نقش متغیر امنیت در روابط آمریکا و عربستان سعودی و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از منظر نظریه نوواقع گرایی

دکتر مهدی علیخانی

ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی دارای تفاوت های ساختاری می باشند. آنها در مقاطع مختلف نیز بر سر موضوعاتى چون مبارزه با بنیادگرایی و تروریسم، حضور اتباع سعودى در حملات 11 سپتامبر، تحولات عراق پس از صدام و پرونده هسته ای ایران دارای اختلاف نظرهای گسترده بوده اند. اما این سوال مطرح است که چرا با وجود تفاوت های ساختارى و اختلاف نظرهای مقطعی، این دو کشور تا این اندازه به یکدیگر نزدیکند و اتحادی دیرینه را تداوم داده اند؟

پاسخ سنتی را می توان بر مبنای معامله قدیمی «نفت» سعودی در برابر «امنیت» آمریکا بیان کرد. بر این اساس که عربستان با تضمین جریان آزاد نفت از حمایت آمریکا برای رفع دغدغه امنیتی اش، برخوردار مى شود. اما این مقاله در پی آن است تا با بررسی دقيق تر موضوع نشان دهد که این «امنیت» در ساختار آنارشيك نظام بين الملل و منطقه غرب آسيا، دارای سطوح سه گانه داخلی، منطقه ای و بین المللی و همچنین مصادیق متنوع بوده كه از حفظ خاندان حاکم بر سعودی فراتر می رود. در این راستا امروز این امنیت به حفظ رژیم های محافظه کار و همسو و حتی پیوند میان متحدان عرب آمريكا با اسراییل نیز تسرى مى يابد. ضمن آنکه «امنیت» مورد بحث، در ادوار مختلف در برابر مصادیق متنوعی مانند ترس از شوروی و رژیم های تندرو عرب، ترس نسبت به انقلاب اسلامی و هویت یابی شیعیان، ترس از برهم خوردن موازنه قوای منطقه ای و تحولات جهان عرب (عراق، سوریه، یمن، بحرین و ...) بوده است.

کلید واژه: ساختار نظام بین الملل، نظم منطقه ای، موازنه قدرت، روابط آمریکا و عربستان، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

The role of ‘security’ as a variable in American-Saudi relations and its influence on the national security of the Islamic Republic of Iran: A Neo-realistic Approach

Mahdi Alikhani

The United States of America and Saudi Arabia have structural differences. They have also differed markedly on issues such as combat with terrorism and fundamentalism, Saudis’ role in September 11 attacks, developments in post-Saddam Iraq, and nuclear agreement with Iran. The question is why these two countries, despite so many collisions, are so close to each other and they have maintained their old alliance so far.

The traditional answer could be the exchange of ‘oil’ for ‘security’, based on which Saudi Arabia - by assuring the consistent oil supply - benefits from American support regarding its security concerns. However, this article argues that this ‘security’, in the anarchic structure of international system and west Asia, possesses three internal, regional and international levels with various examples going beyond protecting Saudi family. According to this, the aforementioned security applies to conservative and compliant regimes and even the ties between Arab allies of the US and Israel, as well. Needless to say, this ‘security’ has faced various concerns over different periods like the Soviet Union and radical Arabian regimes, Islamic revolution and the identification of Shiites, the change in the regional balance of power and the developments in Arab world (Iraq, Syria, Yemen, Bahrain, …).

Key words: the structure of international system, regional order, balance of power, the United States – Saudi Arabia relations, the security of Islamic Republic of Iran

منبع:

دومین کنفرانس امنیتی تهران: امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا؛ چالش‌ها و روندهای نوظهور

نظارت و اجرا: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران ـ معاونت پژوهشی

خبرهای مرتبط