گزارشي از بازداشت برخي "فعالان محيط‌ زيست" و خودكشي استاد دانشگاه در اوين

 

 اعتماد نوشت:

هنوز حرف و حديث‌هاي خودكشي سينا قنبري در زندان تمام نشده كه خبر مي‌رسد كاووس سيدامامي، استاد جامعه‌شناسي و عضو هيات علمي دانشگاه امام صادق نيز در زندان خودكشي كرده است. اين طور كه فرزندش در صفحه اينستاگرام خود نوشته او چهارم بهمن ماه و در جريان بازداشت عده‌اي از فعالان محيط‌زيست متهم به جاسوسي دستگير شده بود و دو هفته بعد خبر خودكشي او را به مادرش داده‌اند. از وضعيت ديگر بازداشت‌شدگان خبري در دست نيست اما عباس جعفري دولت‌آبادي دادستان تهران؛ ديروز بازداشت آنها را تاييد كرد. وي گفت: «اين افراد در قالب اجراي پروژه‌هاي علمي و محيط‌زيستي نسبت به جمع‌آوري اطلاعات طبقه‌بندي كشور در حوزه‌هاي استراتژيك اقدام مي‌كردند كه با هوشياري و رصد اطلاعاتي يكي از نهادهاي امنيتي كشور، دستگير و توسط دادستاني تهران بازداشت  شده‌اند.»غلامحسين اسماعيلي، رييس دادگستري استان تهران نيز روز گذشته در حاشيه راهپيمايي 22 بهمن بازداشت برخي از فعالان محيط‌زيستي به اتهام ارايه اطلاعات به بيگانگان را تاييد كرد و گفت: « چون هنوز پرونده در مرحله اوليه تحقيقات است؛ اطلاع‌رساني در اين باره موكول مي‌شود به زماني كه تحقيقات تكميل شود. ان‌شاءالله پس از كامل شدن تحقيقات، اطلاع‌رساني انجام خواهد شد.»وي همچنين گفت: « جمعي از كساني كه اطلاعاتي را جمع‌آوري كرده و به بيگانگان مي‌دادند، شناسايي شدند و برخي‌ها دستگير شدند و برخي‌ها هم ممكن است، در آينده دستگير شوند. پرونده در مرحله اوليه است و جزييات قابل بيان نيست.»خبر بازداشت فعالان محيط‌زيست تاييد شده اما روابط عمومي سازمان محيط‌زيست بازداشت كاوه مدني، معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محيط‌زيست را تكذيب كرده است. اين در حالي است كه محمود صادقي، نماينده تهران در صفحه توييتر خود از بازداشت او نوشته و گفته بود كه اين خبر مورد تاييد عيسي كلانتري، رييس سازمان محيط‌زيست است.

آغاز ماجرا

اتهام ارايه اطلاعات به بيگانگان را پيش از همه روزنامه كيهان به اين گروه از فعالان محيط‌زيست وارد دانسته بود. همان وقت كه در اسفند ماه سال 93 طي يادداشتي از يك آژانس ايراني – امريكايي كه نوشت با مجوز شكار تور گردشگري به ايران مي‌آورد. دو سال بعد از آن خبرگزاري تسنيم بار ديگر ياد مراد طاهباز افتاد و با اشاره به دو تابعيتي بودنش، ‌او را مشاور غير رسمي معصومه ابتكار، رييس وقت سازمان حفاظت از محيط‌زيست خواند.  معصومه ابتكار كه در دولت قبل رياست سازمان حفاظت محيط‌زيست را برعهده داشت، ديروز در پاسخ به سوالي در مورد علت دستگيري اين افراد، گفته است: «ترجيح مي‌دهم در حال حاضر اظهارنظري در اين باره نداشته باشم اما به‌شدت نگران هستم.»دريابان علي شمخاني، دبير شوراي عال امنيت ملي نيز ديروز در حاشيه راهپيمايي 22 بهمن، اشاره‌اي به اين موضوع داشت و گفت: «گويا اين بازداشت‌ها در شب گذشته اتفاق افتاده است و هنوز اطلاع دقيقي از آن ندارم». وي افزود: «در پشت فعاليت‌هاي ماموران تخصصي برخي از Ngoها در حوزه‌هايي مانند بهزيستي، زنان، محيط‌زيست و آب؛ هاله‌اي از ابهام در ارتباطات وجود دارد كه در حال بررسي است.»

نگراني مسوولان

پرونده فعالان محيط‌زيست فارغ از بحث جاسوس بودن يا نبودن آنها موجي از نگراني از وضعيت زندانيان به راه انداخته است. خودكشي سيد امامي در فاصله كوتاهي از خودكشي يكي از بازداشتي‌هاي ناآرامي‌هاي ديماه سبب شده است كه برخي از مسوولان در مورد امنيت جاني بازداشتي‌ها ترديد كرده و يادآور شوند كه محافظت از جان آنها به عهده دستگاه قضايي است. به عنوان مثال محمود صادقي، نماينده تهران در گفت‌وگويي با ايلنا گفته است: « اگر اين افراد سنگين‌ترين اتهام را هم داشته باشند اما باز هم مسووليت حفظ جان متهمان برعهده دستگاه قضايي است. حتي در قانون اساسي متهمي كه به حكم قانون محكوم مي‌شود در پناه قانون است و در حدود قانون با او برخورد مي‌شود.»وي تاكيد كرد: «بايد دادستاني و مقامات قضايي در اين باره توضيح دهند و همه اين مسائل نيز به فرض صحت نمي‌تواند توجيه‌گر مرگ يكي از بازداشت‌شدگان  باشد.»صادقي تنها نماينده‌اي نيست كه نسبت به اين خودكشي‌ها واكنش نشان داده است. فاطمه سعيدي، نماينده تهران نيز صفحه توييتر خود نوشت: « ‏فارغ از مساله چرايي بازداشت فعالان محيط‌زيست مسوولان زندان اوين بايد در برابر جان زندانيان مسووليت‌پذير باشند. چطور در مدتي كوتاه دو زنداني در زندان اوين خودكشي  مي‌كنند؟»فريده اولاد قباد، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي و عضو فراكسيون محيط‌زيست مجلس نيز در گفت‌وگو با اعتماد آنلاين در اين باره گفته است: «بعد از شنيدن اخبار مختلف درباره بازداشت فعالان محيط‌زيست پيگيري‌هاي مختلفي داشتم. تلاش كردم با مسوولان سازمان محيط‌زيست ارتباط بگيرم و با مديركل امور مجلس اين سازمان در اين باره صحبت كردم. در تلاشم تا با معاون پارلماني سازمان محيط‌زيست نيز در اين باره صحبت كنم. من وضعيت بازداشتي‌ها را از تشكل‌هاي فعال محيط‌زيست نيز پيگيري خواهم كرد.»حسام‌الدين آشنا، مشاور رييس‌جمهور نيز از توييتر براي اظهارنظر در اين باره استفاده كرد و نوشت: «قاضي‌ها و دادستان‌ها و ضابط‌ها و بازپرس‌ها و بازجوها نه معصومند، نه بي‌خطا و نه خالي از حب و بغض. همان‌گونه كه نظارت بر قوه مجريه ضروري است اعمال نظارت بر رفتار با متهمان و محكومان هم ضروري است. مصيبت يك مرتضوي براي يك كشور كافي بود؛ او را تكثير نكنيم». او در توييت ديگري نيز نوشته بود: «نه جامعه‌شناسان دين خودكشي مي‌كنند نه حاميان حيات وحش».