برکناری عادل‌الجبیر می‌تواند مقدمه‌ای برای گفت‌وگوهای ایران و عربستان باشد/ الجبیر مدام بر شیپور اختلافات تهران و ریاض دمید

یک دیپلمات پیشین تاکید کرد: برکناری محمد بن سلمان می‌تواند اقدامی در جهت تعدیل سیاست‌های خارجی نیاز به نسبت به تهران قلمداد شود و مقدمه‌ای برای گفت‌وگوهای ایران و عربستان سعودی باشد.

داود هرمیداس باوند در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به تغییر وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت: ریاض طی ماه‌های گذشته به ویژه پس از قتل جمال خاشقچی با مشکلات عدیده‌ای از جمله در عرصه سیاست خارجی روبه‌رو شده بود و فشارهای زیادی را در سطوح مختلف از جمله ولیعهد سعودی تحمل می‌کرد.

عادل‌الجبیر قربانی بقا و ترمیم وجه پادشاه و ولیعهد سعودی شد

وی ادامه داد: فشارها و بازی روانی ترکیه، قطع همکاری ایالات متحده با ائتلاف یمن، تلاش کنگره برای جلوگیری از فروش تسلیحات به عربستان و پایان دادن به جنگ یمن، ناکامی در عرصه سیاسی و نظامی در یمن و متهم شدن محمد بن سلمان در قتل خاشقچی موجب شده بود تا حکومت عربستان سعودی متحمل فشارهای زیادی شود که آثار سو بسیاری در عرصه داخلی هم برای این کشور به همراه داشت.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه وجه عربستان هم در داخل و هم در خارج لطمات زیادی دیده بود، اظهار داشت: در چنین شرایطی باید برای بقا و ترمیم چهره ملک سلمان و فرزندش، محمد بن سلمان، فردی باید قربانی می‌شد و همه تقصیرها و قصورها متوجه او می‌شد. در این خصوص، نوک انگشت اتهامات متوجه عادل الجبیر شد به خصوص اینکه وی از خاندان پادشاهی هم نبود.

همه کاره در عربستان سعودی محمد بن سلمان است

باوند افزود: البته همه کاره در عربستان سعودی محمد بن سلمان است و او تصمیم‌گیر و سیاستگذار اصلی است و مابقی از جمله عادل الجبیر مجری اوامر وی و در بهترین حالت، مشاور محمد بن سلمان هستند.

وی درباره عملکرد عادل الجبیر در مقام وزیر امور خارجه نسبت به ایران تصریح کرد: وزیر امور خارجه هیچ گاه نباید در مقام مخالفت دشمنانه با کشوری ظاهر شود چراکه شرایط همیشه یکسان نیست و لزوم تجدیدنظر در سیاست‌ها و دوری و نزدیکی با کشورها ضرورت پیدا می‌کند. بنابراین اگر وزیر امور خارجه مدام در چارچوب در پیش گرفتن سیاست‌های خصمانه حرکت کند، ممکن چرخش کشورها و بهبود روابط ممکن نشود که این مساله را در مورد ایران مشاهده کردیم.

الجبیر مدام بر شیپور اختلافات تهران و ریاض دمید

این دیپلمات اسبق با بیان اینکه عادل الجبیر هرچند قبل از مقام وزارت، سفیر عربستان سعودی در امریکا بود اما از خرد سیاسی برخودار نبود، خاطرنشان کرد: وزیر امور خارجه نباید هیچ گاه قاطعانه حکم کند و معمولا صحبت‌های او با اما و اگر همراه است ولی عادل الجبیر خلاف این رویه معمول عمل کرد. از طرفی، او می‌خواست مجری اوامر محمد بن سلمان باشد و به همین خاطر مدام بر شیپور اختلافات تهران و ریاض دمید در حالی رویکرد وزیر امور خارجه باید برای حس همجواری و بهبود روابط و نه تشدید اختلافات عمل کند آنهم در مورد ایران که از دو قدرت اصلی خاورمیانه است.

باوند با بیان اینکه رویکرد تقابلی عادل الجبیر از خامی و ناپختگی وی حاصل می‌شد، ابراز داشت: وزیر سابق امور خارجه عربستان سعودی شم سیاسی نداشت و صرفا به دنبال خوش خدمتی بود و در نهایت هم قربانی محمد بن سلمان شد.

برکناری عادل‌الجبیر می‌تواند مقدمه‌ای برای گفت‌وگوهای ایران و عربستان باشد

وی با تاکید بر اینکه با وجود آنکه عادل الجبیر امکان بهبود مناسبات منطقه‌ای میان ایران و عربستان سعودی ممکن نبود، بیان کرد: برکناری عادل الجبیر می‌تواند اقدامی در جهت تعدیل سیاست‌های خارجی نیاز به نسبت به تهران قلمداد شود و مقدمه‌ای برای گفت‌وگوهای ایران و عربستان سعودی باشد.

این استاد حقوق و روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آیا عربستان سعودی در جهت بهبود مناسبات با ایران گام برمی‌دارد؟ یادآور شد: وقتی سعودی‌ها ببیند که در کنگره متهم می‌شوند، سناتورها در جهت قطع فروش تسلیحات بر آمده‌اند و می‌خواهند به سمت کاهش روابط حرکت کند، بی‌تردید مواضع دیگری در پیش می‌گیرند و واکنش‌هایی از خود نشان می‌دهند. گسترش روابطی که طی دو سال گذشته میان عربستان سعودی و روسیه صورت گرفته و در دیدار میان محمد بن سلمان و ولادیمیر پوتین در کنفرانس سران ۲۰ رخداد واکنشی به خاطر همین مسئله است.

باوند اضافه کرد: در این چارچوب ممکن است عربستان سعودی به سمت کاهش تنش با ایران و حتی تعدیل مناسبات و بهبود روابط با تهران حرکت کند تا اینگونه ناخرسندی خودش را از سیاست‌های ایالات متحده نشان دهد. با این حال باید دانست این اقدام عربستان سعودی از روی اجبار است و نه اقدامی مبتنی بر رضایت .