برنامه اروپا برای برجام چیست؟

دو رسانه غربی بلومبرگ و رویترز در گزارش‌هایی به تحلیل این موضوع پرداخته‌اند که کشورهای اروپایی با هدف حفظ برجام و جلب رضایت واشنگتن، فشار بر برنامه موشکی ایران را افزایش داده‌اند.

درحالی‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرده در صورت عدم حصول پیشرفت در تشدید برخی مفاد برجام تا ماه می ‌از آن خارج خواهد شد، مقامات فرانسه، آلمان و بریتانیا در همکاری با رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، درحال تمرکز روی چگونگی محدود و مهار کردن توسعه موشک‌های بالستیک ایران هستند. براساس این گزارش، این کار می‌تواند برای توافق هسته‌ای «زمان» بخرد. رسانه آمریکایی بلومبرگ با اشاره به مواضع اخیر مقامات فرانسه، بریتانیا و آلمان درباره ایران نوشته که اروپایی‌ها به امید حفظ برجام، فشارها بر برنامه موشکی ایران را افزایش داده‌اند. رویترز نیز تحلیل کرده است که پس از اولتیماتوم برجامی ترامپ، کشور‌های اروپایی امضاکننده برجام - بریتانیا، فرانسه و آلمان - ضمن تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای، جهت راضی کردن ترامپ، گفت‌وگو‌ها درباره طرحی برای پرداختن به برنامه موشک‌های بالستیک و نفوذ منطقه‌ای ایران را آغاز کرده‌اند.

تسکین ترامپ

بلومبرگ با اشاره به مواضع اخیر مقامات ارشد اروپایی درباره برنامه موشک بالستیک ایران، گزارشی با این عنوان منتشر کرد: «اروپا با آرام کردن و تسکین دادن به ترامپ درباره موشک‌های ایران، راهی برای نجات برجام می‌بیند.» در گزارش این رسانه آمریکایی آمده که وزرای خارجه بریتانیا و فرانسه، حمایت‌شان را از تحرکات اروپا برای فشار بر برنامه موشکی ایران ابراز کردند. از آنجا که ترامپ تهدید کرده طی چند ماه آینده از توافق هسته‌ای(برجام) خارج می‌شود، دولت‌‌های اروپایی با چنین اقداماتی درصدد آن هستند که راهی برای نجات یا حداقل حفظ توافق سال ۲۰۱۵ هسته‌ای با ایران پیدا کنند.همکاری بریتانیا، فرانسه و آلمان با وزیر خارجه آمریکا با هدف محدود و مهار کردن توسعه موشک‌های بالستیک ایران نیز در همین راستا است. بوریس جانسون وزیر خارجه بریتانیا در نشست خبری رو دوشنبه در لندن با تیلرسون گفت: «ما فکر می‌کنیم که می‌توانیم این کار را بکنیم. ما فکر می‌کنیم ما در کنار هم می‌توانیم چنین کاری بکنیم. مهم است که ما این کار را به موازات (اجرای برجام) انجام دهیم و به بنیان‌های توافق هسته‌ای لطمه نزنیم.»

به گزارش بلومبرگ، برای رهبران اروپایی که شدیدا حامی حفظ توافق هسته‌ای بدون دست خوردن آن هستند، تمرکز روی موشک‌های بالستیک(ایران)، انتخابی ساده و راحت است. محدود کردن شلیک موشک‌های ایران و توسعه فناوری مربوط به آن در برجام ذکر نشده است. هر توافقی ضرورتا به مذاکره مجدد درباره توافق اولیه(برجام) نیاز نخواهد داشت. به جز آمریکا، همه طرف‌های توافق هسته‌ای شامل ایران، فرانسه، آلمان، بریتانیا، روسیه و چین شدیدا مخالف مذاکره مجدد درباره برجام هستند.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از بلومبرگ، مضاف بر این، یک اجماع رو به گسترشی در میان دیگر کشورها درباره این موضوع که ایران درحال نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل(۲۲۳۱) است به وجود آمده است. در این قطعنامه از ایران خواسته شده «از روز اجرای توافق(برجام) به مدت ۸ سال، هیچ فعالیتی درباره موشک‌های بالستیک قادر به حمل سلاح‌های اتمی نداشته باشد.» روز دوشنبه وزیر خارجه فرانسه در گفت‌و‌گو با خبرنگاران در بروکسل گفت که ایران به آن قطعنامه «احترام نمی‌گذارد». یک دیپلمات سازمان ملل که خواسته نام و هویتش منتشر نشود نیز گفت که فرانسه، آلمان و بریتانیا همگی به ایران گفتند که باید برای پرداختن به موضوعات مرتبط با موشک‌های بالستیک خود، به پای میز مذاکره بیاید.

این در شرایطی است که عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران روز گذشته بار دیگر تاکید کرد: «اما با هیچ کشوری درخصوص مسائل موشکی‌ کشور نه مذاکره کرده‌ایم نه می‌کنیم و نه خواهیم کرد.» به گزارش «ایسنا» عراقچی در پاسخ به پرسشی در مورد اظهارات روز یکشنبه وزیر امورخارجه فرانسه مبنی بر اینکه ما با ایران در مورد مسائل موشکی این کشور و همچنین مسائل منطقه‌ای مذاکراتی داشته‌ایم و تمایل داریم درخصوص نفوذ مخرب ایران در منطقه نیز در جریان سفر به این کشور رایزنی‌ها و مذاکراتی داشته باشیم، توضیح داد: «اما اگر مذاکره به معنای گفت‌وگو و رایزنی باشد، یک مقوله دیگر است. معمولا کلمه مذاکره در محاورات به‌صورت اشتباه به‌کار برده می‌شود. اگر مذاکره به معنی یک مذاکره جدی برای رسیدن به یک نتیجه‌ای باشد، با کسی در مورد مسائل مورد اشاره مذاکره‌ای نداشته‌ایم و در برنامه‌مان نیست که مذاکره‌ای داشته باشیم اما اگر منظور از مذاکره رایزنی‌های معمول سیاسی است که مقامات کشورها در ملاقات با یکدیگر انجام می‌دهند و در این ملاقات‌ها مسائل مورد علاقه خود را مطرح می‌کنند، نگرانی‌هایی را که دارند بیان می‌کنند و طرف مقابل در حدی که صلاح بداند به این نگرانی‌ها پاسخ می‌دهد یا نگرانی‌های متقابل خود را مطرح می‌کند، باید بگویم این رایزنی‌های سیاسی بین ما و همه کشورها در مورد موضوعات مختلف همیشه وجود داشته است. اصلا کار سیاست خارجی و وزارت خارجه انجام این نوع رایزنی‌ها، مشورت‌ها و تبادل نظرها است.»

بسته اقدامات اروپایی

از دیگر سو رویترز در گزارشی به بررسی این مساله پرداخته که تماس‌های اولیه بین سه کشور اروپایی امضاکننده برجام و نیز اتحادیه اروپا نشان می‌دهد پاریس، لندن و برلین برای آرام کردن نگرانی‌های ترامپ درباره ایران «بسته‌ای از اقدامات» ارائه خواهند کرد که توافق هسته‌ای را مجددا باز نمی‌کند. به گزارش رویترز، یک روز پیش از اولتیماتوم دونالد ترامپ برای «اصلاح» برجام، کشور‌های اروپایی با وزیر خارجه ایران، برای اعلام حمایت از توافق هسته‌ای دیدار کردند. مقامات اروپایی و آمریکایی به رویترز گفته‌اند که جلسه مقامات ایرانی و اروپایی در بروکسل، نه تنها «نفرت» ترامپ از برجام را کم نکرده، بلکه آن را تقویت کرده است. یک مقام بلندپایه اروپایی به رویترز گفت: «ما با این روحیه کار خواهیم کرد که (گویی) برای گفت‌وگو درباره هر چیزی از توافق هسته‌ای گرفته تا موشک‌های بالستیک، آماده هستیم. اما ما می‌خواهیم موضوعات را از هم تفکیک کنیم. ما قصد نداریم آنها را با هم مخلوط کنیم.» رویترز مدعی شد اگر ایران بر سر مهار تسلیحات بالستیکی‌اش توافق نکند، استراتژی جدید اروپایی شامل تحریم‌های اقتصادی هدفمند علیه ایران خواهد بود. دیپلمات‌های اروپایی ترجیح می‌دهند برای بررسی مساله موشکی، کارگروه‌ بلندپایه با ایران ایجاد کنند. براساس این گزارش، بخش دیگر استراتژی محتمل اروپایی، اعمال فشار بر ایران برای مهار گرو‌ه‌هایی مانند حزب‌الله و حوثی‌های یمن است. بحث‌هایی وجود دارد تا به ایران برای قبول گفت‌وگو‌های صلح سوریه تحت حمایت سازمان ملل، فشار وارد شود. درحالی‌که آلمان، بریتانیا و فرانسه متحد به نظر می‌رسند، فدریکا موگرینی تاکنون برای در نظر گرفتن تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه برنامه موشک‌های بالستیکی ایران بی‌میل بوده است.

گروه اصلاح برجام

در این میان دوشنبه شب رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا از تشکیل گروهی در جهت اصلاح برجام خبر داد و ادعا کرد اروپایی‌ها نیز با آن موافقت کرده‌اند. وزیر خارجه آمریکا در لندن اعلام کرد، اروپایی‌ها با تشکیل یک گروه دیپلماتیک از سوی آمریکا برای تغییرات و رفع نواقص و به اصطلاح «ایرادهای» توافق اتمی ایران و شش قدرت جهانی موافقت کرده‌اند. به گزارش رویترز، رکس تیلرسون پس از دیدار با نخست‌وزیر، مشاور امنیت ملی و وزیر خارجه بریتانیا به خبرنگاران گفت: «این تیم علاوه بر اینکه می‌تواند کاستی‌های توافق اتمی با ایران را رفع کند، می‌تواند در زمینه مقابله با به گفته او فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران و غیرمرتبط با برنامه هسته‌ای مثل صادرات اسلحه به یمن و... (محدود کردن سیستم موشک‌های بالستیک ایران) هم کمک کند.»

تغییر بازه زمانی

از دیگر سو، وزیر امور خارجه آمریکا گفت که بعید است واشنگتن بتواند در بازه زمانی تعیین شده ترامپ توافق هسته‌ای با ایران را اصلاح کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری هیل، تیلرسون در حالی‌که در پرواز از لندن به پاریس قرار داشت، به خبرنگاران گفت: «توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ احتمالا در بازه تعیین شده رئیس‌جمهور ترامپ اصلاح نخواهد شد.» او افزود: «آمریکا فرصت کمی برای ارائه آنچه رئیس‌جمهور خواهان آن است، دارد اما ما نمی‌توانیم برای دیگران بازه زمانی تعیین کنیم.» تیلرسون در بخش دیگری از سخنان خود از اعزام دیپلمات‌هایی به اروپا برای گفت‌وگو درباره توافق هسته‌ای با همتایان اروپایی خبر داد.

منبع: دنیای اقتصاد

گزارش خطا