ورود "بحران سوریه" به مرحله ای تازه: آیا خروج آمریکا از سوریه باعث شکاف میان تهران، مسکو و آنکارا می شود؟

اگرچه از زمان همکاری ترکیه با ایران و روسیه موفقیت هایی حاصل گردید اما از همان ابتدا بسیاری با توجه به پیشینه تاریخی این کشور و اصول سیاست خارجی اش به سیاست های اردوغان و همکاری او با ایران و روسیه با دیده شک و تردید می نگریستند. با این حال پس از پیوستن آنکارا به محور تهران و مسکو در سوریه این امیدواری ایجاد شد که این ائتلاف سه جانبه منجر به ائتلافی راهبردی در سطوح منطقه ای برای مقابله با آمریکا و متحدانش شود.

نواندیش- پرهام غنی: بحران سوریه در شرایطی وارد نهمین سال خود می شود که به نظر در سال پیش رو تحولات متفاوتی را تجربه خواهد کرد و عرصه میدانی این رقابت میان قدرت های منطقه ای و جهانی ابعاد تازه تری به خود می گیرد.

اما تصمیم اخیر ترامپ مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از سوریه و قطع حمایت از نیرو‌های کرد حکایت از تحولاتی جدید و خطرناک به خصوص برای جمهوری اسلامی ایران دارد این اقدام آمریکا همزمان که می‌تواند عرصه را برای ورود گسترده ترک‌ها به شمال سوریه هموار کند، در طرفی دیگر می‌تواند باعث نفوذ بیشتر ایران و روسیه در سوریه و پایه ریزی یک اختلاف بین این دو کشور نیز بشود.

بحث جلوگیری از تغییر ژئوپلوتیک خاورمیانه همچون استقلال کردستان و قدرت یافتن بیشتر آن‌ها به اضافه تغییر نقشه سوریه چیزی بود که تا امروز باعث نزدیکی و شکل‌گیری این ائتلاف میان ایران، روسیه و ترکیه شده بود. از طرفی پیروزی‌های به دست آمده توسط تهران و مسکو در حلب و تهدید کرد‌ها باعث شده بود تا ترکیه نیز به محور ایران و روسیه پیوسته و ائتلافی سه جانبه را شکل دهد. با این وجود اکنون اتفاقاتی رخ داده که می‌تواند معادلات را به کلی بر هم زند.

حال به نظر می‌رسد که به محض تثبیت حاکمیت سوریه و شکست کامل گروه‌های مخالف شکافی‌ای جدی در ائتلاف سه کشور به خصوص ترکیه با ایران و روسیه ایجاد شود، به همین خاطر نمی‌توان به دوام این همکاری و ورود آن به مرحله ائتلاف راهبردی امیدوار بود.

در همین حین بیرون رفتن آمریکا از سوریه و برگزاری نشست چهارجانبه اخیر استانبول با حضور ترکیه، آلمان، فرانسه و روسیه حکایت از وقایعی تازه و احتمالا پایان ائتلاف ایران و ترکیه و روسیه دارد. ترکيه با شرکت دادن آلمان و فرانسه در این نشست به نوعی تلاش کرد تا در مقابل محور روسيه و ايران، محور ترکيه، فرانسه و آلمان را بوجود آورد و تعادل و موازنه قوا برقرار کند. در نقطه مقابل نیز ایران و روسیه اگرچه در طول سال‌های گذشته بر سر دستیابی به یک هدف مشترک یعنی مقابله با تغببر ژئوپلتیک خاورمیانه و نفوذ آمریکا در منطقه همکاری‌های نزدیکی داشتند، اما همانطور که گفته شد این همکاری‌ها به هیچ عنوان راهبردی نبوده و گفتگو‌های روس‌ها با اسرائیل حکایت از این داشته که این کشور تمایل چندانی به نفوذ بیشتر ایران در سوریه ندارد. بنابراین در صورت عدم هماهنگی تهران با مسکو این ائتلاف نیز می تواند با شکاف مواجه شود.

به هر روی به نظر می رسد خروج آمریکا از سوریه می‌تواند همزمان خود موجب اختلاف ایران، روسیه و ترکیه شود. جدا از این‌ها پایان تروریسم در این کشور و تثبیت سوریه خود می‌تواند مهر تاییدی بر پایان این ائتلاف باشد چرا که هر یک از این سه کشور اهدافی را در این کشور دنبال می‌کنند که می‌تواند در تضاد با هم باشد، با این شرایط و با توجه به توسعه طلبی های اردوغان هیچ بعید نیست که در سراسر نوار شمالی مرز سوریه و ترکیه به زودی شاهد اختلافی جدی و حتی درگیری بین ترکیه و سوریه، ایران و روسیه باشیم.

گزارش خطا