وضعیت ایران در حوزه سوانح هوایی در جهان چگونه است؟

پس از انتشار خبر سقوط هواپیمای تهران‌– یاسوج در صبح دیروز، نه تنها گفت‌وگوهای دیروز و امروز ما در کوچه و خیابان که حال و هوای فضای مجازی هم معطوف به این موضوع شد که تا کی باید شاهد سقوط هواپیماها و جان باختن هموطنانمان در سوانح هوایی باشیم؟ خیلی‌ها می‌گویند دیگر عادت کرده‌ایم که هر سه چهار سال یک بار شاهد سقوط هواپیمایی باشیم.

پس از حادثه ساختمان پلاسکو، تصادف اتوبوس دانش‌آموزان، زلزله کرمانشاه، انفجار کشتی سانچی و ده‌ها حادثه دیگر که با گسترش دسترسی به اینترنت حالا خیلی بیشتر از گذشته در جریان جزئیاتشان قرار می‌گیریم، طبیعی است ذهن ما آماده باشد برای پذیرش این موضوع که کشور ما در داشتن نرخ سوانح هوایی بالادر جهان جزو رکوردداران است! اصلا چرا نباشد؟! با تحریم‌های صنعت هوانوردی و ناوگان هوایی فرسوده‌مان، طبیعی است که هواپیماهایمان گاه و بیگاه سقوط کند.

بیایید احساسات را با منطق جایگزین کنیم و یک بار دیگر این سوال را از خودمان بپرسیم: آیا به راستی در جهان، ایران جزو کشورهای با سوانح هوایی بالا شناخته می‌شود؟ مثل هر سوال مشابهی این روزها کافی است به اینترنت مراجعه و پاسخمان را در منابع جستجو کنیم. کافی است تایپ کنید: «Countries With Most Airline Accidents In The World» به وبگاه‌های متنوع و معتبر خبری نظیر Business Insider و Independent برخواهید خورد که مقالات تحلیلی در این باره ارائه کرده‌اند و فهرست 10 کشور و در مواردی 25 کشوری که بیشترین تلفات و سوانح هوایی جهان از سال 1945 میلادی را تا به امروز داشته‌اند در آن منتشر شده است.

با نگاهی به فهرست پرسانحه‌ترین کشورهای جهان درحوزه هوانوردی می‌بینیم که دو غول صنعت هوایی جهان یعنی ایالات متحده و روسیه به ترتیب جایگاه یکم و دوم بیشترین آمار سوانح هوایی جهان را به خود اختصاص داده‌اند . عجیب هم نیست؛ هر دو کشور بسیار وسیع هستند، سابقه بالایی در راه‌اندازی و بهره‌برداری از هواپیماها و خطوط هوایی در تاریخ هوانوردی جهان دارند و البته که تعداد پرواز بالا و مسافران هوایی زیادی هم در طول سال با هواپیما در این دو کشور سفر می‌کنند. در این شرایط مسلما سوانح بیشتری هم خواهند داشت.

اگر قرار باشد وضع سوانح هوایی در ایران را با دیگر کشورهای جهان مقایسه کنیم بهتر است این مقایسه با کشورهای همتراز ایران در جهان صورت گیرد که از نظر تعداد پروازها و مسافران هوایی در طول سال شرایطی مشابه با کشور ما دارند.

با نگاهی به آمارهای ارائه شده در دو پایگاه اینترنتی Data World Bank و Aviation Safety Networkدر می‌یابیم که تعداد پروازها در ایران از سال 1349 تا 1395/ 1970 تا 2016 از 715هزار و 600 مسافر در سال به حدود 15 میلیون و 520هزار مسافر در سال افزایش یافته است. در این حالت با وجود بالارفتن سطح ایمنی و توسعه فناوری‌ها تعداد سوانح هوایی نیز خواه ناخواه افزایش خواهد یافت. در همین جدول می‌بینیم که کشور آرژانتین نیز با نرخ مشابهی تعداد مسافرانش از 2میلیون و 332هزار نفر در سال 1948 به 15میلیون و 76هزار نفر در سال 2016 افزایش یافته است.

در این مدت 40 حادثه هوایی همراه با تلفات در ایران و 41 حادثه هوایی همراه با تلفات در آرژانتین رخ داده است که وضعی بسیار نزدیک به هم دارد. همین‌طور اگر وضعیت پروازهای مسافران در کشوری همچون پرو را با ایران مقایسه کنیم، می‌بینیم در حالی که در سال 1948 در پرو تقریبا 390هزار نفر با هواپیما سفر می‌کرده‌اند (کمتر از ایران) و در سال 2016 حدود 15میلیون و 81هزار نفر در این کشور با هواپیما سفر کرده‌اند (شبیه به ایران) در این مدت 60 حادثه هوایی منجر به تلفات برای خطوط هوایی این کشور رخ داده است که درست 1/5 برابر حوادث هوایی ما در ایران بوده است. همین امر باعث شده پرو در فهرست 25 کشور سانحه‌خیز در پروازهای هوایی جهان در رتبه هجدهم قرار بگیرد.

این‌ها در حالی است که صنعت هوانوردی کشور ما در 40 سال اخیر با انواع تحریم‌های ناجوانمردانه از سوی آمریکا و دیگر کشورهای غربی روبه‌رو بوده و با این شرایط در فهرست کشورهای سانحه‌خیز هوانوردی نامی از ایران دیده نمی‌شود. چیزی که قطعا تصادفی نبوده و مرهون توان فنی بالای متخصصان صنعت هوانوردی و خلبانان باتجربه ایرانی است.

جالب است بدانید هر روز حدود 100هزار پرواز هوایی در سراسر جهان انجام می‌شود. کافی است به پایگاه اینترنتی flightradar24.com مراجعه کنید تا همه پروازهایی که در این لحظه در جهان در حال انجام است را روی نقشه به‌طور متحرک ببینید! در مجموع باید توجه داشت که سوانح هوایی با توجه به حجم بالای پروازهایی که روزانه در سراسر جهان انجام می‌شود، درصد بسیار پایینی را به خود اختصاص می‌دهد و از همین روست که کارشناسان حمل و نقل، هواپیما را وسیله‌ای ایمن برای پرواز در مقایسه با سایر وسایل حمل و نقل می‌دانند.

منبع: روزنامه جام جم

گزارش خطا