محمد علیخانی: در حمل و نقل و ترافیک کارهای بر زمین مانده بسیار زیاد است

رییس کمیسیون حمل و نقل و عمران شورای شهر تهران در آستانه یک سالگی شورای پنجم از آخرین وضعیت خطوط مترو، مصوبه طرح خبرنگاران، حاشیه های انتخاب محمد علی نجفی به عنوان شهردار و ... سخن گفته است.

مهر- نورا حسینی: یک سال از عمر شورای پنجم می گذرد، در این مدت اعضای شورا دو شهردار انتخاب کردند و روزهای پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته اند. یکی از اعضای پر تذکر این شورا، محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران است. علیخانی بیشترین نقد را به معاونت حمل و نقل شهرداری تهران در این مدت داشته و معتقد است این معاونت به جای آنکه به امور مهم شهری بپردازد تمرکز خود را بر روی موضوع ساده ای چون طرح ترافیک گذاشته و برای مدیریت شهری حاشیه های زیادی را به دنبال داشته است.

او برای نخستین بار به مهر اعلام کرد زمانی که در دفتر آقای احمد مسجد جامعی آخرین رأی گیری های غیررسمی برای انتخاب شهردار تهران انجام شد، محمدعلی نجفی با ۲۰ رأی به عنوان گزینه نهایی معرفی شد. در حالی که آن زمان همه جا اعلام شد هر ۲۱ منتخب شورای پنجم به نجفی رأی داده اند. با او در خصوص عملکرد یک ساله شورا به گفتگو نشسته ایم که در ذیل می خوانیم:

ارزیابی کلی تان از عملکرد یک ساله شورا چیست؟ به نظر می آید آنطور که انتظار می رفت شورا در موضوعات حساس منسجم نبوده است.

- نباید یادمان برود که مردم چگونه در صحنه حضور پیدا کردند و چگونه در صف ها پایدار ماندند و در کنار انتخاب رئیس جمهور، اعضای شورای شهر را نیز با رأی بی سابقه و میلیونی انتخاب کردند این اتفاق وظیفه هر کسی که از برایند این رأی بالا آمده را سنگین تر می کند. ما نباید این اتفاق بزرگ را فراموش کنیم و این مسئولیت سنگین را ساده بدانیم. باید بیش از گذشته تلاش کنیم و مراقب باشیم حوادثی که در گذشته اتفاق افتاد به دلیل ضعف نظارتی ما اتفاق نیفتد. ما می بینیم در حادثه تلخی مانند پلاسکو هیئت ملی بررسی یکی از نهادهایی را که مقصر دانسته، شورای شهر است در حالی که شورای شهر هیچ وظیفه اجرایی ندارد اما شورای شهر به دلیل ضعف نظارت مقصر شناخته شده است. بنابراین اگر ما هم به وظایف نظارتی خود درست عمل نکنیم. از گذشته درس نگیریم همین اتفاق برای ما خواهد افتاد.

مهمترین وظیفه شورا بعد از انتخاب شهردار، نظارت برعملکرد نهاد اجرایی و توجه به لوایح و طرح های تصویب شده در صحن شورا است. هنوز مدیران و مسئولانی هستند که خیلی به نظارت اعتقاد ندارند و اگر انتقادی مطرح می شود آن را حمله به خود تلقی می کنند و در صدد ضد حمله بر می آیند. این تفکر ریشه در یک مشکل تاریخی دارد که مسئولان به رأی مردم و به دستگاه های نظارتی آن طور که باید احترام نمی گذارند و می بینیم این بی توجهی چه مشکلاتی را مستقیم و غیر مستقیم برای مدیریت شهری ایجاد می کند. این مشکل در بعد ملی نیز وجود دارد. اگر همه در جهت خواست مردم حرکت کنیم و پیام آنان را درک کنیم و به دنبال برآورده کردن مطالبات آنها باشیم، بسیاری از مشکلات حل می شود.

اگر یادتان باشد گفته شد که آقای نجفی با ۲۱ رأی انتخاب شده اما برای اولین بار اعلام می کنم که در آن جلسه در دفتر آقای مسجدجامعی و در آخربن رای گیری قبل از صحن شورا، آقای نجفی ۲۰ رأی آورد نه ۲۱ رأی اما گفته شد که ۲۱ عضو منتخب شورا به وی رأی داده اند. البته من خودم به آقای نجفی رأی دادم هرچند که بعداً نظرم عوض شد. قبل از آن نیز گزینه نهایی من برای شهردار بودن فرد دیگری بود منتها برای انسجام شورا و اینکه اکثریت منتخبان آقای نجفی را انتخاب کرده بودند بنده هم به وی رأی دادم و از کاندیدای مورد نظرم درخواست كردم که به خاطر ابجاد انسجام انصراف بدهند. پیش از من آقایان الویری و میرلوحی با ایشان تماس گرفتند اما نامزد مورد نظر قبول نکرد که انصراف دهد اما زمانی که من با ایشان صحبت کردم قبول کردند، صدای ایشان را هم روی پخش گذاشتم و اعضا اعلام انصراف ایشان را شنیدند.

در خصوص انتخاب شهردار دوم نیز انسجام خوبی در شورا وجود داشت و آقای افشانی با ۱۹ رأی و با اکثریت قاطع به عنوان شهردار انتخاب شد. بنابراین صحبت شما در خصوص اختلاف نظر را در موضوعات مهم قبول ندارم. اختلاف نظر در سطحی که در شورا وجود دارد طبیعی است. حتی در میان یک حزب، یک جریان و یک جبهه اختلاف نظرهایی همیشه وجود داشته اما مهم این است که در موضوعات مهم و کلی اکثریت مان هم عقیده هستیم.

مثال من برای این تحلیل اختلاف نظر هایی است که در خصوص یک انتخاب وجود دارد و مصداق آن عدم رأی اعضای شورا به محسن هاشمی به عنوان شهردار است؟

- در خصوص آقای هاشمی نیز اکثریت در خصوص اینکه ایشان از شورا نروند و شهردار نشوند اتفاق نظر داشتند. ما اقلیتی بودیم که اعتقاد داریم آقای هاشمی توانایی اداره شهر را به خوبی دارد اما استدلال هایی بود که ایشان نباید از شورا خارج شوند. در حالی که از نظر من اهمیت ندارد که یک نفر از گروه رقیب وارد شورا شود و اینکه یک نفر غیر هم فکر ما وارد شورا شود نه اتفاق بزرگی است و نه می تواند به انسجام ما لطمه ای وارد کند. اتفاقا تضارب آراء بیشتر می شود. البته اکثر اعضاء مخالف شهردار شدن آقای هاشمی بودند.

یک نکته‌ای که در آقای هاشمی وجود دارد؛ داشتن روحیه ای مانند پدرشان است و آن اینکه از در معرض رأی قرار گرفتن هراسی ندارند. ایشان خودشان می دانستند که رأی بالایی ندارند و توصیه شده بود به دلیل آنکه برایشان بد نشود نامزد انتخاب شهردار نشوند. اما گفتند اشکال ندارد می خواهند بدانند چند رأی دارند. این هم شجاعت است. کسی بداند رأی کمی دارد اما خود را از رأی گیری حذف نکند و نگران نباشد با وجود داشتن دو میلیون رأی در تهران در شورا برای شهردار شدن، رأی چندانی ندارد و این را برای خودش افت نداند. این روحیه ایشان همانند پدرشان است. همانطور که آیت الله هاشمی بنا به تکلیف در شرایطی که فضا بر علیه شان مسموم بود، به دلیل احساس تکلیف در رأی گیری در انتخابات شرکت می کردند و از آن ترسی نداشتند.

خیلی از شهروندان تهرانی گمان می کردند آقای هاشمی ممکن است شهردار تهران شوند و شایددلیل رأی بالای هاشمی نیز همین بود.

- تحلیل ما نیز از میزان رأی آقای هاشمی این بود که مردم دوست دارند ایشان شهردار شود و در نظر سنجی هایی که صورت گرفته بود مردم این خواسته را ابراز می کردند. بدنه شهرداری نیز با وی آشنا بود. به هر حال وی در شهرداری کار کرده و جزء مدیران موفق بود. اگر ما می دانستیم خواست مردم چیز دیگری است و مردم نمی خواهند هاشمی شهردار شود، ما هم از این پیشنهاد طرفداری نمی کردیم.

از بعد نظارتی شورا می گفتید؛

- در بعد نظارت، کمیسیون ها به صورت تخصصی ورود پیدا می کنند. هرچند اعضای شورا می توانند در همه امور اظهار نظر کنند اما مرسوم این است که از طریق کمیسیون های تخصصی موضوعات دنبال شود. در کمیسیون عمران و حمل و نقل، ما دو موضوع را رصد می کنیم و اقداماتی که در این دو حوزه انجام می شود را نظارت و با بازدیدها، سوالات و تذکرات توجه داریم که مصوبات درست اجرایی شود. در حوزه عمران در این مدت تاکنون سه معاون داشته ایم، ابتدا آقای جاوید سپس آقای حناچی و اکنون نیز آقای معزی مسئولیت این حوزه را برعهده دارند. در تمام این مدت این معاونان پاسخگو بودند و هرگونه اطلاعاتی که مشاوران و تیم کارشناسی ما نیاز داشت به شورا ارائه می کردند و گزارشات تخصصی نیز ارائه می شد و ما هیچ گونه مشکل نظارتی در این حوزه نداشته و نداریم و هر گونه سوال چه به صورت مکتوب و چه شفاهی و موضوعی مطرح می شد و پاسخ آن را می گرفتیم. این رویه همچنان در معاونت عمرانی ادامه دارد و از نظارت پذیری این حوزه رضایت داریم.

حوزه دیگر معاونت حمل و نقل و ترافیک است که در ابتدا آقای مازیار حسینی این مسئولیت را داشتند. همکاری ایشان با شورا خوب بود. البته در خصوص برخی قراردادها ابهاماتی وجود داشت که امان زمان به آقای نجفی اعلام کردیم و جلوی این قراردادها گرفته شد ولی با آمدن آقای پورسیدآقایی همان قرار دادها دوباره به جریان افتاد. بدون اینکه ابهامات برطرف شود. این قراردادها مطالعاتی بود و نکته جالب آن که از سال ۹۱ تا سال ۹۵ این معاونت ۶۰ میلیارد تومان قرارداد مطالعاتی داشته است. باید موضوعات این مطالعات انجام شده به ما ارائه شود. لیست بدهند چه موضوعات با چه مبلغ قراردادی توسط چه شرکت مشاوره ای این مطالعات را طی این سالها انجام شده است و حداقل نتیجه هر مطالعه را طی دو صفحه ما اعلام کند. حق ماست که به عنوان یک نهاد نظارتی بدانیم ۶۰ میلیارد تومان هزینه مطالعات در حمل و نقل و ترافیک چه تأثیری بر شهر گذاشته است. حداقل این مطالعات این است که ما نباید راه را اشتباه برویم و اتفاقات بدی که به دلیل انجام کارهای بدون مطالعه افتاده نباید می افتاد و این تناقض دارد. متوجه باشیم که نباید مطالعات تکراری انجام شود. این وظیفه ساده نظارتی است اما در برابر این گونه خواسته ها مقاومت می شود. وقتی در برابر یک کار درست مقاومت می شود، طبیعی است که ما هم مشکوک و حساس تر می شویم و محکم تر پیگیری می کنیم.

براساس بخشنامه آقای افشانی باید طی یک هفته جواب نامه ها، سئوالات و تذکرات اعضا داده شود اما برخی نه تنها پاسخ لازم را نمی دهند بلکه از تذکر در صحن ناراحت می شوند. به اعتقاد من وظیفه همه اعضای شورا این است که به اصلی ترین وظیفه خود که نظارت است درست عمل کنند. حالا اگر به برخی بر می خورد و یا ناراحت می شوند و یا دست به ضد حمله های ناشیانه و عجولانه می زنند سبب نمی شود که ما از مواضع خود در حوزه نظارت کوتاه بیاییم. برخی در واکنش به اتفاقات و حوادثی که در حوزه مسئولیت شان پیش می‌آید عذرخواهی می کنند، اما بهتر است به جای عذرخواهی های مکرر، رویه خود را اصلاح کنند و تلاش کنند آن موضوع را برای مردم جبران کنند. عذرخواهی از ترس و اجبار افکار عمومی کار مهمی نیست.

ما یک تذکر در صحن دادیم ناگهان سیلی از گزارشات به شورا و دفتر بنده سرازیر شد که انشا الله به تک تک این گزارشات ورود می کنیم و تمام آن را پیگیری و رسیدگی می کنیم. اینکه بعد از این تذکر، کارشناسان زیادی با شورا تماس گرفتند و از این موضوع استقبال کردند نشان می دهد که این تذکر به جا و درست بوده است.

در شورای پنجم تلاش کردیم در کمیسیون عمران و حمل و نقل اولویت ها را مشخص کنیم. تکمیل و توسعه حمل و نقل عمومی با محوریت مترو و کاهش آلودگی هوا در حوزه حمل و نقل و تکمیل پروژه های نیمه تمام در حوزه فنی و عمرانی اولویت های اول است. در این مدت تلاش شد تا اطلاعات و آمارهای داده شده در گذشته بررسی، پایش و اصلاح شود. این کار نشان داد ما در چه وضعیتی قرار داریم و طی ۴ سال آینده به کجامی خواهیم برسیم. همچنین مشخص کردیم خطوط مترو چه کمبودهایی دارد و برای تکمیل آن چه میزان اعتبار نیاز است. در حال حاضر برای تکمیل خطوط فعلی و خط ۶ و ۷ به ۲۲ هزار میلیارد تومان نیاز است که با اعتباری که در بودجه سالیانه پیش بینی شده کار چندانی نمی توان کرد. بنابراین باید از ظرفیت های قانونی دیگر استفاده شود. شورای اقتصاد مصوب کرده دو هزار واگن برای مترو کلانشهرها خریداری شود. در این مدت با پیگیری ها و جلساتی که ریاست محترم شورا آقای هاشمی، اعضای کمیسیون عمران و حمل و نقل با برخی از مسئولان از جمله معاون اول رئیس جمهور داشته ایم تلاش شده موانع تحقق این مصوبه رفع و سهم تهران از این واگن ها نقد شود. قرارداد نهایی ۶۳۰ واگن به تأیید شورای اقتصاد رسیده و همچنین تلاش می شود تا این ۶۳۰ واگن به ۸۰۰ واگن افزایش یابد. خوشبختانه برنده مناقصه که یک شرکت چینی است با شرکت واگن سازی تهران شریک بوده و این موضوع می تواند در سرعت انجام کار موثر باشد.

البته مصوبه خرید واگن ها مربوط به سال ۹۵ است و اگر آن زمان برخورد سیاسی نمی شد، الان باید واگن های جدید به مترو تهران تحویل شده بود. این پیگیری های ما نیز ممکن است در آخرین سال شورای پنجم و یا حتی بعد از عمر شورای پنجم به نتیجه برسد. ما این کار را برای مردم تهران انجام می دهیم و مهم نیست به نام ما و یا نام دیگران ثبت شود. همچنین در بند «ق» بودجه نیز وزارت نفت باید کمک هایی به حمل و نقل عمومی انجام دهد که شورا نیز آن را پیگیری می کند. البته این کارها وظیفه اصلی معاونت حمل و نقل است، در حالی که این معاونت طی ماه های گذشته بیشتر کارهای اصلی خود را تعطیل کرده و تمرکز خود را بر موضوعی مثل طرح ترافیک گذاشته است.

واحد اجرایی طرح ترافیک یک واحد کوچک از سازمان ترافیک است. من اولین حضورم در معاونت در سال ۷۲ همین بخش صدور طرح ترافیک بود بنابراین می دانم چه کار ساده و کوچکی است. در زمان ما تمام این پروسه مکانیزه شد. مراجعه حضوری را حذف کردیم و بدون حاشیه سهمیه رسانه ها و نهادها را به آن تحویل می دادیم. رضایت کاملی نیز وجود داشت و هنوز هم خدابیامرزی آن برای ما وجود دارد. چرا باید چنین کار ساده ای در سطح معاونت شهردار پیگیر شود. وقت شورا را هم بگیرند. نارضایتی ها به حد اعلا برسد حتی قراردادی با یک نفر همکار سابق خودشان ببندند که هیچ شناختی از این روند ندارد، تا بیاید خبرنگار بودن و یا نبودن متقاضیان را تشخیص دهد. آن هم در نهایت به رضایت اهالی رسانه ختم نشود. بسیاری از اهالی رسانه نتوانند طرح بگیرند و همه کسانی که طی این سالها با شناخت کامل این پروسه را انجام می دادند از کار کنار گذاشته شوند. جالب آنکه مصوبه شورا در این رابطه را به طور کامل اجرا نکرده و از اعلام نام رسانه هم خودداری کنند. انگار هیچ کس در درون سازمان ترافیک کاری به این سادگی را بلد نیست و حتما باید کار با قرارداد میلیونی، به دوستانشان واگذار شود.

این در حالی است که در معاونت حمل و نقل کارهای زمین مانده بسیار زیاد است. هزار میلیارد از بودجه سال ۹۷ از محل پارک حاشیه ای است. ۵ ماه از سال گذشته، هنوز مصوبه شورا در خصوص الزام شهرداری به ساماندهی پارک حاشیه ای عملی نشده است ، یک ریال هم کسب درآمد نشده است. پارکومتر های قدیمی هم در این مدت بلااستفاده مانده و شهروندان نیز از آن استفاده نمی کنند. بنابراین شهرداری از این محل یک ریال درآمد نداشته است. در حالی که می توان از پارک حاشیه ای بدون آنکه ریالی هزینه شود روزی ۱۱ میلیارد تومان کسب درآمد کرد. ما می گوییم نصف این رقم را در نظر بگیریم . ببینیم از ابتدای سال تا به امروز چه منبع درآمدی از شهر دریغ شده است. در خصوص طرح ترافیک نیز در بودجه سال ۹۷، ۴۷۰ میلیارد تومان درآمد پیش بینی شده که به نظر می رسد با توجه به آماده نبودن زیرساخت ها تنها نیمی از آن تا پایان سال محقق شود.

به جای آنکه در این مدت به مسائل مهم شهر در این حوزه ورود شود به مسائل پیش پا افتاده پرداخته شده است، وقت شورا برای جواب دادن به حاشیه ها گرفته شد. با شیوه های غیر منطقی با مصوبات شورا مخالفت کرده و آن را اجرایی نکردند. این روش های غیر منطقی ما را به عقب می راند. شهرداری برای تکمیل مترو نیاز به ۲۲ هزار میلیارد تومان اعتبار دارد که با این نگاه ها تأمین این اعتبارات سخت و غیر ممکن خواهد بود. آن وقت وانمود می کنند این اختلافات شخصی است در حالی که ما به دنبال تحقق اولویت های شهر و پاسخ به نیازهای مردم هستیم.

با این وجود براساس صحبت های شما خیلی هم مدیران نظارت پذیر و به خط نیستند

- با نظارت دقیق همه را به خط می کنیم. این طور نیست که بدون نظارت هر کاری بخواهند انجام دهند. این مسئله شخصی نیست و ما اختلاف نظر شخصی نداریم. تمام مسائل اعلام شده مسائل کاری است. باید فعالیت ها براساس اولویت های اصلی شهر انجام شود.

گزارش خطا