پکن پیروز اصلی تحریم های آمریکا : "روابط چین و ایران" در آستانه دورانی جدید

روابط چین و ایران ممکن است در آستانه یک دوران جدید قرار داشته باشد که ممکن است بیشتر هم به نفع چین باشد. در حقیقت چین با حضور در ایران می‌تواند که از یک بازار بسیار کم رقابت و ذخایر بزرگ انرژی لذت ببرد.

نواندیش: در روز ماه می، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا پس از هفته‌ها مذاکره با رهبران اروپایی سرانجام تصمیم گرفت تا از برجام، خارج شود. او همواره با نگرانی اشاره کرده که این توافق موفق به محدود کردن پیشرفت ایران در توسعه تسلیحات هسته‌ای نشده است.

به گزارش نواندیش، اندیشکده جیمز تاون با اشاره به دوران جدید در روابط تهران و پکن نوشت: به استثنای رهبران ایران که به طور طبیعی نسبت به اعمال تحریم‌های جدید علیه کشورشان اعتراض داشتند، رهبران کشور‌های اروپایی به اضافه چین نیز نسبت به این تصمیم ابراز نارضایتی کردند. آن‌ها همواره اعلام کرده‌اند که به دنبال کار با ایران برای حفظ معامله موجود هستند.

ممکن است که بریتانیا، آلمان و فرانسه تحت تأثیر فشار‌های آمریکا عقب‌نشینی کنند، اما چین و تا حدودی روسیه ممکن است هم‌زمان به دنبال پررنگ‌تر کردن حضور خود در بازار ایران باشند. واکنش‌های هر یک از قدرت‌های جهانی پس از اعلام ترامپ مبنی بر خروج از برجام نیز نشان‌دهنده همین موضوع است.

چند روز پس از اعلام خروج آمریکا، دی زد به عنوان دومین بانک بزرگ آلمان، اعلام کرد که تمام انتقال‌های مالی مربوط به ایران را از ماه تیر به حالت تعلیق درمی‌آورد. اکنون به نظر می‌رسد پس خروج آمریکا از برجام برنامه‌های ایران برای خرید هواپیماهای مسافربری از فرانسه، آمریکا و ایتالیا نیز به خطر افتاده است .

کسب و کار با ایران برای چین

پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی، چین تلاش‌هایی را برای ایجاد روابط اقتصادی جدید با تهران آغاز کرد. ظرف دو روز پس از اعلام آمریکا مبنی بر خروج از برجام، چین عملیات ساخت خط آهن جدیدی را برای اتصال بیانور مغولستان به تهران راه‌اندازی کرد. احداث این راه‌آهن پیش از آن برنامه ریزی شده بود و ساخت آن نیز چندین سال قبل آغاز شد، اما هم‌زمانی افتتاح آن با خروج ترامپ از برجام تصادفی نبود.

در واقع هدف چینی‌ها با افتتحاح این پروژه قصد داشتند پیامی را به آمریکایی ها منتقل کنند. علاوه بر این، چند روز پس از خروج آمریکا از برجام وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، میزبان محمد جواد ظریف، همتای ایرانی خود بود. این دیدار به نوعی اولین جلسه در مجموعه دیدار‌های ظریف برای نجات برجام نیز به حساب می‌آمد.

چین همچنین از حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در خرداد ماه دعوت کرد. چینی‌ها با این دعوت قصد داشتند تا حمایت خود را از ایران ابراز کنند و با سایر اعضای کنفرانس بهترین راه را برای حفظ ثبات در روابط با ایران نظر بگیرند. در این دیدار روحانی از تلاش‌های روسیه و چین برای حفظ برجام استقبال کرد و چالش‌های جهانی و منطقه‌ای را برشمرد. چالش‌های اصلی‌ای که او از آن‌ها نام برد عبارت بودند از: تروریسم،

افراط‌گرایی، جدایی‌طلبی و مواد مخدر. او پیشنهاد کرد که این کشور‌ها از امکانات ایران برای ترویج همکاری اقتصادی بین‌المللی استفاده کنند. .

واکنش‌های مختلف چینی‌ها و اروپایی‌ها نسبت به خروج آمریکا از برجام ناشی از تفاوت‌های عمیق در محیط‌های تجاری آن‌ها است. شرکت‌های چندملیتی اروپایی معمولاً روابط گسترده‌ای با اقتصاد آمریکا دارند، بنابراین طبیعی است که مقابله با تحریم‌های آمریکا سهم آن‌ها از حضور در بازار آمریکا را در معرض خطر قرار دهد. از همه بدتر حتی ممکن است، این شرکت‌ها در معرض خطر جریمه یا محاکمه از سوی مقامات آمریکایی هم قرار بگیرند.

از آنجایی که شرکت‌های اروپایی اغلب کسب و کار‌هایی خصوصی هستند، طبیعی است که مستقل از دولت تصمیم بگیرند.

از سوی دیگر، شرکت‌های چینی که در ایران فعالیت می‌کنند ارتباطات نزدیکی با رژیم حکومتی دارند، بنابراین طبیعی است که کاملاً از سوی چین حمایت ‌شوند. این حمایت ناشی از استراتژی دقیق پکن برای حفظ دارایی‌های کلیدی اقتصادی خود و جدا از معاملات گسترده‌تر در بازار جهانی است.

با توجه به گفته‌های هو ژینگدو، اقتصاددان چینی از موسسه فناوری پکن، وضعیت جدید می‌تواند برای شرکت‌های چینی حتی بهتر از گذشته هم باشد. او در این باره می‌گوید: با خروج شرکت‌های آمریکایی، اروپایی و ژاپنی، تحریم‌ها می‌تواند فرصت‌های کسب و کار برای چینی‌ها را افزایش دهد. اجرای دقیق‌تر مقامات چینی به این معنی است که یک شرکت چینی بر خلاف همتای اروپایی می‌تواند به راحتی شرکت‌های پیشرو را راه اندازی کند تا بدین شکل رابطه‌ی شرکت مادر خود با ایران را از آمریکا مخفی کند.

این و دیگر عوامل باعث شده تا کسب و کار چینی‌ها در ایران رو به جلو حرکت کند. در ماه اردیبهشت سینوپک، غول نفت چینی، قرارداد 3 میلیارد دلاری را برای توسعه میدان نفتی یزدوران در جنوب غربی ایران امضا کرد و جایگزین غول نفتی بریتانیایی-هلندی‌ای شد که حضور در ایران را ریسک می‌دانست. شرکت ملی نفت چین (CNPC) همچنین امیدوار است که سهم شرکت فرانسوی توتال را در توسعه میدان نفتی پارس جنوبی به دست آورد. شرکت فرانسوی توتال پس از آن که ترامپ از برجام خارج شد تصمیم به خروج از پروژه پارس جنوبی گرفت.

در واقع، دور قبلی تحریم‌ها حضور چینی‌ها در ایران را تا اندازه‌ای کمرنگ کرد و پس از لغو تحریم‌ها در سال 2015، حضور چین در غرب آسیا دوباره بیشتر شد. چین در حال حاضر بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران است و تجارت بین این دو کشور همچنان ادامه دارد.

در طول سال گذشته، صادرات ایران به چین در حدود 25 درصد و صادرات چین به ایران 20 درصد افزایش یافته است. به استثنای معامله‌های مذکور توسط شرکت‌های چینی، پروژه‌های زیربنایی بزرگ چین در ایران از جمله موافقت‌نامه‌هایی برای توسعه مترو تهران و بهره‌برداری از یک راه‌آهن متصل به تهران در دستور کار مقامات دو کشور است. در این بین ساخت مرکز تجاری چینی یوو نیز از دیگر موارد همکاری بین دو کشور است.

بیانیه‌های مقامات چینی تائید می‌کند که چین همکاری خود با ایران را تقویت خواهد کرد. به عنوان مثال، جیانگ شوانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین، در کنفرانس مطبوعاتی‌ای گفت که ایران و چین روابط اقتصادی خود را حفظ کرده و به تجارت عادی بین خود ادامه خواهند داد. او در ادامه افزود: من می‌خواهم تأکید کنم که دولت چین مخالف اعمال تحریم‌های یک جانبه است و طبق قوانین داخلی خود، عمل خواهد نمود.

نگرش ایران ها نسبت به چین

ایران به چندین دلیل علاقمند به همکاری با چین است که مهم‌ترین آن استفاده از کرسی دائمی چین در شورای امنیت سازمان ملل می باشد در واقع ایران می خواهد تا با استفاده از حق رأی این کشور خود را از تحریم‌ها در امان نگه دارد.

یکی دیگر از آرزوهای ایران گسترش ارتباطات خود با سازمان همکاری شانگهای است. ایران علاقه دارد تا از طریق همکاری با این سازمان شرکای جدید تجاری و اقتصادی برای خود بیابد. در حقیقت ایران همکاری با سازمان شانگهای را به عنوان راهی برای کاهش نفوذ آمریکا در آسیا می‌بیند. با این حال، اساسی‌ترین دلیل همکاری ایران با چین این است که رژیم به شدت با کابوس عدم دسترسی به منابع مالی دست و پنجه نرم می‌کند بنابراین به خرید نفت خودش توسط چین نیاز دارد.

هر دو کشور ایران و چین به میراث طولانی خود و تاریخ مشترک مبادلات تجاری و فرهنگی‌شان اشاره می‌کنند. آن‌ها با شرکت آمریکا در منطقه‌ای که هیچ اشتراک تاریخی با آن ندارند مخالفت ورزیده و خود را قربانی سیاست ظالمانه تحریم این کشور می‌دانند.

یک متخصص روابط بین‌الملل که در ایران کار می‌کند طی یک مصاحبه، گفت: نگرش ایران نسبت به چین مشابه با بقیه جهان است، در حقیقت چین نیز کشوری است که نمی‌تواند بیش از منافع خود قابل اعتماد باشد. با این حال، تلاش های چین برای شکل‌گیری یک نوع درک جدید در ایران رو به افزایش است. به عنوان مثال، دولت چین منابع قابل‌توجهی را در اختیار دانش آموزان ایرانی برای ادامه تحصیل در چین قرار داده است. رازا، دانشجوی کارشناسی ارشد ایرانی که در چین تحصیل می‌کند، تائید می‌کند که وی با کمک سخاوتمندانه دولت چین به این کشور سفر کرده است. او می‌گوید: رقم این بورس تحصیلی بسیار بیشتر از حقوق من در شهر سابقم شیراز است.

مخاطبان گرامی : به شما عزیزان پيشنهاد مى كنيم "مطالب پیشنهادی" زير را هم مطالعه كنيد:

گزارش خطا