احتمال اعلام سازوکار مالی ویژه اروپا همزمان با سومین سالگرد اجرای برجام

یک نشریه آمریکایی در گزارشی تحلیلی با اعلام اینکه سازوکار مالی ویژه اروپا با ایران اواسط ژانویه راه‌اندازی می‌شود، نوشت: سیاست سخت‌گیرانه رئیس‌جمهور آمریکا درقبال ایران، اعتبار واشنگتن برای رسیدگی به دیگر مسائل را از بین می‌برد.

به گزارش ایسنا، نشریه پولتیکو به قلم جرت بلانک یک مقام دولت باراک اوباما و عضو ارشد بنیاد کارنگی نوشت: سیاست‌های دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در قبال ایران با بی احتیاطی همراه بوده است، چراکه ایران را دعوت می‌کند تا به برنامه هسته‌ای خود بازگردد و اعتبار آمریکا برای بحث بر سر معاملات دیگر را کاهش می‌دهد.

اما آمریکا درخصوص مسئله مهم‌تر (این کشور)، یعنی روابطش با متحدان و شرکایش و نقش محوری آمریکا در نظام مالی دنیا بسیار غیر محتاطانه‌تر بوده است که عواقبی پیش می‌آورد. ایران می تواند یک مشکل باشد، اما ارزش آن را ندارد که منافع اقتصادی و سیاسی آمریکا به عنوان بانکدار جهان به قمار گذاشته شود.

دولت آمریکا اکنون یک فرصت دارد - شاید بهترین فرصتی که برایش باقی مانده است - تا از خطر کاهش نقش محوری آمریکا در نظام مالی جهان بکاهد.

اتحادیه اروپا به برقراری یک ساز و کار مالی برای تسهیل روابط تجاری با ایران پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا نزدیک شده است. اتحادیه اروپا احتمال دارد در ماه جاری (میلادی) همزمان با سومین سالگرد اجرای کامل توافق هسته‌ای با ایران در ژانویه 2016 این ساز و کار را اعلام کند.

به گزارش ایسنا، سومین سالگرد اجرایی شدن برجام 26 دی ماه 1397 خواهد بود.

این مسئله یک خطر جدی برای حاکمیت مالی آمریکا در میان مدت تا دراز مدت به حساب می‌آید. این سازوکار به اروپا اجازه می دهد تا زیرساخت یک نظام بانکی را راه اندازی کند که از طریق اتصال به نیویورک کار نمی‌کند؛ مسئله‌ای که نفوذ گسترده آمریکا را به عنوان ستون فقرات (نظام مالی جهان) به خطر می‌اندازد.

اعلام طرح سازوکار مالی ویژه، موسوم به SPV توسط فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مهم‌ترین موضوعی بود که در مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر سال 2018 رخ داد. هرچند که به دلیل ادعای ترامپ مبنی بر انجام بیشترین کارها در دولتش و تمسخر حضار نسبت به آن با کم توجهی روبرو شد. همچنین ترامپ نتوانست در شورای امنیت سازمان ملل دیگران را در کمپین فشار علیه ایران همراه خود کند و منزوی شد.

موگرینی جزئیات چندانی درباره این سازوکار ارائه نداد اما ابعاد آن هر روز روشن‌تر می‌شود. کشورهای اروپایی از موسسات مالی دولتی خود فهرستی تهیه می‌کنند تا اجازه معاملات با ایران را داشته باشند. آلمان و فرانسه و نه یک کشور کوچک ریاست این ساز و کار را بر عهده خواهند داشت. احتمالا این سازوکار اواسط ژانویه راه اندازی می‌شود اما واضح است که اجرای آن کار ساده‌ای نیست. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو این چنین مهندسی مالی را هر روز انجام نمی‌دهند و نظام مالی اروپا نیز با آمریکا در هم تنیده است. از این‌رو بعید است هیچ فرد یا موسسه‌ای بخواهد در معرض کوچک‌ترین خطر از ناحیه تحریم‌های آمریکا قرار گیرد. با این حال، اروپایی‌ها به دنبال ایجاد این سازوکار هستند که حامل پیامی مبنی بر این است که اروپا باور دارد، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای دال بر بی‌ثباتی، غیر قابل پیش‌بینی بودن و بی توجهی به منافع متحدانش است که به آمریکا به عنوان سرمایه‌دار جهان و دلار، به عنوان ارز جهانی وابسته هستند.

ساز وکار مالی ویژه با یک قاعده نسبتا متعادل و آرام به پیش خواهد رفت، به گونه‌ای که خشم آمریکا را برنمی‌انگیزد و برای تسهیل معاملاتی که شامل تحریم نیستند مانند فروش مواد غذایی، دارو و برخی کالاهای مصرفی به ایران استفاده می‌شود.

به نوشته پولتیکو، اما محدود کردن این سازوکار به کالاهای بشردوستانه که تحت تحریم نیستند، یک اشتباه وحشتناک خواهد بود.

بعید است که یک سازوکار مالی ویژه با ایران معنای زیادی برای اقتصاد ایران یا توانایی آمریکا برای وارد آوردن فشار داشته باشد اما این سازوکار به مدیرانش می آموزد که می‌توانند از آن برای موارد دیگر در آینده استفاده کنند.

دونالد ترامپ و دولت او باید درک کنند که سوق دادن متحدان به سمت ایجاد جایگزین‌هایی برای بازارهای مالی آمریکا چه پیامدهایی (برای آنها) خواهد داشت. نفوذ آمریکا در اقتصاد جهانی و همچنین اعتماد به دلار به عنوان ارز جهانی کاهش پیدا کرده است. رئیس جمهور ترامپ با فراهم کردن غیر ضروری این فضا برای متحدان که به نقاط دیگر نگاه کنند، قدرت اقتصادی بلند مدت آمریکا را به خطر انداخته است.

گزارش خطا