"نرخ پایین موالید" یا "بحران محیط زیست": مهم ترین تهدید جمعیتی ایران چیست؟

عوامل تهدید کننده امنیت انسانی و محیط زیست دیگر به عوامل شخصی، محلی و ملی محدود نمی شود با وجود مسائلی نظیر آلودگی و تخریب محیط زیست می تواند به طیف گسترده ای از معضلات اقتصادی و اجتماعی و مخاطرات سیاسی تبدیل شود که عوارض ناگوار آن میتواند تمامی جهان را تحت تأثیر قرار دهند.

نواندیش: بسیاری معتقدند که ترکیب جمعیتی ایران به سوی پیر شدن می رود و نرخ زاد و ولد کاهش یافته اما مرکز بررسی های استراتژیک در گزارشی مفصل و 237 صفحه ای به بررسی تحولات جمعیتی ایران پرداخته و از تغییرات زیست محیطی به عنوان تهدیدی جدی نامبرده است به طور خلاصه در این گزارش اشاره شده است :

به گزارش نواندیش،شرایط رشد جمعیت، توسعه بی رویه شهرنشینی، ظهور تکنولوژیهای جدید و تغییر در عادات و الگوهای مصرف از یک سو، و محدودیتهای استفاده از منابع طبیعی از سوی دیگر، عاوه بر به وجتود آوردن انوا معضات پیچیده در کیفیت زندگی انهان بروز انواع بحران های زیست محیطی و اجتماعی را در تمامی کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و در حال توسعه را رقم زده است.

بنابراین، پایداری محیط زیست و برقراری تعادل بین منابع و مصارف جمعیت روبه رشد به منظور ارتقاء کمیت و کیفیت جمعیت، در کانون توجه جمعیت شناسان، سیاستگذاران و برنامه ریزان قرار گرفته و مباحث دامنه داری را در این زمینه مطرح کرده است زمانی که از پایداری و ظرفیت

نگهداشت و ظرفیت برد محیط زیست با اندازه منتسب جمعیت صحبت می شود آنچه اهمیت دارد برقراری تعادل میان رشد جمعیت و میزان موجودی و ظرفیت منابع و امکانات برخورداری جمعیت و جوامع از مواهب محیط زیست است.

بررسی روند تحولات محیط زیست و رابطه آن با جمعیت در این فصل حاکی از ارتباطی شکننده و ناپایدار است که استمرار این روند می تواند به طیفی از مسائل اجتماعی منتهی شود هر چند طی چند دهه گذشته به یاری از نماگرهای اقتصادی و اجتماعی و بهداشتی در کشور از رشد قابل قبولی برخوردار شده است، اما برخی از این تحولات با تخریب شدید محیط زیست همراه بوده است که بازخوردهای آن به صورت طیف گسترده ای از معضلات زیست محیطی مانتد تخریب محیط زیست، آلودگی هوا، افت کمی و کیفی منابع آب، فرسایش خاک و نمایان شده است.

برای مثال میزان بهره برداری از منابع آب زیر زمینی طی چند دهه گذشته از حدود 9 میلیارد متر مکعب به حدود 47 میلیارد متر مکعب طی سالهای منتهی به سال 90 افزایش یافته است و از سوی دیگر در نتیجه تغییرات اقلیمی منابع آب تجدیدپذیر کشور در نتیجه تغییرات اقلیمی با 42 درصد کاهش از 130 میلیارد متر مکعب به 88 میلیارد متر مکعب تنزل کرده است شاخصهای مصرف و انتشتار گازهای گلخانه ای و آلاینده نیز طی این دوره ارقام وضعیت نامطلوبی را نشان میدهد و سالانه خسارات های اقتصادی و جانی قابل توجهی را بر کشور تحمیل میکند.

به این ترتیب می توان اذعان داشت، حفظ پایداری محیط زیست در کشور در گرو رشد اقتصادی پایدار و برقراری تعادل بین جمعیت و محیط زیست است در شرایطی که پایداری محیط زیست به عنوان مهمترین اهداف توسعه پایدار که جمهوری اسامی ایران خود را متعهد به دستیابی به آن می داند، و همچنتین در اسناد بالا دستی ملتی از جمله سیاستهای کلی محیط زیست و بند 9 سیاستهای کلی جمعیت نیز بدان تأکید شده است.

در کنار کارهایی که برای اعمال سیاستهای جمعیتی انجام می گیرد، تا برای دستیابی به محیط زیست مطلوب به معنی برخورداری از هوای سالم، آب آشامیدنی سالم و کافی، دفع پسماندها و زمین برای جبران مشکلات و کاهش تهدیدها،رشد و توسعه اقتصادی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار ضروری است.

بدیهی است که دستیابی به اهداف فوق بدون ارائه برنامه اقدامی برای جمعیت و محیط زیست، و برقراری تعادل بین منابع و مصارف امکان پذیر نخواهد بود. پس آنطور که از این گزارش بر می آید تهدید اصلی نه رشد پایین زاد و ولد که تهدیدات زیست محیطی و خطر مهاجرت از کشور است که باید نسبت به آن ها چاره ای اندیشیده شود.

گزارش خطا