جمع جبری «صفر»

صباح زنگنه

پایان ضرب‌الاجل ارتش مصر به هواداران رییس‌جمهور برکنارشده مصر و وقایع 24ساعت گذشته در حمله به حامیان اخوان و تداوم حضور آنها در شهرهای مختلف، نشان داد نیروهایی که به تقابل با یکدیگر پرداخته‌اند به‌لحاظ قدرت اجتماعی و توان عملیاتی و همچنین به‌لحاظ انتشار جغرافیایی، از شرایط متوازن برخوردارند.

نیروهایی که حامی عملکرد ارتش هستند از احزاب سیاسی و از جریان‌های اجتماعی اعم از مذهبی - اسلامی یا مسیحی- نهادهای دینی مانند الازهر یا کلیسای قبطی و حتی نیروهای سلفی حزب النور و احزاب لیبرال و سوسیالیست و ملی‌گرای مصر، یک سوی این معادله و «اخوان» با برخی احزاب کوچک در جهت دیگر قرار دارند. اما نیروهای خارجی هم با تقسیم‌بندی مشابه، قابل بررسی هستند. عربستان، امارات، کویت، تونس و... به‌اضافه کشورهای غربی به‌عنوان مدافعان ارتش برای اعاده آرامش و دموکراسی -به تعبیر خودشان- در یک طرف و گروهی نیز مانند ترکیه و قطر به طرفداری از اخوان مشغول بوده و با تبلیغات، امکانات مالی و فشارهای سیاسی و تدارکاتی خود در کنار این جریان قرار می‌گیرند. در اینجا هم نوعی تعادل احساس می‌شود که در بلوک‌های سیاست‌های خارجی در دو طرف قرار گرفته‌اند. اما گروه دیگری از کشورها هستند که مخالف این نوع درگیری‌ها هستند به این معنا که جانب یک طرف را نمی‌گیرند بلکه دعوت‌کننده به آرامش، تفاهم و مصالحه ملی هستند.

کشورهای عدم‌تعهد و ایران در این رده قرار می‌گیرند. در برخی کشورها نیز هر دو گرایش به‌چشم می‌خورد یعنی بخشی از حاکمیت، اخوان را به‌ایستادگی تشویق می‌کنند و بخشی دیگر، ارتش را به ‌پایان‌دادن به تظاهرات تشویق می‌کند، مثلا در آمریکا، جمهوریخواهان داعیه دفاع از ایستادگی و حمایت از حقوق اخوان را دارند و در مقابل، وزارت خارجه و دموکرات‌ها از اعاده دموکراسی ارتش، اما جمع‌بندی آنها، به خون کشیده‌شدن درگیری‌هاست. اسراییل که در کنار این کشور بزرگ عربی قرار دارد از به‌هم‌ریختگی اوضاع مصر خوشحال است و آنچه برای تل‌آویو مهم است کشیده‌نشدن در‌گیری‌ها به مرزهای فلسطین اشغالی است بنابراین از درگیری نیروهای افراطی با شعارهای اسلامی در منطقه سینا با دولت و ارتشیان استقبال می‌کند. در واقع ارزیابی مواضع ارتش و مواضع اخوان ما را به این نتیجه می‌رساند که شرایط موجود، محصول هر دو طرف بوده است.

مواضع اخوان در ایستادگی، حمله به مراکز پلیس و اعلام گسترش تحصن‌ها به همه نقاط کشور از جمله تسری تظاهرات به «التحریر»، اصراری لجوجانه به‌حساب می‌آید. آنان به دعوت نیروهای ملی یا الازهر به آغاز گفت‌وگوهای ملی، وقعی ننهادند. ارتش مصر نیز که خواهان حفظ اعتبار، ادعاها و آرام‌کردن شهرها و بازگرداندن وضع اقتصادی به شرایطی که برای جامعه فقیر و بیکار مصر قابل قبول باشد، به تاکیدات خود و هشدارهای قبلی عمل کرد. در واقع استفاده از نیروهای امنیتی که مورد حمایت ارتش هستند عملی اشتباه بود. به باور نگارنده، جمع جبری اقدامات دو طرف، صفر خواهد بود و به افزایش تنش و نامشخص‌شدن افق تحولات مصر، خواهد انجامید.

منبع:شرق

گزارش خطا