ظریف و چالش‌های جهانی

غلامعلی خوشرو

برای اولین بار در جمهوری اسلامی ایران فردی به عنوان وزیر امورخارجه معرفی شده که دانش آکادمیک و تجربۀ اختصاصی اش طی بیش از سه دهه همه کاملاً در حوزۀ روابط خارجی بوده است. دکتر ظریف در رشته تخصصی روابط و حقوق بین الملل تحصیل کرده و بطور مستقیم در ارتباط با اصلی ترین کانون تعاملات جهانی ، یعنی سازمان ملل کار کرده است. او از جوانی تا شش سال پیش که به ناگزیز از سیاست کناره گرفت و در دانشگاه مستقر شد و به کار تدریس روابط بین الملل و پژوهش و نگارش در این زمینه پرداخت، همواره مستقیماً و به صورت عملی درگیر روابط بین المللی بوده است. او کار سیاست خارجی را طی سه دهه ، به عنوان کارشناس، مشاور ، معاون نمایندگی ؛ سفیر و رئیس نمایندگی دایم ایران در سازمان ملل در نیویورک و به عنوان مشاور وزیر و معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه به صورت تخصصی پیگیری کرده است.

ترکیب چهار ویژگی در زندگی حرفه ای او، از وی دیپلماتی ممتاز در سیاست خارجی می سازد:

الف- نگاه راهبردی

ب- دانش تخصصی وتجربه حرفه ای

ج- بیان شیوا و مؤثر

د- اعتماد به نفس و قدرت اقدام

در نگاه راهبردی او سیاست خارجی خود به خود اصالت ندارد بلکه حلقۀ واسطی ا ست از یک سلسله اهداف کلان که عموماً از اصول کلی نظام سرچشمه می گیرد، و مجموعه ای از اهداف اجرایی و عملیاتی که در پرتو شرایط و تحولات منطقه ای و جهانی تعیین می شود. این نگاه راهبردی باعث شده است که او در مذاکره با طرفهای خارجی که عموماً یا با ما در رقابت هستند یا خصومت، با شیوایی و اعتماد به نفس از منافع و اهداف جمهوری اسلامی ایران دفاع کند و از سوی دیگر خود را کاملاً مقید به اصول کلی نظام بداند و با احتیاط و دوراندیشی عمل نماید. اگر کارنامۀ سی سالۀ او را مرور کنیم به خوبی در مییابیم که برای او سیاست یک امر هیجانی و دفعی، مذاکره خود باختگی یا خودشیفتگی، دیپلماسی ماجراجویی و کینه ورزی، و گفتگو پرده دری و توهم بافی نیست. او سیاست خارجی را شناسایی دقیق تهدیدها و فرصت ها و پیگیری صبورانه و آرام منافع و مصالح کشور به نحو راهبردی و بصورت بلند مدت می بیند.

بی شک دکتر ظریف بارزترین چهره بین المللی و رسانه ای ایران در سطح جهان است. او دانش و توان خود را در راه پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی ایران به کار گرفت و این تجربه ای گرانقدر برای او فراهم آورد. همین ویژگی تخصصی باعث شده تا او در مواجهه با مسایل بین المللی، از اعتماد به نفس بالایی بر خوردار شود.

ارتقاء جایگاه منطقه ای و جهانی ایران و دفاع از حقوق و عزت ایرانیان همواره یکی از دغدغه های اصلی او بوده است. او در مشاجرات و نیز در مذاکرات مربوط به جنگ ایران و عراق بسیار فعال بود و در دفاع از مرزها و خون شهیدان و آزادی اسراء در صحنۀ بین المللی تلاش بسیار کرد و جامعۀ جهانی را به سوی محکومیت صدام در کاربرد سلاح شیمیایی و اشغالگری و تجاوز سوق داد و ی در فرآیند دموکراتیک شدن عراق و تثبیت حقوق شیعیان اقدامات ارزشمندی به عمل آورد. وی همچنین در مقابله با اسلام هراسی و ایران ستیزی در رسانه های جهانی و سازمان های بین المللی به شیوایی به پاسخگویی پرداخت. او در دفاع از حقوق مردم مظلوم فلسطین و بوسنی، لبنان و افغانستان از هیچ کوششی فروگذار نکرد.

ممکن است برخی تصور کنند اگر کسی در نیویورک و سازمان ملل کار کرده است او فقط گرم و نرم روزگار را دیده و سرد و سخت آنرا نچشیده است. به صراحت باید بگویم این تصور اشتباهی است. من که خود بیش از سه دهه در حوزه های مختلف امور خارجی فعالیت کرده ام در اینجا شهادت می دهم که حفظ منافع ملت و عزت جمهوری اسلامی در حوزه روابط بین الملل از سخت ترین و استخوان سوزترین فعالیتهای دوران خدمت هرکس در وزارت امورخارجه می باشد.

ساختمان شیشه ایی و شفاف سازمان ملل بر مخفی کاری و نهان روشی بنا شده است و از دور دل می برد و از نزدیک زهره! در سازمان ملل گاه استقلال یک ملت، تمامیت ارضی و توان اقتصادی یک کشور، زیر چرخ دنده های بی رحم سلطۀ جهانی خرد می شود. در آنجا قدرتهای جهانی، با یک تصمیم نهانی بر گلوی یک ملت تیغ می نهند و او را نیم بسمل می کنند. مواجهه با این چالشها و حفظ حقوق مردم در این سازمانها به از خودگذشتگی، دوراندیشی، تعامل ورزی، زبان آوری، دانش سیاسی و حقوقی، خودباوری، و اجماع سازی نیاز دارد. دیپلماتی که در این آوردگاه درگیر کارزار است، نمایندۀ آن شهید و آن کارگری است که خون و جان خود را نثار دفاع از استقلال و توسعه کشور می کند. نظام جمهوری اسلامی به دلیل گفتمان انقلابی و وایجاد عدم تعادل در موازنه قدرت در سطح منطقه ای و جهانی، اغلب با نظام بین المللی در کشمکش، اختلاف وتصادم بو ده است . دیپلماتی که ازمنافع ایران دراین شرایط سخت دفاع میکند همواره در تعامل و یا مقابله با قدرتهای جهانی نگاهش به وضع و حال مردم خویش است، تا ببیند اقدامات وی آیا از درد و رنج مردم می کاهد، آیا عزت آنها را افزایش می دهد، آیا هزینه زندگی آنان را پایین می آورد، آیا معیشت آنها را بهبود می بخشد.

دیپلماتی که در این وضعیت دشوار دل در گرو مردمش دارد، همواره با خویش زمزمه میکند:

لذت نان شدن زیر دندان او گندمم را سوی آسیا می کشد

منبع: آسمان

گزارش خطا