دكتر مهدى ذاكريان: آمریکا به دليل نقض برجام باید به دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه پاسخگو باشد

یک کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: آمریکا با نقض برجام که مورد تصویب قطعنامه 2231 قرار گرفته یکی از قواعد حقوق بین‌الملل را نقض کرده و باید به دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه پاسخگو باشد.

مهدی ذاکریان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به طرح شکایت ایران از آمریکا در دیوان بین‌المللی دادگستری در چارچوب برجام با بیان اینکه از شنیدن این خبر بسیار خوشحال شدم، گفت: شاید من اولین کسی بودم که بعد از خروج آمریکا از برجام مطرح کردم و حتی به آقای ظریف هم گفتم باید درباره این نقض تعهد به دیوان شکایت کرد.

وی گفت: اطمینان دارم انتخاب این مسیر عقلایی، منطقی و صحیح است که نظام در پیش گرفته است.

وی ادامه داد: ما یک تفاهم بین‌المللی تحت عنوان برنامه جامع اقدام مشترک داشتیم که قرارداد نیست اما این تفاهم به گونه‌ای هم در آمریکا و هم در ایران به تایید رسید و مورد تصویب قطعنامه 2231 سازمان ملل قرار گرفت و به عنوان یک سند بین‌المللی از منابع حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود بنابراین وقتی آمریکا تعهداتش طبق این توافق را نقض می‌کند یکی از قواعد حقوق بین‌الملل را نقض کرده است و باید به دیوان بین‌المللی دادگستری پاسخگو باشد.

ذاکریان گفت: بر اساس عهدنامه مودت ایران و آمریکا در سال 1955، دو کشور می‌توانند اختلافات خود را با مراجعه به دیوان مطرح کنند و با توجه به اینکه قبلا بر اساس عهدنامه مودت شکایاتی در دیوان مطرح شده و دو کشور بر اساس عهدنامه مودت صلاحیت دیوان را به رسمیت شناخته‌اند بنابراین این عهدنامه می‌تواند مورد وثوق دو کشور قرار گیرد.

این حقوقدان در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند شکایت حقوقی از آمریکا در رابطه با نقض تعهداتش در برجام فایده‌ای ندارد و وقت‌گیر است و قبل از آنکه نتیجه‌ای از این مسیر به دست آید هیچ منفعتی به ایران نخواهد رسید، گفت: من ندیدم کسی در این باره به طور صریح اظهارنظری کرده باشد اما تا وقتی ایران از برجام خارج نشده است، برجام از بین نرفته است. در حال حاضر یک عضو این توافق از برجام خارج شده است و باقی کشورها همچنان متعهد به آن هستند و تلاش دارند آن را حفظ کنند و حتی دبیرکل سازمان ملل و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز بر حفظ و تایید آن تاکید کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: به آنهایی که می‌گویند شکایت فایده‌ای ندارد باید گفت فایده شکایت محکومیت طرفی است که از برجام عقب‌نشینی کرده و تعهداتش را نقض کرده است. کشورها همواره سعی دارند از هرگونه محکومیت در دیوان بین‌المللی دادگستری خارج شوند حتی در پرونده حمله به ایرباس و شکایتی که ایران به دیوان برد، آمریکا قبل از آنکه وارد پروسه اصلی صدور حکم و محکومیت شود با ایران مصالحه کرد و ایران به دلایلی این مصالحه را پذیرفت. در موضوع سکوهای نفتی نیز دیوان حکمی بینابین صادر کرد.

ذاکریان ادامه داد: در موضوع حمله ایرباس اگر آمریکایی‌ها مطمئن بودند که دیوان به نفع‌شان رای می‌دهد حتما در آن می‌مانند و پیشنهاد مصالحه نمی‌دادند اما بیم آن داشتند که در دیوان محکوم شوند چرا که به لحاظ بین‌المللی برای کشورها رای منفی دیوان بسیار حائز اهمیت است و کشورها از آن دوری می‌کنند.

این استاد دانشگاه بهترین گزینه را شکایت از آمریکا به دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه دانست و افزود: متاسفم که این اقدام کمی با تاخیر انجام شد. این اتفاق در حالی افتاده است که ترامپ چندی پیش اعلام کرد که انگلستان از اتحادیه اروپا به خاطر مساله برگزیت شکایت کند و ما نباید می‌گذاشتیم این مساله به تاخیر بیفتد، شاید بهتر بود همان شبی که آقای رییس‌جمهور در واکنش به خروج ترامپ از برجام موضع‌گیری کردند این مساله را مطرح می‌کردند.

وی تاکید کرد: محکومیت آمریکا در مجامع بین‌المللی امری بسیار مهم و به لحاظ حقوقی حائز اهمیت است و کشورها تمایل ندارند وجهه‌شان با رای منفی مجامع بین‌المللی خدشه‌دار شود. اگر عده‌ای معتقدند شکایت کردن عملی بی‌فایده و زمان‌بر است؛ مگر مصدق به همین دادگاه بین‌المللی لاهه نرفت و احقاق حقوق ایرانیان نکرد؟

ذاکریان گفت: ایران هیچ عمل غیرقانونی و غیرحقوقی را در چارچوب برجام و حتی خارج از آن انجام نداده است و فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای برابر با ان‌پی‌تی، ‌پادمان جامع و برجام رعایت شده است.

وی در پاسخ به اینکه برخی معتقدند مسیر حل و فصل اختلافات در برجام دیده شده و ارجاع به دادگاه لاهه غیرمتعارف است، گفت: مسیر حل و فصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام طی شده است اما درباره خروج یکجانبه از برجام بحثی وجود ندارد بلکه صرفا به نقض تعهدات اشاره شده است و الان با خروج یک عضو از آن مساله متفاوت است.

ذاکریان در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه شکایت ایران از آمریکا به لاهه در چارچوب برجام با توجه به اینکه این توافق یک توافق چندجانبه و بین‌المللی است، موضوع را دو طرفه نخواهد کرد، گفت:‌ ما در این مساله با دولت آمریکا سر و کار داریم نه دولت اوباما یا دولت ترامپ، بنابراین از یکی از این کشورها به خاطر نقض یک توافق چندجانبه که مسئولیت آن کشور را بیشتر می‌کند شکایت داریم. آمریکا نه تنها اصول مودت را رعایت نکرده بلکه تفاهمی بین‌المللی که تصویب شورای امنیت را دارد نقض کرده است.

گزارش خطا