در ديدار ترامپ - پوتين درباره ايران چه گذشت؟

شرق- لیلا ابراهیمیان: روز گذشته هلسینکی، پایتخت فنلاند، کانون رایزنی میان مسکو و واشنگتن بود؛ دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، یک‌ ساعت دیرتر از زمان تعیین‌شده در این شهر با هم دیدار کردند؛ دیداری خبرساز که قبل از شروع آن ترامپ گفته بود درباره همه‌چیز از جمله تجارت، مسائل نظامی، چین، اوکراین، ایران و سوریه صحبت خواهند کرد.

ترامپ و پوتین در شرایطی با هم دیدار كردند که هنوز پرونده دخالت روسیه در انتخابات آمریکا باز است. اما رئیس‌جمهوري آمریکا به این مسئله اعتقادی ندارد؛ او در صفحه توییتر خود از «حماقت» دولت‌های قبلی و تحقیقی که در آمریکا در ارتباط با اتهام دخالت روسیه در انتخابات کشورش است، به‌شدت انتقاد کرده است. توییتر وزارت خارجه روسیه توییت رئیس‌جمهور آمریکا را «لایک» کرده است.

اما دو رئیس‌جمهور در این دیدار تاریخی، درباره ایران چه گفتند؟ سه روز قبل، «یوری یوشاکوف»، مشاور امور خارجه رئیس‌جمهور روسیه، اعلام کرد «روز دوشنبه، (16 جولای) ترامپ و پوتین درباره ایران و سوریه با هم گفت‌وگو خواهند کرد». مسکو به کانون توجه جهانی بازگشته است؛ از سویی برای صلح در سوریه با ایران و ترکیه در سوچی و آستانه در حال مذاکره است و از سویی دیگر با نخست‌وزير اسرائيل درباره خروج نیروهای ایرانی از سوریه رایزنی می‌کند. همچنین سخن از مذاکره او با اروپا و آمریکا درباره خروج نیروهای ایران در میان است و او درعین‌حال میزبان میهمان ایرانی بود.

شواهد نشان از برنامه پیچیده مسکو دارد؛ آخرین روزهای اردیبهشت‌ سال جاری، یک روز بعد از دیدار «بشار اسد» با «ولادیمیر پوتین» در شهر ساحلی سوچی، «الکساندر لاورنتیف»، نماینده ویژه پوتین در امور سوریه، گفت: «بیانیه پوتین درباره خروج نیروهای خارجی از سوریه به نیروهای آمریکا، ایران، ترکیه و حزب‌الله مربوط می‌شود». این گفته‌ها واکنش‌هایی را برانگیخت؛ بسیاری از مقامات ایرانی گفتند حضور نیروهای ایرانی در سوریه به دعوت بشار اسد بوده و تا پایان تروریسم در منطقه، در آنجا حضور خواهند داشت. روز يكشنبه حسین امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل، با بیان اینکه مستشاران نظامی ایران به دعوت دولت رسمی سوریه در این کشور حضور دارند، تأکید کرد نه آمریکایی‌ها، نه روس‌ها و نه هیچ قدرت دیگری در جایگاهی نیست که بتواند درباره خروج مستشاران ایرانی از سوریه حرف بزند یا تصمیم بگیرد.

اما مدتی بعد زمزمه‌هایی به گوش رسید که رئیس‌جمهوری آمریکا نیز در مذاکرات خود به خروج نیروهای ایرانی از سوریه تأکید کرده است؛ موضوعی که چند روز گذشته در دیدار نتانیاهو و پوتین به آن اشاره شده بود. اما این درخواست را پیش‌تر «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه، «غیرواقع‌گرایانه» توصیف کرد. حالا پوتین و ترامپ از حضور نیروهای ایرانی در سوریه می‌گویند؛ حضوری که بارها واشنگتن به آن اعتراض کرده است. قبل از این؛ یعنی یازدهم تیر، جان بولتون، مشاور امور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا، از تغییر چشمگیر موضع کشورش درباره سوریه گفت. او پیش‌تر در گفت‌وگو با «سی‌بی‌اس»، درباره دیدار ترامپ و پوتین گفته بود: «این نشست روی آینده سوریه و پیشنهاد به مسکو برای کمک به خروج ایران از سوریه متمرکز است... این امکان وجود دارد که گفت‌وگوهای بیشتری برای کمک به خروج نیروهای ایران از سوریه و بازگرداندن آنها به خانه‌شان انجام شود که یک گام بزرگ خواهد بود».

بعد از مصاحبه بولتون، بلومبرگ مدعی شد رؤسای‌جمهور آمریکا و روسیه در نشست برنامه‌ریزی‌شده هلسینکی احتمالا درباره عقب‌نشینی «نیروهای تحت حمایت ایران» از سوریه توافق می‌کنند؛ اما سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه خبرهای ادعایی مبنی بر آماده‌سازی برای توافق میان پوتین و ترامپ را درباره آنچه خروج نیروهای ایرانی از سوریه خوانده شده است، تکذیب کرده بود. حالا این دیدار انجام شده و تحلیلگران مسائل بین‌الملل درباره نتایج آن می‌گویند.

گزارش خطا