اصلاحات اساسی از نگاه عبدالله نوری

عبدا... نوری حتی اگر مدت‌ها سکوت پیشه کند از اذهان فراموش نمی‌شود چرا که او در برهه‌های مختلف، چه زمانی که نماینده امام در برخی نهادها بود و چه زمانی که بر کرسی وزارت کشور حضور داشت، نقش تاثیرگذاری ایفا می‌کرد و اکنون که وارد میدان سیاست نمی‌شود در نقش یک مصلح به ایفای نقش می‌پردازد. 

روزنامه آرمان تازه ترین صحبت هاب عبدالله نوری را منتشر کرده است که در ادامه می خوانید: گروه‌هایی به دیدار او می‌روند که از دیدگاه‌ها و نظراتش بهره ببرند مانند چندی پیش که دبيران و نمايندگان انجمن اسلامي آزادانديش دانشگاه علامه طباطبايي، انجمن اسلامي دانشگاه علم و صنعت، انجمن اسلامي دانشگاه هنر، انجمن اسلامي ترقي‌خواه دانشگاه پلي‌تكنيك و انجمن اسلامی دانشگاه الزهرا به دیدار عبدا... نوری رفتند. 

در آغاز این دیدار، برخي از دانشجویان با بیان دغدغه‌ها و ‏نقدهای خود درباره ‏‏عملکرد ‏دولت و اصلاح‌طلبان ‏در زمینه‌هایی مانند لیست امید ‏مجلس و شوراها، شورای ‏‏عالی ‏سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، وعده‌های انتخاباتی ‏رئیس جمهور و عدم توجه به ‏‏مطالبات ‏دانشجویان حتی در انتخاب وزیر علوم، ‏گزارش☺ی از ‏فعالیت‌های انجمن‌های ‏‏دانشجویی پس از ‏احیا و موانعی که بر سر راه ‏فعالیت انجمن‌های مستقل و منتقد ‏وجود ‏‏دارد بیان کردند.‏

 عدم توجه اصلاح‌طلبان به مقوله عدالت اجتماعی و شکاف عدالتی که مورد تأکید ‏‏‏چهره‌های شناخته شده و بزرگان اصلاحات بود، عدم شفافیت در تهیه لیست‌های انتخاباتی و سایر ‏‏‏تصمیم‌گیری‌های ‏سیاسی اصلاح‌‏طلبان که منجر به حذف برخی چهره‌ها می‌‏شود و ‏‏اینکه اصلاح‌طلبان هدف ‏و اولویت‌های خود را تغییر ‏داده‌اند و به جای اصلاح ‏ساختار و نقد و ‏‏هزینه دادن به دنبال گرفتن ‏مناصب سیاسی هستند برخی از ‏‏مهم‌ترین نقدهای مطرح ‏‏شده بود که دانشجویان به تفصیل ‏درباره آنها سخن گفتند.‏ همچنین در بخش دیگری از سخنان دانشجویان، موضوع «اتحادیه دانشجویان ‏متحد» مورد ‏‏‏تأکید قرار ‏گرفت و تعدادي از دانشجویان حاضر در جلسه به بیان موانع ‏ایجاد شده از ‏‏سوی ‏دولت و عدم همراهی ‏چهره‌های مختلف اصلاح‌طلب برای ‏تشکیل این اتحادیه ‏‏پرداختند و ‏تأکید کردند این مانع تراشی‌ها و ‏عدم همراهی‌ها ‏در شرایطی صورت می‌‏‏گیرد که بخش ‏دیگری از تشکل‌های دانشجویی که دارای ‏‏مواضعی نزدیک‌تر به دولت و ‏‏اعتدالیون هستند، به ‏راحتی توانسته‌اند مجوز ‏تأسیس اتحادیه خود را ‏دریافت کنند و این ‏‏رفتارها شائبه عدم تمایل ‏دولت و اصلاح‌‏طلبان به وجود یک جریان دانشجویی ‏مستقل و ‏‏منتقد را تقویت کرده است.

دانشجویان و اثرگذاری ‏

عبدا... نوري در ابتداي سخنان خود و در پاسخ به سوال برخی دانشجویان که معتقد بودند اصلاح‌‏طلبان ‏به ‏جای ‏قرار ‏گرفتن در جایگاه منتقد وضع موجود، تبدیل به بخشی از وضع ‏موجود شده‌اند ‏و به ‏‏همین دلیل اثرگذاری ‏خود را در جامعه از دست داده‌اند ‏و آمارهای رسمی موید این ‏است ‏‏که ‏درصد قابل ‏توجهی از مردم از اصلاحات ناامید شده‌اند و‏ بسیاری از جوانان و ‏حامیان ‏اصلاح‌‏طلبان از نمایندگان ‏منتخب در این دو انتخابات ناراضی هستند و به ‏سازو‏کار تصمیم‌‏گیری ‏در ‏جریان اصلاحات كه به تهیه لیست امید در مجلس و ‏شوراهای شهر ‏منتهي شد ‏اعتراض دارند، ‏گفت: با وجود ‏نقدهایی که وجود دارد، ‏از تصمیماتي كه تاكنون ‏شوراي عالي ‏با محوريت رئیس دولت اصلاحات گرفته است، حمایت می‌کنم. 

البته ‏ممکن است ‏نقدهایی ‏‏داشته ‏باشم و معتقد هم نیستم که اصلاح‌طلبان، هیچ اشتباهی ندارند. وی افزود: توجه داشته ‏باشید که در ارتباط با انتخابات مجلس دهم، اصلاح‌‏طلبان از بین معدود ‏‏افرادی ‏که تایید صلاحیت ‏شده، به لیست اميد ‏رسیدند. فضای مجلس ششم که تحت ‏تأثیر شرایط ‏‏دوم خرداد 1376 شکل گرفت با مجلسی ‏که اصلاح‌طلبان، تن به ‏حداقل‌ها دادند ‏متفاوت ‏است و ‏طبیعتا با دارایی حداقلی هم نمی‌توان ‏انتظار ‏حداکثری داشت. نوری تاکید کرد: ‌امروز تمامی تلاش جریان اصلاحات جلوگیری از اتفاقات ‏خطرناکی است که ‏می‌تواند برای کشور و مردم بحران آفرين باشد. از همین رو ‏خواستار انجام اصلاحات ‏اساسي در کشور است، اما برخی با اقداماتي که انجام ‏مي‌دهد یأس جدی در ‏‏جامعه ایجاد ‏می‌کند و ممکن ‏است باعث نفی خودش شود. امروز ‏آنچه بیش از همه ‏‏اهمیت دارد، نجات کشور از بحران‌هاي قابل ‏پیش‌بینی و ‏غیرقابل پیش‌بینی است. 

نوری تصریح کرد: ‏نگرانی جریان اصلاحات این است که نه تنها برای کاهش تهدیدها کوششی نمی‌شود ‏بلکه بسیاری از اقدام‌ها یا اظهار نظرها، تهدیدها را تشدید می‌کند.‎ به عنوان نمونه همان گونه که از طرف آمریکا و رژیم صهیونیستی و دیگر دشمنان منطقه‌ای برای ‏آسیب زدن به منافع ایران تلاش می‌شود، از ‏سوی جریانات تند و افراطي هم دانسته و ‏یا ندانسته اقدامات ضد منافع ملي انجام می‌شود و گاه دیده می‌شود توسط اقدامات افراد غیر مسئول، روابط ‏ديپلماتيك حتی با کشورهای دوست به مخاطره می‌افتد. وزیر اسبق کشور تصریح کرد: بسیاری از تصمیم‌هائی که با منافع کشور در ارتباط مستقيم است به ویژه در سیاست خارجی و روابط بین‌المللی و منطقه‌ای برای بسیاری از مردم قابل توجيه نیست و هیچ توضیح اقناعی هم ارائه نمی‌شود. تمامی این‌ها می‌تواند برای ‏امنیت کشور خطر آفرین باشد؛ به ویژه چنانچه پشتوانه اقدامات حکمرانان انگ زدن باشد. وی افزود: به هر حال در شرایط فعلی عمدتا قدرت، تریبون و ‏امکانات در ‏اختیار افرادي است كه بدون ‏‏احساس پاسخگويي، بر منتقدان مي‌تازند ... ‏شما به عنوان جوانان دانشجویی که دغدغه دارید، به ‏عنوان ‏نظر ‏مشورتی بگویید که در این ‏شرایط ‏پيچيده کشور و منطقه، جریان اصلاحات ‏برای ‏نجات ایران چه اقدامی انجام دهد؟ نوری سوال کرد: آیا عاقلانه است که در مقابل چنگ و دندان ‏نشان دادن ‏ترامپ و ‏دوستانش که به احتمال ‏زیاد درصدد تجزیه ایران ‏هستند، یا براندازان ‏خارج نشین که ‏کسی نمی‌داند ‏چه در سر ‏دارند، ساکت بود؟ آیا در ‏اين ‏شرايط، عقلانی است که اصلاح‌طلبان هیچ ‏اقدام اصلاح‌گرایانه و بهبود خواهانه‌ای انجام ندهند و نابودي ایران و منافع ملي را ‏‏نظاره‌گر باشند؟

استقبال رئیس‌جمهور از نقد

عبدا... نوری با ستایش روحیه انتقادگر دانشجویان گفت: خوشبختانه رئیس جمهور محترم در ‏بیاناتش ‏‏از نقد استقبال کرده و به همین دلیل همه نقدها ‏به ‏سمت دولت متوجه شده ‏است. البته گاهی اوقات آقاي روحاني منتقدان خود و دولت ‏را با كلمات و عبارات نا‏‏‏مناسب توصيف مي‌كند كه بياني غيرمدني و ناپسند است. ‏امروز مسائل و چالش‏هاي اقتصادی و ‏معیشتی مردم از اهمیت ویژه برخوردار است اما ‏اینکه همه ‏نقدهای ‏‏اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، ‏به انتقاد از وضعیت اقتصادی و ‏‏معیشتی محدود ‏شود، ‏برای کمرنگ کردن سایر نقدها و به ‏حاشيه بردن نقد و نظارت بر ‏عملكرد سایر دستگاه‌هاست كه عمدتا نزد مردم، غير پاسخگو هم هستند. عبدا... نوری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اینکه فکر کنیم راهپیمایی 22 بهمن به معنی ‏‏‏‏اعتماد اكثريت مردم ‏به حکمرانان است و نظام با هیچ تهدیدی مواجه نیست اشتباه ‏‏بزرگی است. به عنوان مثال چنانچه ‏در کوتاه زمان برای ‏بحران آب ‏فکری اساسی نشود،‏ معضل كمبود منابع آبی در كشور و عدم ‏مدیریت درست آن به تنهایی می‌تواند تهدیدی جدی برای نظام و حکومت باشد. بحران ‏‏محیط ‏زیست که ایران را به سمت بیابان شدن ‏پیش می‌برد کمتر از معضل آب ‏نیست، ‏بلکه ‏هر دو ‏با یکدیگر در ارتباط‌اند. نوری ادامه داد: با بودجه‌های دولتی که در مقام اجرا و عمل 95 درصد ‏آن جاری ‏است و کمترین امکان ‏برای بودجه ‏عمرانی وجود دارد و شرکت‌های دولتی ‏که با کمبود نقدینگی تا نیروی انسانی مازاد و ده‌ها مشکل گوناگون مواجه‌اند و با بخش خصوصی ‏که در ارتباط با سرمایه‌گذاری خود احساس امنیت نمی‌کند، چگونه می‌توان در جهت ‏توسعه گام برداشت؟ وی معتقد است: بیکاری ‏نسل جوان و تحصیل کرده و دیگر ‏اقشار می‌تواند به تنهایی ‏‏‏پایه‌های هر دولتی را ‏بلرزاند. عدم تعامل مناسب از جایگاه واقعی ایران با جهان و ‏منطقه ‏می‌تواند تهدید جدی ‏برای ایران باشد. از طرفی اعتماد مردم هر روز ‏‏در حال ‏‏کمتر شدن است. ‏نوسانات و التهابات و تنش‌های گوناگون داخلی نيز هر ‏روز ‏تهدیدات را جدی‌‏تر ‏می کند.‏ اگر همه جناح‌های سیاسی کشور بر سر حل بحران‌های ‏گوناگون امروز ايران به گفت‌وگو بنشینند و بر سر حل آن به توافق برسند، سالیان طولانی لازم است تا بتوان از ‏وضعیت بحرانی خارج شد. عبدا... نوری در ادامه گفت: برای مردمی که نان شب ندارند، دغدغه‌هایی حتی مانند رفع ‏حصر ‏‏‏کمتر مطرح ‏است، هیچ کس انتظار ندارد کسی که چند جوان بیکار در ‏خانه دارد، اولويت ‏‏اولش ‏رفع حصر باشد، اما ‏جای سوال است که وقتی ‏مسئولان کشور می‌دانند ‏‏مشکلات جدی ‏و پیچیده و بزرگی در کشور وجود دارد، ‏ایجاد محدودیت ‏ چه ‏‏کمکی به رفع ‏مشكلات اساسی کشور می‌کند؟ و راستی این نوع ‏‏‏تصمیمات و ‏اقدامات با چه ‏هدفی صورت می‌گیرد و پشت پرده آن‌ها چیست؟ عبدا... نوري در پاسخ به سوال دانشجويي مبني بر وجود فسادهاي گسترده و علت عدم برخورد جدي و ريشه‌اي با آن و موضع اصلاح‌طلبان در برابر ‏‏‏مفاسد اقتصادي و ‏سياسي، بيان داشت‏‎:‎‏ بی‌تردید فساد، تبعیض و بی‌عدالتی به ‏‏ویژه در ‏اشکال اقتصادی و سیاسی آن، از بحران‌های ‏‏مهمی است ‏که کشور را تهدید ‏‏می کند و بی‌‏‏‏اعتمادی عمومی را در پی ‏داشته ‏است. این بحران‌ها بیش از هر چیز ‏‏می‌تواند از ‏‏‏‏نهادهایی سرچشمه بگیرد که بدون نظارت ‏و پاسخگویی ‏‏قانونمند، قدرتی ‏‏فراقانونی ‏دارند و ‏از انواع امتیازات و رانت‌ها برخوردارند. است که در مرتبه اول خود سالم باشد و ‏‏هیچگونه فسادی در آن رخنه ‏نکرده باشد و در درجه دوم نگرانی از برخورد با نهادهای ‏‏قدرتمند نداشته باشد. ‎‏‏ وزیر اسبق کشور خاطر نشان کرد: ‏بخش عمده بحران‌هايي كه كشور ما در آن گرفتار است، زاییده ‏‏تفکر و عملکرد جریانی ‏است ‏که ‏ منافع ‏ملی را در ‏‏پیشگاه مقاصد ‏‏خویش ‏قربانی کرده ‏است. جریانی که دستاورد او جز بازماندن ‏از قافله ‏‏پیشرفت و ‏‏توسعه ‏و غوطه‌ور ساختن ‏کشور در فساد و به تاراج رفتن ‏اخلاقيات ‏نبوده است. ‏‎مع‌الأسف اتاق ‏فکر این جریان، ‏به جای بازنگری در ‏‏اندیشه و ‏عملکرد ‏خویش و تلاش براي ‏اصلاح آن و همراهی با ‏خواست ‏‏اکثریت جامعه، به طراحی ‏سناریوهایی اقدام ‏مي‌كند که ‏‏هدفی جز ‏بی‌اعتماد کردن ‏جامعه ‏نسبت به اصلاحات و ‏‏دلسرد کردن و ناامید سازی ‏مردم از ‏مشارکت ‏در عرصه ‏سیاسی ندارد. وی افرود: اين ‏جريان که با سیاست‌های نادرست ‏خود، ‏سرمایه‌های ‏‏ارزشمند ایران و درآمدهای ‏صدها میلیارد ‏دلاری را بر باد داد ‏و همراه و هم نظر ‏با ‏‏معجزه هزاره ‏سوم، در ‏گسترش فقر و فساد ‏‏سهم ‏اصلی را داشتند، برای گریز از ‏‏پاسخگویی در برابر ملت و ‏‏سرپوش نهادن بر ‏گذشته ‏خویش، به ‏دروغ ‏‏سازی و اتهام‌زنی روی آورده‌اند.‏‎ ‎در حال ‏حاضر چون مردم در پرتو آگاهی از منبع ‏فساد، ‏خواهان پاسخگویی این ‏‏نهادها و محدود ‏‏کردن ‏دامنه ی قدرت و دخالت آن‌ها ‏هستند، اين ‏جريان اقتدارگرا برای گل آلود ‏‏کردن آب و ‏گریز از دادگاه افکار ‏‏عمومی و لوث ‏کردن اتهاماتی که ‏متوجه ‏خودشان است و به قیمت ‏فدا کردن و نابودی همه ‏چیز و همه ‏‏کس، می‌خواهند به ‏دروغ نشان دهند که اگر در ‏کشور دزد و فاسد و غارتگر بیت‌المال ‏هست، در ‏میان همه این ‏موضوع ‏هست و همه رانت ‏خوار و فاسد و دزد هستند. پيشنهاد مي‌كنم که موضوع رسیدگی ‏‏به دارایی تمامی مسئولان دستگاه‌های ‏اجرایی، قضائی، قانونگذاری، نهادها و دستگاه‌‏‏های دیگر اعم از لشگری و کشوری و همه ‏ارگان‌هايي که به نوعی در ارتباط با حاکمیت ‏‏بوده‌اند و از امکانات عمومی و بيت‌المال بهره برده‌اند و ‏تمامی وابستگان آن‌ها از آغاز ‏‏انقلاب تاکنون برای یکبار و به‌گونه‌ای شفاف، علني و البته غيرجناحي و باندي رسیدگی و در ‏اختیار مردم قرار گیرد. در ‏این ‏راستا حتی می‌توان از مردم نیز برای جمع آوری اطلاعاتی که ‏احیانا از طرق عادی غیر‏قابل ‏دسترسی باشد، کمک خواست.

چرا واکنش تند به رفراندوم؟

عبدا... نوری در ادامه افزود: چرا وقتی اسم رفراندوم و مراجعه به رأی مردم در موضوعات اختلافي به ميان می‌آید، با واکنش تند روبه‌رو می‌‏شود.چه بسا در طول ‏این 40 ‏سال، ‏درباره مسائلی مانند سیاست خارجی ‏و به ویژه سیاست منطقه‌ای ‏و یا ‏سرمایه‌گذاری ‏‏خارجی و یا مسائل فرهنگی، اجتماعی ‏و یا سیاست داخلی، از نظرات ‏اکثریت مردم ‏ ‏فاصله گرفته باشد. نوری افزود: مرحوم امام خميني در سخنان معروف سال 1357 در بهشت زهرا، كه اين سال‌ها كمتر از رسانه‌هاي رسمي پخش مي‌شود به وضوح فرمودند كه هر كسي سرنوشتش با خودش است. مگر پدرهاي ما ولي ما هستند؟ مگر آن اشخاصي كه در صد سال پيش از اين، هشتاد سال پيش از اين بودند، مي‌توانند سرنوشت ملتي را كه بعدها وجود پيدا مي‌كنند، آنها تعيين بكنند؟ -صحيفه امام/جلد شش/ صفحه 11- الان هم ممكن است بسياري از مردم به خصوص نسل جوان تا ميانسال كشور، با سياست‌هايي كه اساس شكل‌گيري آنها شرايط دهه اول بود، موافق نباشند و نظرات ديگري داشته باشند و آن نيز از حقوق مسلم مردم است. استحکام در گرو این ‏است که نظر ‏افراد بیشتری را به خود جلب ‏کند. وقتی زخمی به وجود آمد باید ‏برای درمان زخم چاره ‏‏اندیشی کرد ‏وگرنه با ‏نسبت دادن هر زخمي به خارجی‌ها، زخم التیام نمی‌یابد. ‏‏‏درختی که زیر بار ‏برف است، با اولین دانه‌های برف ‏نمی‌شکند، اما وقتی حد طاقت و ‏تحمل ‏‏شاخه‌های ‏درخت تمام شد، با اضافه شدن تنها یک دانه دیگر، درخت ‏می‌شکند. کشور ما ‏هم امروز از ‏نظر ‏مشکلاتی که دارد در معرض خطر جدی ‏است. در پایان عبدا... نوری از دانشجویان خواست که با تشکیل کمیته‌ای، بر اساس همه دغدغه‌ها و ‏‏‏‏مطالبات خود، ‏راهکارهای عملی با در نظر گرفتن شرایط و واقعيات ارائه دهند و اظهار امیدواری کرد ‏که این ‏راهکارها ‏نه ‏تنها به عنوان پیشنهاد به ‏اصلاح‌طلبان، بلکه به عنوان کمک به نجات ‏‏کشور از وضعیت ‏کنونی، مورد توجه قرار گیرد‎.‎