موسویان: باید مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا شکل گیرد

حسین موسویان عضو تیم مذاکره کننده هسته ای در دولت اصلاحات، با بیان اینکه مذاکره با آمریکا از دولت احمدی نژاد آغاز شد و در دولت روحانی به بالاترین سطح خود رسید، تاکید کرد: باید مذاکرات مستقیمی بین ایران و آمریکا درباره همه نگرانی های دو طرف شکل گیرد.

موسویان درباره مذاکره میان ایران و آمریکا با بیان اینکه مذاکرات مستقیم میان دو کشور در دوران آقای روحانی به بالاترین سطح خود در تاریخ روابط سیاسی دو کشور رسیده است، افزود: مذاکرات میان وزرای خارجه و مذاکره تلفنی میان دو رییس جمهوری برای نخستین بار در این دولت اتفاق افتاد.

وی اظهار داشت: اصل این پدیده در دوران آقای احمدی نژاد شکل گرفت. نخستین ملاقات دوجانبه میان سفرای ایران و آمریکا در بغداد صورت گرفت و سوژه هم پرونده عراق و مشکلات این کشور بود.

وی به مذاکرات سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی با ویلیام برنز نفر سوم وزارت خارجه امریکا در آن زمان اشاره کرد و افزود: احمدی نژاد در چهار سال دوم ریاست جمهوری خود از تمام پتانسیل و ظرفیتش برای مذاکره و کاهش تنش میان ایران و امریکا استفاده کرد.

موسویان که با سایت دیپلماسی ایرانی مصاحبه کرده است، با یادآوری این که در آن زمان فضای بین المللی به اندازه ای منفی بود که اجازه تحقق برنامه های عملیاتی احمدی نژاد را نمی داد، افزود: حالا اگر تلفن روحانی و اوباما مقداری مورد سوال قرار گرفته، احمدی نژاد بارها اعلام کرد که حاضر است بدون پیش شرط با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشد که این موضع گیری فراتر از تلفن میان دو رییس جمهور در دولت یازدهم بود.

این دیپلمات سابق کشورمان ادامه داد: روحانی محترمانه از زیر مذاکره مستقیم با اوباما شانه خالی کرد اما احمدی نژاد خواهان مذاکره مستقیم بود و مشکل از جانب طرف آمریکایی بود که آمادگی مذاکره را نداشت.

وی با یادآوری مواضع رهبر انقلاب درباره مذاکره با آمریکا نیز اظهار داشت: ایشان در عید امسال فرمودند به نتیجه مذاکرات خوش بین نیستم اما اگر دولت معتقد به مذاکره مستقیم است می تواند این کار را انجام دهد پس ایشان به دولت پیشین هم اجازه این کار را داده بود.

موسویان با تاکید بر یک مذاکره موازی افزود: باید یک مذاکره میان ایران و 1+5 پیرامون مساله هسته ای و یک مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا در خصوص تمام مسایل مورد نگرانی دو طرف صورت گیرد.

وی ادامه داد: چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم ایران و آمریکا در عراق از یک دولت حمایت می کنند و هر دو موثرترین قدرت های منطقه ای و جهانی در عراق هستند که این مساله در افغانستان نیز مصداق دارد.

وی با یادآوری اینکه متحدان آمریکا در منطقه از طالبان و القاعده در افغانستان و عراق حمایت می کنند، اظهار داشت: در بحران سوریه هم ایران و آمریکا نقش عمده را بازی می کنند ضمن اینکه دو کشور می توانند در ثبات و امنیت خلیج فارس مسایل خود را حل و فصل کنند.

به عقیده وی، خروج نیروهای آمریکایی از خلیج فارس و واگذاری تامین امنیت آن به کشورهای منطقه به مرور زمان و بدون مذاکره مستقیم ایران و آمریکا عملی نمی شود.

موسویان تاکید کرد: ایران و آمریکا باید وارد مذاکرات جامعی شوند که تمام دغدغه های دو طرف مورد بحث و بررسی قرار گیرد. این مذاکره قطعا با مخالفت جبهه ای از اعراب رو به رو خواهد شد و با تمام قدرت تلاش می کند مانع از هرگونه مذاکره میان دو طرف شود.

وی با بیان اینکه در هیات حاکمه آمریکا درمورد نحوه برخورد با ایران شکاف جدی ایجاد شده است، گفت: اسرائیل با تمام قدرت به دنبال متوقف کردن روند تنش زدایی میان ایران و آمریکا است و سفرای عرب برخی کشورها هر روز در کنگره آمریکا در حال مانور سیاسی و لابی کردن با یک نماینده هستند.

موسویان تاکید کرد: هرچند ده ها عضو منافقین در کنگره در حالی لابی برای ممانعت از مذاکره و تعامل میان تهران – واشنگتن هستند اما باراک اوباما با وجود تمام محدودیت هایی که دارد در استراتژی خود در قبال ایران کاملا جدی است.اوباما مصمم به شکستن این بن بست و عبور از مساله هسته ای ایران است. برای تحقق این امر هم اوباما باید امتیازهایی را واگذار و امتیازهایی را هم دریافت کند.

به گفته وی، در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس هم در باره ایران شکاف و اختلافات جدی وجود دارد و اینطور نیست که تمام کشورها و افکار عمومی آنها معتقد به برخورد نظامی و تقابل با ایران باشند که این شکاف واقعیتی است که به دولت جدید ایران فرصت می دهد.

وی با یادآوری علت بهبود روابط تهران – ریاض در اواخر دولت هاشمی و دوران اصلاحات اظهار داشت: از طرف آقای هاشمی مامور رایزنی با ملک عبدالله که آن زمان ولیعهد بود، شدم که نتیجه آن توافق بر سر بسته جامعی از همکاری های سیاسی ، اقتصادی ، امنیتی و فرهنگی بود.

موسویان با بیان اینکه موافقت تمامی مقام های ایرانی هم در این خصوص به دست آمده بود، افزود: بر اساس همین رایزنی ها بود که روابط تهران – ریاض در اواخر دوره آقای هاشمی و سپس اوایل دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی به سطحی رسیده بود که حتی قبل از انقلاب هم ما شاهد چنین روابط خوبی نبودیم.

وی یادآور شد: این بسته همچنان روی میز است و برای تنش زدایی از رابطه دو همسایه باید این بسته ها و طرح ها دوباره احیا شود.

عضو اسبق تیم مذاکره کننده هسته ای ایران توافق اخیر ایران و گروه 1+5 در موضوع هسته ای را از دیدگاه دو طرف مطلوب و ایده آل ندانست و گفت: هیچ کدام از طرفین با امضای این توافق به خواسته های حداکثری خود نرسیدند اما با توجه به شرایط یا همان وضعیت پرونده هسته ای، کسب دستاوردهایی بیش از این نه برای طرف ایرانی و نه برای 1+5 مقدور و ممکن نبود.

موسویان با تاکید بر این که آمریکا از زمان اجرای معاهده ان. پی. تی تاکنون به شکل رسمی، غنی سازی در هیچ کشوری حتی متحدان و دوستان خود از جمله آلمان و ژاپن را به رسمیت نشناخته است، گفت: عدم به رسمیت شناختن حق غنی سازی از جانب آمریکا تنها در خصوص ایران اعمال نمی شود و سیاست کلی و 40 ساله آمریکا است.

وی در عین حال افزود: امروز 1+5 پذیرفته است که ایران می تواند در عمل غنی سازی اورانیوم را در قبال اقدام های اعتماد سازی مانند شفافیت سازی، افزایش بازرسی ها و اعمال برخی محدودیت ها در درصد آن مانند ممنوعیت غنی سازی بیش از 5 درصد در خاک کشور خود انجام دهد.

به عقیده این دیپلمات ایرانی، توافقی که ایران در نهایت با قدرت های بزرگ جامعه جهانی خواهد داشت هم به این شکل خواهد بود که قدرت های بزرگ، غنی سازی را در عمل در ایران خواهند پذیرفت اما این مساله را به شکل رسمی اعلام نخواهند کرد.

موسویان به مذاکرات هسته در دوران اصلاحات اشاره کرد و گفت: متاسفانه در داخل کشور در خصوص ابعاد مثبت مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی ها و امتیازهای اقتصادی و تجاری که اروپایی ها به ایران می دادند، غفلت شد.

وی غنی سازی را نقطه اصلی اختلاف ایران و غرب در موضوع هسته ای دانست و افزود: در آن زمان آمریکا به دنبال غنی سازی صفر در ایران بود و در حالی که اکثر اروپایی ها آماده بودند غنی سازی محدود با کنترل ویژه را در ایران بپذیرند که همین مساله به شکست مذاکرات در 1384 منتهی شد.

این دیپلمات با سابقه علت موفقیت این بار مذاکرات ایران با 1+5 را در تغییر موضع ایالات متحده دانست و اظهار داشت: موضع آمریکا از غنی سازی صفر به ایران بدون بمب هسته ای تغییر پیدا کرده است و آمریکایی ها پذیرفته اند که با غنی سازی در ایران مشکلی نداشته باشند.

موسویان تاکید کرد: دولت یازدهم با گرفتن پذیرش غنی سازی در خاک ایران از 1+5 حتی به همین میزان 5 درصد از اصلی ترین مانع پیش روی مذاکرات پیشین عبور کرده است.

وی اصول توافق ژنو را با طرحی که ایران در ماه مارس 2005 به اروپایی ها داده بود، یکی دانست و گفت: در آن زمان این طرح به دلیل موضع آمریکا در خصوص غنی سازی توافقی انجام نشد اما در 2013 به دلیل تغییر همین موضع بود که توافق حاصل شد.

موسویان درباره برخی انتقادهای داخلی به توافق ژنو نیز گفت: در داخل ایران طیف قابل توجهی توافق ژنو را قبول ندارند؛ ما در طول این شش ماه با انتقادهای داخلی فراوانی روبه رو خواهیم بود و اگر این پروسه به نتیجه رسیده و وارد فاز اجرایی توافقنامه نهایی هم شویم باز با همین موج از انتقادها باید دست و پنجه نرم کنیم.

وی پیش بینی کرد که گروه 1+5 در عمل با غنی سازی اورانیوم در ایران کنار خواهد آمد و در مقابل آن به بازرسی های گسترده از تاسیسات هسته ای ایران دست پیدا خواهد کرد.

این دیپلمات ایرانی با تاکید بر این که مصوبات شورای امنیت بالاتر از معاهده ان. پی. تی هستند، گفت: طبق منشور سازمان ملل ایران متعهد است قطعنامه های شورای امنیت را اجرا کند اما ایران هم تاکنون قطعنامه های شورای امنیت را اجرا نکرده است اما در توافق نهایی کسی نمی تواند قطعنامه هایی را که از منظر حقوقی مسلط بر ان پی تی هستند، نادیده بگیرد.

وی با تاکید بر این که دو طرف باید از خود انعطاف نشان دهند، گفت: گروه 1+5 باید اندکی از قطعنامه های شورای امنیت کوتاه بیاید و ایران هم باید اندکی فراتر از ان پی تی را بپذیرد هرچند ایران در حال حاضر هم با متوقف کردن غنی سازی بالای 5 درصد در حقیقت اقدامی فراتر از ان پی تی را پذیرفته است.

موسویان با بیان اینکه همه مذاکره کنندگان ایرانی توقف غنی سازی بالای 5 درصد را پذیرفته اند و این منحصر به دولت جدید نیست، گفت: این سیاست یک سیاست واحد و در حقیقت سیاست نظام است چرا که ایران به غنی سازی بیش از 5 درصد نیازی ندارد.

موسویان یادآور شد: فضای روابط ایران و جهان غرب در دوران احمدی نژاد به اندازه ای متشنج بود که امکان هیچ گونه معامله ای وجود نداشت. در دومین دور از ریاست جمهوری باراک اوباما حضور جان کری در جامه وزیر امور خارجه و چاک هیگل در قامت وزیر دفاع ورق را به سود دیپلماسی بازگرداندند.

وی تاکید کرد: در تاریخ 34 ساله روابط ایران و امریکا ما هیچ گاه شاهد شکل گیری چنین مثلثی در کاخ سفید نبوده ایم که تمام اضلاع آن در این سطح معتقد به تعامل و بهبود رابطه با ایران باشند. بنابراین این یک پدیده کمک کننده بود.

موسویان با تاکید بر این که انتخابات ایران بود فضای منفی علیه ایران در سطح بین الملل را تغییر داد، گفت: ترکیب آقایان ظریف، روحانی ، شمخانی و صالحی که تصمیم گیرنده های اصلی در برنامه هسته ای ایران پس از رهبری هستند، نگاه مثبت جهان را به سمت خود جلب کرده اند.

به عقیده وی، گروه 1+5 بر سر اصل پذیرش مساله غنی سازی در خاک ایران در دوران احمدی نژاد به این باور رسیده بود اما به دنبال زمان و فرصتی برای معامله بودند که زمینه این معامله با انتخابات آمریکا و انتخابات ایران فراهم شد.