استیضاح یا ماهی گرفتن از آب گل‌آلود

در حالی عصر امروز (یکشنبه‌) محمد جواد ظریف در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان استیضاح کننده‌اش حضور پیدا می‌کند که بسیاری از صاحب‌نظران عرصه سیاست اعم از اصولگرا و اصلاح‌طلب این استیضاح را بازی از پیش شکست خورده عنوان کرده‌اند.

به‌ گزارش ‌ایسنا، یکی از ابزارهای نظارتی قوه مقننه که نمایندگان در چارچوب اختیارات خود می‌توانند از آن برای نظارت بر عملکرد وزرا و پاسخگو کردن آنها نسبت به عملکردشان استفاده کنند حق استیضاح است و کسی نمی‌تواند این حق را از نمایندگان سلب کند و یا در مورد استفاده از آن شک و شبهه‌ای مطرح کند، ولی آن چه که در حال‌ حاضر باعث واکنش افکار عمومی نسبت به اقدام امضا کنندگان استیضاح محمد جواد ظریف شده، استفاده نابه‌جای این افراد از این حق است در شرایطی که به نظر می‌رسد به کارگیری این ابزار نه تنها در راستای منافع ملی نیست ،‌ بلکه در تضاد علنی و مشخص با آن قرار دارد و در همین چارچوب اقدام استیضاح کنندگان ظریف از نظر بسیاری امری مذموم است.

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از وزارت امور خارجه به عنوان نهاد حاکمیتی یاد شده که اقدامات اجرایی آن در عرصه سیاست خارجی به عنوان تصمیم نظام در عرصه بین‌الملل محسوب می‌شود. در ایران پس از انقلاب اسلامی 9 وزیر و چهار سرپرست سکان‌دار وزارت امور خارجه بوده‌اند و اگر سال‌های اولیه انقلاب را به دلیل سیر سریع تحولات سیاسی در نظر نگیریم تقریبا از سال 1360 تا به امروز پنج وزیر مسئولیت وزارت امور خارجه ایران را بر عهده داشته‌اند که در کارنامه هیچ یک از آنها استیضاح دیده نمی‌شود.

از دیگر سو در آرای ثبت شده برای وزیران امور خارجه در جلسات رای اعتماد می‌توان گفت‌ اکثریت این افراد توانسته‌اند با رای بالای نمایندگان سکان دستگاه دیپلماسی کشور را بر عهده بگیرند که البته در این میان بر اساس اطلاعات موجود ، کمال خرازی و محمد جواد ظریف بالاترین رای را داشته‌اند.

محمد جواد ظریف هنگامی که در دولت دهم از سوی حسن روحانی به عنوان وزیر امور خارجه انتخاب شد، در مجلس نهم که اکثریت آن با اصولگرایان منتقد دولت بود توانست رای بالایی را کسب کند و با سخنرانی قاطع و دیپلماتیک خود توانست 227 نماینده را قانع کند که به او رای مثبت دهند. در دولت یازدهم نیز همان طور که پیش‌بینی می‌شد گزینه حسن روحانی برای وزارت امور خارجه فردی غیر از محمد جواد ظریف نبود. او در این دوره علی‌رغم این که در جلسه رای اعتماد مورد انتقاد تند برخی از منتقدان قرار گرفت و حتی در مواردی به وی توهین شد، توانست بار دیگر با رای بالای نمایندگان مسئولیت دستگاه دیپلماسی را بر عهده بگیرد.

ظریف در طول پنج سالی که فرماندهی دستگاه دیپلماسی کشور را بر عهده داشته است به شخصه تلاش کرده است که تعامل مثبت و همه جانبه ای را با نمایندگان مجلس شورای اسلامی داشته باشد چنان که شاهد برگزاری جلسات دوره ای اعضای کمیسیون ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با وزیر امور خارجه و معاونان آن هستیم و به غیر از آن بارها شخص وزیر امور خارجه و معاونان برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان مجلس شورای اسلامی در کمیسیون امنیت ملی و یا حتی صحن علنی حضور پیدا کرده‌اند.

اما این بار به نظر می‌رسد که نمایندگان استیضاح کننده ظریف که روز سه‌شنبه طرح استیضاح خود را در یازده محور تحویل هیات رییسه مجلس شورای اسلامی دادند، به غیر از مساله پاسخگویی دغدغه‌ دیگری را دنبال می‌کنند و آن گرفتن ماهی از آب گل‌آلود است .

در شرایطی که دستگاه دیپلماسی کشور با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های یک جانبه علیه ایران تلاش می‌کند که با دیپلماسی فعال تاثیر این تحریم‌ها را کم‌رنگ‌تر کرده و سیاست ایران‌هراسی آمریکا را ناکام بگذارد و در این‌ راستا نیازمند حمایت همه جانبه ارکان حاکمیت است، به نظر می‌رسد استیضاح کنندگان به دنبال تضعیف قدرت دیپلماسی کشور در صحنه بین‌المللی و پایین آوردن اعتماد به نفس فرماندهان و سربازان خط مقدم عرصه دیپلماسی کشور هستند.

برخی از صاحب نظران نیز با اعتقاد بر این که شاید یکی از اهداف استیضاح کنندگان ظریف که متعلق به یک جریان خاص سیاسی هستند و تعدادی از آنها بارها با مطرح کردن برخی از ادعاهای بی اساس باعث وارد کردن هزینه‌هایی به منافع ملی کشور و سوءاستفاده برخی از دشمنان از سخنان‌شان، شده‌اند با مطرح کردن استیضاح ظریف به دنبال ایجاد اختلال در روند تصویب FATF هستند؛ چرا که آنها می‌دانند فرصت چهار ماهه ایران در بهمن ماه به اتمام می‌رسد و کار گروه متشکل از نمایندگان هفت نهاد مختلف در کشور همه تلاش خود را برای رسیدن به یک اجماع عمومی برای این موضوع به کار بردند.

استیضاح ظریف در طی روزهای اخیر علاوه بر این که با واکنش منفی فعالان عرصه سیاسی مواجه شده است، برخی از مراجع تقلید را نیز به واکنش واداشته چنان که آیت الله مکارم شیرازی یکی از مراجع تقلید در هفته گذشته در سخنان خود خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که استیضاح وزرایی که در شرایط کنونی در مقابل دشمن ایستاده‌اند به مصلحت نیست. البته تجربه نشان داده است که اعضای جریانی که روند این استیضاح را دنبال می‌کنند در راستای مطامع و منافع خود به حرف کسی گوش نمی‌کنند و تلاش دارند با هر وسیله‌ای که شده است در شرایط کنونی به دستگاه دیپلماسی کشور ضربه وارد کنند. ضربه‌ای که قطعا دود آن به چشم ملت خواهد رفت.

از دیگر سو اگر مشکل این افراد با شخص ظریف است، آنها باید این را بدانند که تضعیف ظریف و تیم وی در شرایط کنونی گر چه ممکن است باعث موفقیت کمرنگی در کارنامه سیاسی آنها شود، ولی این موضوع باعث تضعیف قدرت دیپلماسی کشور خواهد شد و آنها در آینده باید پاسخگوی تاریخ و افکار عمومی باشند که چرا در شرایطی که دستگاه دیپلماسی کشور نیازمند حمایت همه جانبه برای پیشبرد منافع ملی بوده است، آنها از سخنان صادقانه ظریف در ارتباط با وجود فساد پولشویی در کشور و اهمیت مبارزه با آن این چنین استفاده کرده و تلاش کرده‌اند که با مخدوش کردن واقعیت اهداف سیاسی و جناحی خود را به پیش ببرند؟

گزارش خطا