برجام چه كرد؟

اکبر مختاری

نوانديش- درک عمیق توافقات استراتژیک تنها در زمان فقدان آنها نمایان میگردد.

بسیاری از مردم وحتی کارشناسان با فرازونشیب پیامدهای توافقات مهم دچار تذبذب در تحلیل ونظر می گردند.

برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام را می توان از توافقات استراتژیک تاریخ معاصر ایران قلمداد نمود.این توافق تاثیر گذار در همان ابتدا پروسه شکل گیری با کاهش نسبی قیمت ارز و ارام سازی التهابات سیاسی میان طرفین دعوی اثرش را گذاشت.

این روزها با توجه به نوسات ارزی، خلف وعده های آمریکای ترامپ، زیاده های خواهی طرفین دعوی از ایران بار دیگر برجام ازسوی جریانات دلواپس مورد حمله قرار گرفته است.

در این زمان باید پرسید که برجام چه کرد و چه باید میکرد که تحقق یافته قلمداد شود؟

مرور نقدهای مخالفین و حتی گاه موافقین سابق برجام از قضا نشان میدهد که این توافق با تمام ضعفها تا امروز کارش را بخوبی انجام داده است.

در سال نودویک ایران با افزایش تحریمها بخصوص تحریم بانک مرکزی تا مرز فروپاشی اقتصادی پیش رفت وقیمتها در برخی اجناس گاه تا سه برابر بدلیل افزایش تکان دهنده نرخ ارز بالا رفت.

درحالیکه با شنیدن زمزمه نرمش قهرمانانه ایران در سال نودودو و احتمال توافق بزرگ با کشورهای پنج بعلاوه یک امیدهای مردمی ارتقا یافت و به تبع آن بازارهای اقتصادی در داخل نیز از شنیدن خبر توافق احتمالی راه آرامش را پیمودند.

با شروع واجرای توافق از دی ماه سال نودوچهار ایران توانست صادرات نفت خویش را افزایش دهد و بخش عمده پولهای بلوکه شده خویش را به کشور بازگرداند.

لیکن خلف وعده تلویحی در موضوع عملیات بانکی، از سوی کشورهای پنج بعلاوه یک تاحدودی از تاثیرات برجام برای ایران کاست.

فوبیای بانک های بین المللی از بازگشت تحریمهای ایران،مانع برقراری ارتباط فراگیر آنها با نظام بانکی ایران گردید.

با روی کارامدن دونالد ترامپ در ایالات متحده اسیب جدی در حوزه روانی به برجام وارد گردید چراکه صحبتهای پیاپی وی علیه توافق هسته ای این چشم انداز را ایجاد کرد که احتمالا رییس جمهور هیجانگرای سیاسی آمریکا روزی بطور یکجانبه از برجام خروج خواهد کرد.

نگرانیها از خروج ترامپ از برجام را میتوان پذیرش تاثیر این توافق دانست توافقی که قدرتمندترین حکومت متعارض با نظام ایران را به میز گفت وگو با ایران نشاند و این خود بر تحکیم توافق افزود.

این روزها با افزایش نگران کننده نرخ ارزهای خارجی و کاهش نسبی ارزش پول ملی بار دیگر توجیه ناکارامدی برنامه جامع اقدام مشترک از سوی مخالفان آغاز شده است این درحالیست که خبر خروج احتمالی امریکای ترامپ تا اردیبهشت از برجام، خود سبب ساز وضعیت تلاطم گونه در برخی بازارهای کشور شده است و این موضوع خود اثبات کننده اهمیت برجام و توافق هسته ایست همانی که با انتظار نگران کننده تضعیفش نه نابودیش در اینده اینچنین در روندهای اقتصادی کشور اشفتگی ایجاد کرده است.

گزارش خطا