مسئوليت بين المللي آمريكا / دكتر مهدي ذاكريان

روزولت رييس جمهور امريكا گفته بود قدرت هاي بزرگ مسئوليت تقويت صلح را بر عهده دارند. اين گونه بود كه وقتي متفقين در ٨ مه ١٩٤٥ بر آلمان نازي پيروز شدند، آمريكا سازمان ملل را بنيان نهاد تا نظم نوين جهاني بر دو پايه قدرت و قانون بنا شود و بدين شيوه صلح تقويت شود. طنز روزگار اينكه دقيقا در ٨ مه ٢٠١٨ ترامپ رييس جمهور امريكا يك توافق بين المللي كه به تقويت صلح كمك مي كرد و به واسطه قطعنامه ٢٢٣١ شوراي امنيت مورد تصويب قرار گرفت را ناديده گرفت.

بي شك اين عمل رژيم ترامپ نقض اصل وفاي به عهد، نقض مسئوليت دولت ها در برابر تعهداتشان و نقض قطعنامه شوراي امنيت است. چنين تخلفات آشكاري سبب مسئوليت دولت آمريكاست. حق شكايت ايران از امريكا در چنين موضوعي بر پايه عهدنامه مودت ١٩٥٦ فيمابين نيز برقرار است. از سوي ديگر ساير طرفين تفاهم برجام در اين موضوع اگر نگوييم بي تقصير، كم تقصير نيستند. اتحاديه اروپا به عنوان يك سازمان بين المللي، دبير كل ملل متحد به عنوان نفر اول اين سازمان و نيز فرانسه، انگليس، آلمان و دو همراه قلابي ما روسيه و چين بايد آنقدر اقتدار به خرج مي دادند كه ترامپ جرات نكند يك اصل بين المللي را مخدوش كند. ولي آنها در مهار امريكا سستي كردند و در هر حال بر خلاف انتظار اين اتفاق افتاد.

با اين همه، بر اين باورم كه نظام هاي سياسي هوشمند، بحران ها را به فرصت تبديل مي كنند:

نخست اينكه چنين رفتاري را دليل همبستگي ملي بدانيم. ايرانيان همواره در برابر بيگانگان به رغم اختلافات داخلي متحد مي شدند و اكنون نيز چنين زماني است. هشدار آيت الله مقتدايي در اين زمينه بسيار دقيق و هوشيارانه است. حتي بر اين باورم اكنون زمان رهايي ياران ديرينه امام، آيت الله كروبي، مهندس موسوي و خانم رهنورد از حصر است. باشد تا آنها و يارانشان نيز در اين برهه خطير، همت و ياري كنند تا همبستگي ملي، سيلي محكمي بر آناني باشد كه نقض عهد نه بر ملتي بلكه بر جهاني مي كنند كه اكنون آگاه تر از گذشته است.

دوم، بدانيم كه جامعه جهاني نتوانست رژيم ترامپ را از خروج از معاهده پاريس منع كند، اعراب و تركيه نتوانستند مانع خواست ترامپ در انتقال سفارت امريكا به بيت المقدس شوند، جنگ تجاري مبتني بر سياست هاي حمايتي اقتصادي بي پاسخ ماند. با اين همه دانشمندان روابط بين الملل كشورمان معاهده اي را به تصويب رساندند كه به دليل دقت و استحكام، حلقه آخر و نه اول ترامپ بود. حلقه اي كه شكاف فراآتلانتيكي را در روز سمبليك ٨ مه كه روز اتحاد فراآتلانتيكي است كليد زد.

سوم اينكه اكنون گشايش هاي فراواني پيش روي ماست. دنيا هم سخن شده كه بايد كاري كرد. الان زمان انزواي امريكا، اسراييل و سعودي فرا رسيده و حال كه دنيا مصمم است كاري كند ما مي توانيم كارهاي بزرگي انجام دهيم. اين امر در گرو تلاش و سخت كوشي ماست. زمان آن است كه ديپلماسي هاي ما فعال شوند:

ديپلماسي عمومي(افكار عمومي جهاني)

ديپلماسي خط ٢(جامعه مدني جهاني)

ديپلماسي پارلماني (نمايندگان مجالس در جهان)

ديپلماسي حقوقي(طرح شكايت در ديوان و شورا)

چهارم پرهيز از عصبانيت و سياست واكنشي. من نمايندگاني كه برجام را آتش زدند درك مي كنم. شايد نشانه چند صدايي است و برخي مانند آنها اينگونه واكنش نشان مي دهند. البته در يك كشور آزاد اين امري طبيعي است. ولي دقت كنيم مواضع رسمي نظام در معرض رصد جهاني است. تصميم اعلامي نظام اكنون بهترين و خردمندانه ترين تصميم است و همبستگي ملي با آن ضروري است

پنجم اينكه اسراييل هفتاد سال است منطقه ما را به آتش كشيده و اكنون منطق حقوقي و سياسي ما مي تواند عرصه را بر اين رژيم اشغالگر تنگ كند. تجربه نشان داده هرگاه ما با جامعه جهاني روابط مسالمت آميزي داشتيم اسراييل در تنگنا بوده است.

ششم بحران يمن و سوريه است. قانون اساسي ما، دين ما و نيز منشور ملل متحد همگي خواهان دوري از بلاي جنگند. ما در منطقه شاه كليد ثباتيم و اين حاصل جانفشاني فرزنداني است كه اهداف متعالي داشته اند. نتيجه آن دست ماست كه چگونه در منطقه و نظام جهاني در اين موضوع براي منافع ملي مان مذاكره مي كنيم.

هفتم اينكه تابوها را پاك كنيم. فاش و آشكار اينكه مذاكره جامع و واقعا جامع را بايد گزينه اي جدي دانست. گزينه اي كه در آن صورتحساب عمليات هاي ما در عراق و سوريه براي پاك كردن داعش روي ميز ترامپ قرار گيرد. آنها از عمل ما در مقابله با داعش سود بردند و بايد هزينه آن را پرداخت كنند. همينطور پرداخت خسارت هاي فراوان از تحريم هاي بي منطق و دشمني هاي كور در حمايت از صدام و...

نتيجه اينكه هشياري، آگاهي و مسئوليت پذيري ما مي تواند امريكا را به زانو در آورد.

روزنامه اعتماد

گزارش خطا