بهانه سیما برای حذف آزاده صمدی چه بود؟

روزنامه اعتماد نوشت: «صداوسیما از اعمال نفوذ و قدرت در هیچ حوزه‌ای ابا ندارد. همین چند وقت پیش بود که بحث انحصار صدور مجوز صوت و تصویر توسط صدا و سیما حسابی نقل محافل شد. این که از این به بعد هر کس بخواهد در حوزه اینترنت دست به تولید محتوای ویدئویی بزند باید از سازمان صدا و سیما مجوز دریافت کند؛ به عبارت ساده‌تر تمام کسانی که می‌خواهند به نوعی رقیب صدا و سیما در جذب مخاطب باشند باید از رقیب‌شان برای فعالیت و نحوه کارشان اجازه بگیرند. تصور کنید که تمام کفش‌فروشی‌ها و تولید‌کنندگان کفش مجبور باشند برای ادامه یا شروع کار از «کفش ملی» مجوز بگیرند. کاری که صدا و سیما انجام می‌دهد یک چیزی در همین مایه‌هاست و نتیجه کار هم مشخص است. در این شرایط عملا باید بی‌خیال رقابت بشویم و امیدوار باشیم که صدا و سیما نخواهد وارد سایر شئونات زندگی مردم بشود. چون این طور که به نظر می‌آید، سازمان در حال توسعه زیرپوستی حوزه‌های قلمرو خودش است. نشانه‌اش ورود به بحث شبکه‌های پیام‌رسان است. جایی که صدا و سیما با عرضه نرم‌افزار سروش و دریافت‌ وام‌های چند میلیاردی (همین دو سه روز پیش مدیرعامل سروش حرف از وام ١٠٠ میلیارد تومانی می‌زد) سعی داشته مخاطبین را از پیام‌رسان تلگرام به سمت خودش جذب کند.

تلویزیون‌ اینترنتی یکی از آن حوزه‌هایی است که صدا و سیما با قاطعیت در مورد انحصار صدور مجوزش وارد شده. اگر هنوز در مورد انحصار صدور مجوز برای همه کسانی که می‌خواهند تولید صوتی، تصویری داشته باشند، بحث‌هایی وجود دارد و مثلا وزیر ارتباطات گفته با این وضعیت مخالف است، سازمان در مورد تلویزیون‌های اینترنتی اصلا با کسی شوخی ندارد و در واقع این شرکت‌ها را به نوعی زیرمجموعه خودش می‌داند؛ به شکلی که با فرستادن ناظر پخش مثل سایر شبکه‌های تلویزیون، همچون نسیم و ورزش و سایرین، به‌ طور کامل بر پخش برنامه تلویزیون‌های اینترنتی نظارت می‌کند و هر وقت بخواهد می‌تواند برنامه را قطع یا کلا منحل کند!

همین اتفاق برای تلویزیون آیواسپرت رخ داده. آیواسپرت یکی از چند شبکه‌ای است که به صورت اینترنتی فعالیت می‌کنند و از سازمان صدا و سیما مجوز فعالیت دارند. داستان از این قرار است که این شبکه همزمان با جام جهانی روسیه تصمیم به تولید ویژه‌برنامه‌ای برای پوشش مسابقات جام جهانی می‌گیرد؛ با رویکردی جدید و متفاوت با محوریت سرگرمی. برنامه‌ای به نام زابیواکا که برای جذب مخاطب از آزاده صمدی، بازیگر مطرح به عنوان مجری استفاده می‌کند. تمام مجوزهای لازم هم برای این کار دریافت می‌شود. آن طور که شنیده‌ها می‌گوید حتی مجوز استفاده از مجری زن نیز دریافت شده بوده اما بعد از یکی دو برنامه، در حین ویژه‌برنامه بازی ایران و مراکش به ناگاه ناظرپخش کار را متوقف و اعلام می‌کند آزاده صمدی باید از استودیو خارج شود! بعد از آن برنامه به مدت دو، سه روز تعطیل می‌شود تا مجری جدید جایگزین شود.

سازمان صدا و سیما در توجیه این حرکت اعلام کرده که استفاده از آزاده صمدی استفاده ابزاری از زنان است و اصلا چه معنی دارد یک زن، مجری یک برنامه ورزشی مردانه باشد! درباره اطلاعیه صدا و سیما، سوالاتی از این قبیل به ذهن بسیاری از افراد می‌رسد: اول این که سازمان چرا بعد از یکی، دو برنامه تازه یادش آمده که از زنان استفاده ابزاری می‌شود؟ اصلا تعریف سازمان از استفاده ابزاری چیست؟ تعداد مجری‌های زن در برنامه‌های صدا و سیما اگر بیشتر از مردان نباشد کمتر نیست. چطور آن‌‌ برنامه‌ها مصداق استفاده ابزاری از زن نیستند؟ اگر مجری‌گری یک زن برای برنامه‌ای که به زعم صدا و سیما مخاطبین‌ا‌ش مردها هستند، استفاده ابزاری از زنان است، آیا استفاده از سامان گلریز برای برنامه آشپزی هم استفاده ابزاری از مردان است؟ صدا و سیما می‌گوید استفاده ابزاری از زنان یعنی حضور یک مجری زن برای یک برنامه ورزشی مردانه. باید پرسید ورزش مردانه چه نوع ورزشی است و تفاوتش با ورزش زنانه چیست؟ از امروز زنان نباید فوتبال ببینند؟ دوستان نظرشان چیست که وسط قاب تلویزیون پرده بکشیم و یک ‌طرف ورزش زنانه و یک طرف ورزش مردانه پخش کنیم؟ تیم ملی فقط برای مردهاست چون مردان در آن بازی می‌کنند؟ به همان نسبت تیم ملی فوتسال زنان متعلق به زنان است؟ پس چرا بعد از قهرمانی زنان در آسیا رییس سازمان می‌رود با تیم قهرمان عکس یادگاری می‌اندازد؟ گویا هنوز داستان بنر میدان ولیعصر که در حمایت از تیم ملی چاپ و نصب شده بود و همه افراد حاضر در تصویر مرد بودند و اعتراض سراسری مردم را به همراه داشت، برای بعضی‌ها جا نیفتاده؛ وگرنه هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد که فوتبال یک ورزش مردانه است.

طبق روال به نظر می‌رسد موضع صدا و سیما بیشتر از این که مبتنی بر دلیلی منطقی باشد، نوعی بهانه‌جویی برای انجام کاری دلبخواه است. سازمان دلش خواسته برنامه زابیواکا را متوقف و آزاده صمدی را حذف کند و این کار را هم کرده. همین دو سه خط توضیحی هم که مسئولان سازمان داده‌اند از روی لطف‌شان بوده وگرنه سازمان که نباید به کسی پاسخگو باشد. حالا ما اگر بخواهیم خودمان دلیل واقعی این اقدام صداوسیما را دریابیم، باید به سیاست‌های کلی سازمان و سوابقش نگاهی دوباره بیندازیم. سازمان عریض و طویل صدا و سیما که در کمال تعجب، با این همه انحصارطلبی نمی‌تواند خرج خودش را دربیاورد و از بیت‌المال بودجه هم دریافت می‌کند، عملا در جذب مخاطب دچار مشکل است.

صدا و سیما به تک‌تک برنامه‌هایی که به نوعی همپوشانی با کار خودش دارد به چشم یک رقیب نگاه می‌کند؛ رقیبی که نباید با آن رقابت کرد، بلکه باید حذفش کرد. این امر به این معنی نیست که برنامه زابیواکا در حال دزدیدن مخاطبان صدا و سیما یا برنامه عادل فردوسی‌پور بوده، بلکه سازمان متوجه می‌شود که اگر همه برنامه‌های اینترنتی بخواهند مثل آیو از یک مجری زن جذاب برای پخش برنامه‌های‌شان استفاده کنند، خودش دچار مشکل می‌شود. فشارهایی که متوجه شبکه«آیو» بود، نهایتا جواب داد و سازندگان برنامه بلافاصله یک مجری مرد را جایگزین آزاده صمدی کردند. بعد از همه این اتفاقات تهیه‌کننده زابیواکا، که دچار خسارت مالی شدیدی شده، با انتقاد از رویکرد سازمان در مصاحبه با اعتماد آنلاین می‌گوید: «خسارت‌های وارد شده از کجا جبران می‌شوند؟ برای تلویزیون اهمیتی ندارد. این حرکت تلویزیون یعنی نابودی بخش خصوصی. موضوعات ما دغدغه نیست. قبل از این موضوع هم مشکلاتی داشته‌ایم اما توجهی نمی‌کنند و برای‌شان مهم نیست.»

گزارش خطا