چرا تلویزیون سخنان روحانی را تحریف کرد؟

تاکید و بزرگنمایی بخشی از یک رویداد یا نقل‌ قول‌ در رسانه‌های خصوصی یا حزبی با توجه به خط مشی‌های تعیین‌شده، شاید امری طبیعی به نظر برسد؛ هرچند در این نوع رسانه‌ها هم مغایر با اصول حرفه‌ای می‌نماید اما حذف پوشش بخشی از یک خبر یا نقل قول و تاکید بر سایر بخش‌ها، به‌گونه‌ای که محتوای رویداد را متفاوت جلوه دهد، آن‌ هم در رسانه عمومی که داعیه‌ی ملی بودن دارد، قطعا برخلاف اخلاق حرفه‌ای قلمداد می‌شود.

به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام حسن روحانی روز سه‌شنبه (۱۴ فرودین‌ماه) در دیدار نوروزی جمعی از وزیران، استانداران و مدیران دستگاه‌های اجرایی کشور، در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه «خواست مردم از دولتی که به آن رای داده‌اند، تلاش بیشتر برای تقویت رفاه و امنیت است»، گام برداشتن در مسیر گسترش بیشتر دسترسی به فضای ارتباطی، اطلاعات و قدرت انتخاب مردم را ضروری دانست و اظهار کرد که داشتن پیام‌رسان‌های ایرانی، توانمند، امن و ارزان که بتوانند مشکل و نیازهای مردم را حل کنند، بی‌تردید باعث افتخار همگان خواهد بود.

او همچنین تاکید کرد که هدف از ایجاد و تقویت نرم‌افزارها و پیام‌رسان‌های داخلی، فیلتر یا مسدود کردن دسترسی‌ها نباید باشد، بلکه باید با هدف رفع انحصار در پیام‌رسان‌ها انجام شود. آموزش استفاده بهینه از فضای مجازی و تدوین محتوای مناسب و خوب برای انتشار در این فضا امری ضروری است. فضای مجازی خوب با تولید محتوای خوب، جذاب و مفید و نه صرفا با انحصار و محدود کردن آن تامین خواهد شد.

روحانی با تاکید بر این‌که بنای نظام بر رفع انحصار از فضای پیام‌رسان‎ها بوده است نه فیلتر و بستن فضای مجازی، ادامه داد که «کام مردم را با این‌گونه حرف‌ها تلخ نکنید، در فضای بحران بیکاری تیشه به ریشه اشتغال نزنید.»

این در حالی است که اخبار شبانگاهی سیما، تنها به پوشش این بخش از سخنان روحانی پرداخت که با تقویت پیام‌رسان‌های داخلی، انحصار پیام‌رسان‌های خارجی را می‌توان کاهش داد، و از انعکاس سایر بخش‌های سخنان رییس‌جمهوری خودداری کرد.

تلویزیون که در چند هفته‌ی گذشته به تولید گزارش‌هایی از پیش طراحی‌شده با پیش‌فرض‌های مشخص در توجیه فیلترینگ پیام‌رسان‌های خارجی و مشخصا تلگرام پرداخته است، در واقع در گزارش دیشب خود چینش‌ها را به گونه‌ای قرار داد که رویداد، این‌گونه به مخاطب منتقل شود که رییس جمهوری کشور نیز با فیلترینگ موافق شده است.

این بخش خبری اینگونه آغاز شد که «فضای مجازی کشور را از انحصار تلگرام خارج کنید. به گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی این دستور را رییس‌جمهور امروز صبح داده است». در ادامه‌ی این بخش، فیروزآبادی ـ دبیر شورای عالی فضای مجازی ـ هم‌راستا با رویکرد تلویزیون، در سخنانی با تاکید بر این‌که امروز صبح که خدمت آقای رییس‌جمهور بودیم، دستور دادند که از انحصار خارج شویم، سعی کرد این‌طور القاء کند که بر این اساس رییس جمهور هم موافق فیلترینگ تلگرام است و دیگر بحثی نمی‌ماند.

این درحالی است که روحانی در سخنان خود تاکید کرده بود که هدف از ایجاد و تقویت نرم‌افزارها و پیام‌رسان‌های داخلی، فیلتر یا مسدود کردن دسترسی‌ها نباید باشد.

تجربه هم ثابت کرده است که رویکردهای جانبدارانه در پوشش اخبار باعث رویگردانی مخاطب و خدشه‌دار کردن اعتماد او می‌شود؛ مخاطبی که ممکن است با شنیدن بخشی از اخبار بزرگ‌نمایی‌شده در رسانه‌ها، واکنش‌های غیرطبیعی درباره‌ی موضوع داشته باشد. این در حالی است که شاید با روشن شدن تمام بخش‌های خبر و ابعاد قضیه، واکنش‌هایی کاملا متفاوت از خود نشان دهد. حال تصور کنید که همین مخاطب مدتی بعد، از سوی رسانه‌ای دیگر متوجه شود که داستان از قرار دیگری بوده است. در چنین وضعیتی طبیعی است که اعتماد مخاطب به رسانه روز به روز کمرنگ‌تر شود.

اما صداوسیما در حالی به فیلترینگ تلگرام و حمایت از پیام‌رسان‌ داخلی سروش رسانه کمر همت بسته است که بسیاری از برنامه‌ها در رسانه ملی از طریق تلگرام با مخاطبانشان در ارتباط هستند؛ اما نکته جالب توجه تبلیغ پیام‌رسان سروش در برنامه‌های تلویزیون به گونه‌ای است که اغلب می‌دانند در لحظه‌ای که آدرس کانال برنامه در پیام‌رسان سروش تبلیغ می‌شود، درواقع مانند گذشته، تبلیغ همان آدرس در تلگرام است.

پس از انتشار تصویری از یکی از برنامه‌های زنده‌ی تلویزیون که هنگام نمایش صفحه‌ی رایانه‌ی برنامه، در گوشه‌ی آن مشخص است که یک فیلترشکن هم نصب شده است، در شبکه‌های مجازی این‌طور تفسیر شد که دست‌اندرکاران برنامه‌های تلویزیون نیز از هم‌اکنون خود را برای تداوم فعالیت در شرایط فیلترینگ احتمالی تلگرام آماده‌ کرده‌اند و این خود از تناقض‌های موجود در این رسانه است.

گزارش خطا