کد خبر: ۷۲۱۴۶
تاریخ انتشار: ۰۸ فروردين ۱۳۹۷ - ۰۷:۰۰
نرخ دلار آمریکا از ابتدای سال جاری خورشیدی روندی صعودی در ایران داشته، اما تغییرات نرخ این ارز وقتی در نیمه شهریور قیمت دلار از ۴هزار تومان گذشت بیشتر در کانون توجه قرار گرفت.
نواندیش: تغییرات اخیر نرخ دلار موجب نگران گسترده شده درباره اینکه این نوسان قیمت تا کجا ادامه خواهد یافت نرخ دلار آمریکا از ابتدای سال جاری خورشیدی روندی صعودی در ایران داشته، اما تغییرات نرخ این ارز وقتی در نیمه شهریور قیمت دلار از ۴هزار تومان گذشت بیشتر در کانون توجه قرار گرفت.

به گزارش نواندیش، ۴هزار تومان برای دلار، در حال حاضر مرز روانی بازار شناخته می‌شد. این تصور در افکار عمومی ایران وجود داشته که دولت نمی‌خواهد فعلا نرخ دلار به بالای ۴ هزار تومان برود اما با گذر نرخ دلار از این مرز، این جمع‌بندی در بازار به وجود آمد که کنترل دولت، خواسته یا ناخواسته، برای نگه داشتن نرخ زیر ۴ هزار تومان ضعیف شده‌است. به‌ویژه آنکه نوسان نرخ ارز در یک ماه اخیر بیشتر شده و حتی دیروز دلار از 5000 تومان هم عبور کرد.

گرانی دلار همزمان با افزایش قیمت سکه طلا و نوسان شاخص‌های بورس همراه و تغییرات قیمت سهام و طلا هم در ارتباط با نرخ ارز تحلیل شد. موضوعی که بار دیگر یادآوری کرد بازار ارز و به ویژه نرخ دلار، دماسنج اقتصاد ایران است.

نفت و دلار در بودجه

بیشترین ورودی ارز به بازار در ایران، ناشی از صدور نفت و صنایع وابسته به نفت است. ارزی که تمام درآمد آن در اختیار دولت است و به همین دلیل دولت را به موثرترین بازیگر بازار ارز در ایران تبدیل کرده. بنابراین در پیش‌بینی وضعیت بازار ارز دو نکته در حساب و کتاب مالی دولت کلیدی‌ است: نخست پیش‌بینی دولت از قیمت نفت و دوم نرخ ارزی که مبنای محاسبات ارقام بودجه دولت است.

با قیمت نفت مورد پیش‌بینی دولت می‌توان از بنیه ارزی دولت برای مانور در بازار تصویر روشن‌تری به دست آورد و با نرخ ارزی که در بودجه عملا در نظر گرفته می‌شود می‌توان به نرخ مورد نظر دولت برای سال آتی پی برد. گرچه نرخ ارز در بودجه با نرخ بازار یکسان نیست، اما در بیشتر سال‌ها این دو نرخ در نسبت مشخصی از هم تنظیم می‌شوند.

از قضا تغییرات نرخ ارز با فصل بودجه‌ریزی همزمان شده و با ارایه لایحه بودجه به مجلس می‌توان به این ارقام دسترسی داشت و آنها را تفسیر کرد.

قیمت هر بشکه نفت در بودجه سال ۱۳۹۷ خورشیدی ۵۵ دلار در نظر گرفته شده است. این درحالی ست که بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، حدود دو هفته قبل در اجلاس اوپک و در پاسخ به خبرنگاران، قیمت نفت پیشنهادی این وزارتخانه به دولت را ۵۰ دلار عنوان کرده بود. بیشتر برآوردها از قیمت نفت اوپک در سال آتی هم در محدوده ۵۰ دلار قرار دارد. بنابراین درنظر گرفتن رقم ۵۵ دلاری نفت، تصمیم غیرمحافظه‌کارانه‌ای است که هم از رقم پیشنهادی وزارت نفت بالاتر است و هم از برآوردهای کارشناسی بازار انرژی بیشتر است.

به‌عبارت دیگر اگر نفت با قیمت پایین‌تر از ۵۵ دلار فروش رود، بوجه دچار کسری می‌شود. معمولا وقتی درآمد ارزی دولت با پیش‌بینی بودجه فاصله پیدا می‌کند، احتمال نوسان در بازار ارز هم بیشتر می‌شود و قیمت دلار عملا در بازار بالاتر می رود.

افزایش فاصله‌ نرخ‌های آزاد و دولتی ارز

نرخ دلار در نظر گرفته شده در بودجه سال آینده ۳۵۰۰ تومان است. اگر نرخ روز بازار ۴۲۰۰ تومان در نظر گرفته شود، قیمت دلاری که مبنای محاسبات بودجه قرار گرفته ۷۰۰ تومان پایین‌تر از نرخ آزاد خواهد بود. این فاصله در سال قبل ۶۰۰ تومان بود. بنابراین اگر دولت بخواهد نرخ دولتی ارز را با نرخی تنظیم کند که برای دلار در بودجه در نظر گرفته، به افزایش فاصله نرخ ارز دولتی از نرخ آزاد دامن خواهد زد.

نکته آنکه نرخ مبنای محاسباتی بودجه حتی از نرخ مبادله‌ای یا همان ارز دولتی هم پایین‌تر در نظر گرفته شده است. در روز تحویل لایحه بودجه به مجلس از سوی حسن روحانی، رئیس جمهور، بانک مرکزی نرخ مبادله‌ای دلار را ۳۵۴۳ تومان اعلام کرد. این موضوع نشان می‌دهد که مبنای محاسبات بودجه‌ریزان سازمان برنامه با معیار بانک مرکزی تفاوت داشته است.

اگر نرخ ارز مورد محاسبه بودجه، مبنای نرخ‌گذاری بازار ارز باشد، معنایش این است که دولت آمادگی دارد تا فاصله دو نرخ آزاد و دولتی ارز افزایش یابد.

تجربه سالیان گذشته نشان داده که هر قدر فاصله دو نرخ آزاد و دولتی بیشتر می‌شود، زمینه سفته‌بازی هم در بازار افزایش می‌یابد و زیاد شدن سفته‌بازی این یعنی نوسان بیشتر در نرخ دلار و سایر ارزهای خارجی. ضمن آنکه فاصله گرفتن نرخ آزاد ارز از نرخ دولتی آن، شرایط را برای تحقق وعده یکسان‌سازی ارز سخت‌تر می‌کند.

اقدامی که حسن روحانی از سال ۱۳۹۲ وعده آن را داده و فعالان اقتصادی به ویژه بخش خصوصی منتظر عملی شدن آن هستند.


عمولا دولت‌ها در ایران گرایش دارند تا جایی که دلارهای نفتی به آنها اجازه می‌دهد، از افزایش قیمت ارز جلوگیری کنند

نرخ حیثیتی

افزایش نرخ ارز در ماه‌های اخیر نه دور از انتظار بود و نه خلاف قاعده اقتصادی رخ داد. نرخ تورمی که اقتصاد ایران طی سال‌های گذشته تجربه کرده به مراتب بیشتر از تورمی بوده که آمریکا داشته است. به همین جهت، دست‌کم هم اندازه مابه‌التفاوت نرخ تورم دو کشور، نرخ دلار باید بالا می‌رفت. به عبارت دیگر حداقل به اندازه‌ای که ارزش ریال به دلیل تورم نسبت به خودش کمتر شده، در مقابل دلار هم باید به همان اندازه دچار کاهش ارزش می‌شد. اما با سیاستی که دولت ایران داشته و دارد، از افزایش نرخ دلار به این میزان جلوگیری کرده است. البته روشن است که تا ابد نمی‌توان جلوی این تغییر را گرفت و بخشی از تغییرات نرخ دلار در ماه‌های اخیر، بازتاب همین تعویق و جلوگیری از افزایش نرخ ارز است.

ممانعت از افزایش نرخ ارز دو کارکرد مهم برای دولت ایران پیدا کرده که یکی اقتصادی ‌‌است و یکی سیاسی. کارکرد اقتصادی تثبیت نرخ ارز، جلوگیری از افزایش قیمت اقلام وارداتی ‌ا‌ست. دولت به عنوان بزرگترین وارد کننده اقتصاد ایران، از عدم افزایش قیمت اقلام وارادتی منتفع می‌شود، چون اگر دلار گران شود برای واردات باید ارز بیشتری بپردازد. همچنین نارضایتی اجتماعی ناشی از افزایش قیمت کالاهای وارداتی برای دولت رخداد مطلوبی نیست. برای همین معمولا دولت‌ها در ایران گرایش دارند تا جایی که دلارهای نفتی به آنها اجازه می‌دهد، از افزایش قیمت ارز جلوگیری کنند.

همزمان تغییر نرخ دلار از نظر سیاسی یک مساله حیثیتی شده است. دولت حسن روحانی با انتقاد از تلاطم‌های ارزی اوایل دهه نود خورشیدی که در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد رخ داد، روی کار آمد. تلاطم‌هایی کم‌سابقه که شرایط نامطلوبی برای اقتصاد ایجاد کرد و نارضایتی فعالان اقتصادی را در پی داشت. حالا این نگرانی در کابینه روحانی وجود دارد، که افزایش نرخ ارز به مخالفان دولت مجالی بدهد تا دولت او را در مدیریت بازار ارز هم‌تراز دولت احمدی‌نژاد قرار دهند.

نرخ ارز تعیین‌شده در بودجه ۱۳۹۷ نشان می‌دهد که دولت حساسیت سیاسی-اجتماعی حاکم بر نرخ دلار را در محاسبات مالی خود در نظر گرفته است. این رویکرد به معنای ادامه روند فعلی بازار ارز یعنی نوسان و صعود قیمت هادر ماه‌های پیش رو و سال ۱۳۹۷ ا‌ست.

این در شرایطی است که مرکز پژوهش های مجلس پیش از این در برآوردی پیش بینی کرده که متوسط نرخ ارز برای زمستان 1397 ۴۳۰۰- ۴۴۵۰ باشد.
نظر شما
* کد کپچا:
captcha

عربستان «با این دختر» برای اولین بار در مسابقه دختر شایسته جهان شرکت می‌کند (عکس)

کاظم صدیقی از سخنرانان شب قدر دانشگاه امام صادق حذف شد + بهانه عجیب!

افشاگری مهم محمد توسلی، اولین شهردار تهران پس از انقلاب درباره ساخت مسجد در پارک قیطریه

تصاویر جنجالی مجری زن تلویزیون باکو در کنار سفیر ایران و در محل سفارتخانه / عکس

خدا کند این کار رئیسی، زاکانی و نمایندگان انقلابی برای خدا باشد! (عکس)

درخواست مشترک سردار سلیمانی و فرماندهان سپاه از روحانی که عکس آن عمل شد!

سیدحسین حسینی بمب انگیزه استقلال شد (عکس)

این خارجی پرسپولیس با همسرش به بازار تهران رفت (عکس)

آندرتیکر در راه ایران / گران‌ترین تبلیغات تاریخ با چهره جنجالی کشتی کچ!

کاظم صدیقی فردا در این مراسم سخنرانی می کند + تصویر

شمارش معکوس برای یازدهم فروردین؛ دردسر بزرگ استقلال به خاطر سند یک ورزشگاه!

آخرین وضعیت ثبت نام و انصراف از قرارداد بیمه تکمیلی درمان فرهنگیان بازنشسته و بازنشستگان کشوری

پژمان جمشیدی از نگار فرهمند، همسر بلاگرش با عکسی مشترک رونمایی کرد

رهبر انقلاب: غزه، تا این لحظه پیروز اصلی میدان است

۴ عکس از تیپ جالب و متفاوت هان هیو جو ، بازیگر نقش «دونگ یی»

عربستان «با این دختر» برای اولین بار در مسابقه دختر شایسته جهان شرکت می‌کند (عکس)

خدا کند این کار رئیسی، زاکانی و نمایندگان انقلابی برای خدا باشد! (عکس)

این خارجی پرسپولیس با همسرش به بازار تهران رفت (عکس)

خاطره آقای همساده از «بده بزنیم» در گفتگو با پشه و ایرج طهماسب! (ویدئو)

ژست های عجیب الناز شاکردوست در سفر به بیستون (تصاویر)

عاشقانه بانو سوسانو با دخترش (تصاویر)

پوشش و استایل خوش آب و رنگ و نوروزی پریناز ایزدیار / تصاویر

جشن زیبای نوروز در آتشکده بهرام (تصاویر)

مراسم تشییع مرحومه زهرا شجاعی با حضور خاتمی (تصاویر)

پست آبی رنگ در پیج پرسپولیس! (عکس)

تیپ و استایل متفاوت الناز حبیبی و بهرام افشاری (عکس)

تبریز سفیدپوش شد (عکس)

زیبایی های قشم، بزرگترین جزیره ایران (تصاویر)

عکس خانوادگی وایرال شده وریا غفوری که به تازگی منتشر شده / همه درباره زیبایی این خانواده حرف می زنند (+عکس)

تصویری بی نظیر از رنگین کمان در میدان نقش جهان اصفهان (ویدئو)

تصویری متفاوت از نازنین بیاتی (عکس)

هادی چوپان در کنار مجسمه خودش و گرگ (تصاویر)

تغییر چهره ایرنه پاپاس، بازیگر هند جگرخوار در ۹۳ سالگی (تصاویر)

2 عکس جدید از تیپ و ژست دیدنی «سوسانو» در یک روستای زیبا در فرانسه

عکس / اتاق فرمان اتمی شوروی را ببینید

ماجرای سفر شاه به قم و ملاقات ۴۵دقیقه‌ای با آیت‌الله بروجردی (عکس)

تصاویر / تغییر تیپ و چهره سارا و نیکای سریال پایتخت بعد 10 سال

فیگور عضلات شکم هادی چوپان و رقیب آمریکایی او؛ کدایک بهتر است!؟ (عکس)

تصویری دیدنی از آنتونیو کوئین در اصفهان (عکس)

تغییر چهره جالب طناز طباطبایی در طی ۱۵ سال! (تصاویر)

استقبال پر شور از هادی چوپان در شیراز (تصاویر)

تصاویر دیدنی و وایرال شده از دونگ یی (هان هیو جو)

استوری سحر دولتشاهی از سریال افعی

هانیه توسلی با چهره بدون آرایش آفتابی شد (عکس)

کف و سوت برای معین و هایده در برنامه زنده شبکه سه با حاضران دستچین شده در استودیو! (ویدئو)

کنایه ستاره پرسپولیس به عدم دعوتش به تیم ملی + تصویر

سلفی هادی چوپان با کلاه قشقایی پس از قهرمانی در آرنولدکلاسیک (ویدئو)

این کلیپ «آقای همساده» با ماجرای کاظم صدیقی «وایرال» شد (ویدئو)

ژست علی دایی در کنار همسرش و خانم بازیگر (عکس)

نظر جالب عادل فردوسی پور درباره عملکرد نکونام در استقلال (ویدئو)

درج نام «خلیج فارس» در تصویر اکانت رسمی ناسا از زمین (عکس)

آرایش و پوشش متفاوت بهنوش طباطبایی! (عکس)

پوشش محسن افشانی بازیگر جنجالی و همسرش در افطاری ابراهیم رئیسی! (تصاویر)

اجرای زیبای داوود کیم (جای) خواننده کی پاپ کره ای در شبکه سه (ویدئو)

سعدالله امیر شقاقی مافیای شرط بندی، در ترکیه بازداشت شد + ویدئو

دیدار «عباس قادری» با ابراهیم رئیسی ! (عکس)

کیم جای (داوود کیم) خواننده موسیقی کی پاپ کره‌ جنوبی در برنامه محفل درخواست تسبیح کرد (+عکس و ویدئو)

استایل زیبا، ساده و خیره کننده «بهنوش طباطبایی» / عکس

بهاره افشاری و تغییر چهره‌اش ۱۸ سال پس از «او یک فرشته بود» (عکس)

آتش گرفتن یک پراید با نارنجک در چهارشنبه سوری پرند (ویدئو)

همسر و پسر نجم الدین شریعتی (عکس)

چهارشنبه سوری دیشب تهران از داخل هواپیما (ویدئو)

باشگاه پرسپولیس در آستانه دربی اینگونه پیام انگیزشی داد (تصویر)

تصاویر چهارشنبه سوری از برج میلاد: تهران شهر جنگ زده شد! (ویدئو)

انفجار مهیب در شب چهارشنبه سوری در استان خوزستان ! (ویدئو)

مجادله «خورشید خانم» مو طلایی با رضا رشیدپور بر سر جریمه ۳ میلیونی حجاب (+تصویر)

«یاسمین مقبلی» به زمین برگشت (ویدئو)

تجمع بازنشستگان در اعتراض به حقوق های زیر خط فقر + عکس

محمدرضا گلزار در جمع ملی‌پوشان ایران + عکس

رهبر انقلاب به فرماندهان کل ارتش و سپاه مدال داد (+عکس)

سرمربی پرتغالی سپاهان و همسر جوان و بازیگرش، شیدا مقصودلو در کنسرت علیرضا قربانی (ویدئو)

فیلم وایرال شده از حسین یکتا در شبکه افق در شب قبل انتخابات: هر کی نمی خواد رای بده بره ! (ویدئو)

حوادث چهارشنبه آخر سال: لحظه افتادن بمب دست ساز از دستان یک نوجوان (ویدئو)

استایل شیک و ورزشی مریم معصومی در ۳۶سالگی (عکس)

حفظ کرامت شهروندان به سبک دولت انقلابی: آقای رئیسی این عکس را دیده اید!؟ (تصویر)

حضور سحرگاهی رهبری در شهر ری (+ عکس)

عاشقانه اوسمار، سرمربی پرسپولیس با همسرش (عکس)

عاشقانه شهاب حسینی و همسر جدیدش در یک اکران خصوصی (تصاویر)

مجری زن صداوسیما آرزو کرد همه چیز به دوران قبل از رییسی بازگردد! / جبران مافات ژیلا صادقی با حمله به حسن روحانی! (ویدئو)

واکنش طنزآمیز عبدالکریم حسن به مردود شدن گلش در دیدار پرسپولیس - فولاد + تصویر

پیام سیدحسین حسینی به هواداران استقلال (اینستاپست)

استایل شیک و خاص بهاره افشاری در مراسم بزرگداشت علی نصیریان (عکس)

رونمایی بهنوش طباطبایی از مجسمه‌ زیبای خودش ! (عکس)

سخنان قدیمی سخنگوی دولت درباره قیمت ها وایرال شد! (ویدئو)

دختر ترامپ، بیل گیتس، ریانا و زاکربرگ در عروسی پسر ثروتمندترین مرد آسیا (+عکس)

واکنش باشگاه پرسپولیس به هت تریک اوسمار ویرا + عکس

آخرین حضور حسن روحانی در اجلاس خبرگان رهبری (عکس)

اولین جلسه دادگاه تتلو برگزار شد (تصاویر)

واکنش انتقادی محسن چاوشی به سیل در جنوب بلوچستان (تصویر)

واکنش محسنی اژه‌ای به حکمی درباره «شروین حاجی پور» (ویدیو)