وقتی گفتمان غالب از "توسعه" به "توزیع" منحرف شد!

نواندیش: زمانی در دوره پس از جنگ تحمیلی گفتمان غالب در کشور تولید و سازندگی و آبادی ویرانه های جنگ بود و پس از آن در دولت سید محمد خاتمی گفتمان غالب توسعه سیاسی و فرهنگی بود، اما در دوره دولت های نهم و دهم گفتمان غالب در کشور به نحو بارزی به سمت "توزیع امکانات و امتیازات مالی در بین مردم" سوق یافت.

البته " توزیع امکانات برابر بین شهروندان " وظیفه هر دولتی است و دولت ها وظیفه دارند نیازمندی های شهروندان خود را تامین کنند و اقشار ضعیف را تحت پوشش های مختلف حمایتی قرار دهند و در این مساله بحثی نیست،

اما ایراد کار در اینجاست که در دوره 8 ساله دولت گذشته همه نگاه ها به دولت بود در حالی که تعداد افراد تصمیم گیر دولت وقت هم از ظرفیت یک خودرو " ون " بیشتر نبودند. غالب کارشناسان و مدیران برجسته کنار گذاشته شده و یا منزوی شدند و تصمیمات حساس و سرنوشت ساز یک ملت بزرگ  75 میلیونی به دست افرادی افتاد که نه سابقه مدیریتی داشتند و نه برای اتخاذ تصمیمات مهم و سرنوشت ساز به حرف کارشناسان توجه می کردند.

نکته دردناک تر این بود که بزرگ ترین جراحی تاریخ اقتصاد ایران که موضوع هدفمند سازی یارانه ها بود، به دست همین دولت اجرا شد و بهترین وضعیت درآمدهای نفتی در تاریخ نیز در زمان همین دولت بود  ؛ دولتی که فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری در آن بیشتر معطوف به میل و نظر یک عده معدود بود.

این گونه بود که ادبیات غالب در دوره دولت پیشین از ادبیات "توسعه و تولید" به "توزیع"  تقلیل داده شد. دولت تبدیل به " فعال ما یشاء" شد و با پشتگرمی به درآمدهای صدها میلیارد دلاری نفتی (در شش سال نخست ) با سردادن شعارهای دهان پرکن و وعده های محیر العقول تلاش کرد آرای شهروندان را به سمت خود جلب کند.

در این روند بسیاری از مسایل و مصالح بلند مدت و حیاتی کشور کشور قربانی پوپولیسم شد . فقط برای یک نمونه که رییس دولت یازدهم هم به آن اشاره کرده است، طرح " مسکن مهر" با هزینه ای دهها هزار میلیارد تومانی به مورد اجرا گذاشته شد. این طرح بدون انجام کارهای کارشناسی لازم و تنها بر اساس یک طرح تبلیغاتی و شعاری برای جلب آرای طبقات اجتماعی کم در آمد به مورد اجرا گذاشته شد و همان گونه که رییس دولت یازدهم هم در گزارش 100 روز نخست دولت خود به درستی به آن اشاره کرد، این طرح دارای نواقص اساسی بود . از جمله اینکه در زمینه مکان یابی ساخت واحدهای مسکونی مطالعات لازم صورت نگرفت و مساله مهم تر اینکه دولت در این طرح تعهدی بیش از کل رقم پایه پولی کشور متقبل شد!

دولت جدید روی کار آمده با میراثی از مشکلات و مسایلی روبروست که از دولت قبلی به ارث رسیده است. یکی از همین میراث های شوم ، بحث غالب شدن ادبیات " توزیعی" به جای ادبیات توسعه و پیشرفت است.

همه جا سخن از این است که : آیا دولت یارانه فلان یا بهمان و.. را ادامه خواهد داد یا نه؟! سبد کالا چه شد؟! چه کسانی سبد کالا می گیرند؟! آیا توزیع یارانه نقدی ادامه خواهد یافت؟! چه کسانی یارانه نقدی را می گیرند؟! چه گروه هایی خط می خورند؟! و دهها سوال مشابه دیگرو..
این روزها کمتر کسی به فکر توسعه کشور است. کمتر کسی از خود می پرسد برای توسعه کشور باید چه کرد؟! کمتر کسی نقش خود را در پازل توسعه و پیشرفت کشور می جوید و بیشتر همه به دنبال ادامه میراث شوم بر جای مانده از دولت قبلی اند !
به طوری که حتی معاون اول رییس جمهور از سر ناچاری در صفحه فیسبوک خود   از شهروندان می خواهد در فراخوان او برای تعیین سقف درآمدی اقشار مشمول دریافت یارانه در سال آینده نظر و پیشنهاد بدهند.

دولت فعلی با وجودی که نگاهی توسعه محور به نحوه اداره کشور دارد ، اما انرژی آن به نحو بارزی در 6 ماه گذشته  صرف میراث بر جای مانده از ادبیات توزیع محور دولت قبلی شده است.

ناظری می گفت: اگر دولت کنونی بخواهد به فکر رای 4 سال بعدی در انتخابات باشد چاره ای جز ادامه برخی روش های دولت گذشته نخواهد داشت. چون ذائقه مردم در 8 سال دولت های نهم و دهم به سیستم توزیع محور عادت داده شده است.

اما راقم این سطور بر این باور است دولت یازدهم چنین نیست و قطعا با گشوده شدن برخی گره ها و کاهش برخی بحران های موجود در سیاست داخلی و خارجی کشور و مشکلات اقتصادی از جمله تحریم ها، رویکرد توسعه محور را در دستور کار خود قرار خواهد داد.

دولت یازدهم برای نشان دادن تفاوت خود با دولت های نهم و دهم باید چنین شجاعتی را داشته باشد که حتی به قیمت از دست رفتن بخشی از سبد آرای خود "راه درست" را "همچون یک داروی تلخ اما شفا بخش" برای توسعه بلند مدت کشور انتخاب کند و ذائقه ها را تغییر دهد.