاني مدت ادامه داشته باشد، سخت است. از اين رو، اگر اين روند در طولاني مدت ادامه نداشته باشد، افزايش تقاضاي اقتصاد در حال رشد جهاني قيمت ها را دوباره افزايش خواهد داد.

6- تطميع ژاپن

ژاپن، سومين اقتصاد جهان را به ياد مي آوريد؟ اين کشور شايد کيسه بوکس مطبوعات مالي باشد، اما هنوز مسوول تامين سهم مهمي از توليد جهان است.رشد اقتصاد در ژاپن به مثابه شليک گلوله اي به بازوي بهبود اقتصاد جهاني است و سهم قيمت ها شاخص خوبي براي رونق هاي آينده خواهد بود.تغيير جهت اخير ژاپن به سوي سياست انبساط پولي انبوه مي تواند، رشد اقتصادي اين کشور را تحريک کند، اما همزمان منجر به تورم نيز مي تواند، بشود. از زمان آغاز نخست وزيري شينزوآبه در دسامبر 2012 و مطرح شدن سياست «سه گانه» او، تا کنون انتظارات تورمي در گزارش فصلي بانک ژاپن تغيير نکرده است. در عوض، قيمت سهام تقريبا دو برابر- بيش از افزايش همزمان در 500 شرکت برتر آمريکا- شده است.

7- قيمت برنج

قيمت برنج پس از افزايش زياد در اوايل 2008 که منجر به کمبود، ممنوعيت صادرات و حتي شورش شد، سرانجام به زير رقم ثبت شده در اوايل اين روند افت کرد. در واقع، ذخيره سازي توسط دولت ها و ساير سياست هاي متمايل به تشويق توليد و صادرات بخش بزرگي از رکود به اين بازار اضافه کرده است. هنوز، بازگشت به رشد پايدار و قوي در کشورهايي که برنج غذاي اصلي مردم آنها است، مي تواند منجر به بازتوليد سريع اين مشکلات شود. در عين حال، ممکن نيست يک بار ديگر، به هنگام تعديل تقاضا رکود جهاني رخ دهد.

8- حباب مسکن چين

با توجه به نبود شفافيت در بسياري از شرکت هاي چيني، سرمايه گذاري در املاک و مستغلات، يک سرمايه گذاري عمومي ويژه در دومين اقتصاد جهان به شمار مي رود. به دليل محدوديت ها در سيستم مالي چين، يک صنعت بانکي «سايه» براي تامين مالي اين خريدها به وجود آمده است. اين صنعت در بهار سال جاري حدود 6 تريليون دلار ارزش داشت و به شدت در حال رشد است. بيجينگ مجموعه اي از اصلاحات مالي را آغاز کرده است که سختگيري بر بانکداري سايه را تسهيل مي کند، اما هر گونه جا به جايي مي تواند، موجب ويراني اقتصاد چين بشود. از آنجا که قيمت هاي جديد مسکن به انتظارات درباره نرخ هاي بهره و جذابيت ساير دارايي ها بستگي دارد، آنها مي توانند نسبت به وجود مشکل پيش رو هشدار دهند.

9- پايان بيت کوين (پول الکترونيکي)

يک ارز موفق به عنوان يک واحد حسابداري، يک ذخير ارزش و يک وسيله تبادل داراي سه کار کرد ويژه است. بيت کوين با توجه به تعداد فزاينده فروشندگان - که حاضرند بيت کوين را در ازاي ارائه خدماتي مانند «بيت پي» دريافت کنند- به عنوان وسيله تبادل در حال رشد است. با وجود اين، نوسانات بزرگ در نرخ مبادله

بيت کوين و سهولت ظاهري سرقت که فايده مندي آن به عنوان يک منبع ذخيره ارزش و در نتيجه به عنوان واحدي حسابداري را تهديد مي کند. چه کسي اهميت مي دهد که شما چه تعداد بيت کوين داريد، اگر ندانيد که ارزش آنها در هر لحظه چقدر است؟ پذيرش بيت کوين در سراسر جهان احتمالادر سال 2014 ادامه مي يابد، اما اگر اين ارز در جايگاه خود تثبيت نشود، بيش از اين تداوم نخواهد يافت.

□ روزنامه دنياي اقتصاد

گزارش خطا