«روابط فرازناشویی» کانون خانواده‌را نشانه رفته است

دختر مجرد برای فرار از مزاحمتها سعی می‌کرد خود را متأهل نشان دهد. پس وقتی مرد فروشنده با چرب زبانی برای خرید یک تی شرت؛ از او پرسید: خانوم شما مجردید؟ ...

قدس- محبوبه علی پور - دختر مجرد برای فرار از مزاحمتها سعی می‌کرد خود را متأهل نشان دهد. پس وقتی مرد فروشنده با چرب زبانی برای خرید یک تی شرت؛ از او پرسید: خانوم شما مجردید؟ ...

پاسخ داد: نه! متاهلم. اما مرد با وقاحت ادامه داد: چه خوب! می‌تونیم با هم رابطه داشته باشیم!

خیانت؛ ارمغان مدرنیسم

متأسفانه دیگر مقوله رابطه زنان متاهل با مردان بیگانه در جامعه شبه‌مدرن ما نیز رازی مگو یا ناگفتنی و نادیدنی نیست؛ زیرا برخی از این زنان خیانتکار، خود نیز ابایی از افشا و بیان آن ندارند.

با دوستی به یکی از شوهای لباس خانگی می‌روم. زنها گوشه و کنار سالنی بزرگ، هنر و مهارتهای خاص خودشان را نشان می‌دهند. یکی فال قهوه می‌گیرد، دیگری بدلیجات دست سازش را عرضه می‌کند. در همین گیرودار چند زن، از دوستان مذکرشان می‌گویند و معتقدند چون زنهای متاهل شوهر دارند، مرد‌ها بیشتر به آنها اطمینان می‌کنند.

«ونوس» خیلی فرق کرده و دیگر آن چشمان محجوب آشنا را ندارد. او بی‌پروا حرف می‌زند و می‌گوید: مرد‌ها موجودات غریبی هستند. از یک طرف می‌خواهند مثل یک زن مطبخی بشور و بساب کنی و مدام غر می‌زنند، اما وقتی پای غرایزشان به میان می‌آید رام و مطیع می‌شوند. می‌پرسم: چرا از شوهرت جدا نمی‌شوی؟ جواب می‌دهد: با چه پشتوانه‌ای جدا بشوم؟ خانواده‌ام که روزگاری ندارند. می‌شوم نان‌خور اضافه. بقیه هم به چشم طعمه نگاهت می‌کنند. دوری از بچه‌ها را هم باید تحمل کنی. الان خودم روی سرشان هستم!

روابط فرا زناشویی؛ از نیاز عاطفی تا برنامه ریزی‌های غلط

بر اساس پژوهشهای میدانی انجام شده در سالهای 90 و 91 ، 78درصد خشونتهای زوجین از ضرب و شتم و حتی قتل به دلیل وجود روابط فرازناشویی بوده است. همچنین 90 درصد زنانی که به این سمت گرایش پیدا کرده‌اند، کمبود‌های عاطفی و اقتصادی در زندگی مشترک را عامل اصلی دانسته‌اند.

پروفسور حسین باهر با تأیید آسیبهای نوپدید در خانواده‌ها به خبرنگار ما می‌گوید: زنان با انگیزه‌های مختلف وارد این مقوله می‌شوند، چنانکه به باور من 75 درصد این روابط ریشه در مسایل اقتصادی داشته و به دنبال طمع‌ورزی شکل می‌گیرد. همچنین تغییرات اجتماعی، رواج فرهنگهای مخرب ارتباطی و تهاجم فرهنگی عامل 25 درصد دیگر به شمار می‌آید. این عضو فرهنگستان علوم پزشکی می‌افزاید: فناوری‌های نوین بخصوص ماهواره برای خانواده‌های آسیب پذیر و فقیر فرهنگی آسیبهای اجتماعی و اخلاقی داشته، زیرا همسو با ورود این فناوری‌ها فرهنگ استفاده مؤثر آن رواج نیافته است.

عوامل تأثیرگذار در کجروی

دکتر فریدون کامران، جامعه‌شناس نیز با تأکید بر اینکه وجود ناهنجاری‌ها در کنار هنجار‌ها در جوامع، امری بدیهی است؛ به خبرنگار ما می‌گوید: در بروز روابط فرازناشویی زنان متأهل عوامل متعددی تاثیرگذار است. چنانکه‌ گاه حتی رد پای این معضل را می‌توان در سیاستهای کلان اجتماعی و تأکید بر اعمال سیاستها و یا برخوردهای صرفا احساسی و افراطی، بدون تعقل و به دور از هرگونه برنامه ریزی اجتماعی دید. برای نمونه، در بسیاری از موارد، سیاستگذاران کلان جامعه در برنامه‌های حتی ارزشمند خود، به گونه مستقیم با پدیده یا معضل اجتماعی برخورد می‌کنند. حال آنکه جامعه دارای یک نظام‌واره بسیار پیچیده و قانونمند است. بنابراین برای تغییر و یا تاثیرگذاری بر این سیستم اجتماعی، لازم است برنامه ریزی دقیق علمی صورت گیردتامتغیرهاوعوامل مؤثربرپدیده را تغییر دهیم. درنتیجه هرگونه برخورد افراطی و بدون استفاده ازاصول برنامه ریزی اجتماعی، می‌تواند به بدتر شدن و حاد شدن معضل اجتماعی بینجامد. ما هر چقدر هم که نسبت به خوب بودن و درست بودن و منزه بودن جامعه تعصب داشته باشیم، اما هرگز نمی توانیم جامعه‌ای استرلیزه و به دور از هرگونه پلیدی بسازیم. پس باید بپذیریم که خداوند انسان را دارای اراده انتخاب خوب و بد آفرید و در مقابل این انسانی که قادر است به درجه والای الهی برسد، اهریمنی می‌آفریند که انسان بتواند حق انتخاب داشته باشد.

اگر کسی در هر جایگاهی که باشد خواه دولت باشد، حزب باشد و یا یک فرقه اجتماعی، بخواهد انسان را وادار به برخی رفتارها کند واکنش منفی دربردارد. یعنی افراد با تقابل با این رویه، گاهی اعتراض و ناخشنودی خود را به گونه‌ای غیرمنطقی بروز می‌دهند، زیرا تجربه نشان داده است هر افراطی، واکنشهایی تفریطی نیز به دنبال دارد.

نقش دیدارهای مجازی

این استاد دانشگاه می‌افزاید: تنگناهای اقتصادی نیز در بروز روابط فرازناشویی بی‌تأثیر نیست، زیرا با گسترش فرهنگ مصرفی در جامعه، توقعات افراد نیز به سطوح نازل و چشمداشتهای صرفاً مادی سقوط کرده است. زیرا جامعه ایرانی با وجود تاکید‌های ظاهری بر تولید، هنوز هم بشدت غیرتولیدی و مصرفی است. دلیل روشن آن نیز ورود کالاهای گوناگون است. محصولاتی که بی‌تردید فرهنگ خود را نیز به جامعه ما تزریق می‌کنند.

با این تفاوت که در فرهنگ مبدأ، مردم روند تولید را طی کرده‌اند و بر اساس آن هنجار‌ها شکل گرفته‌اند، در حالی که ورود همین کالاها در مقصد موجب دوگانگی و تأخر فرهنگی و به هم ریختن نظام‌واره فرهنگی جامعه می‌شود. در نتیجه ابزار و وسایل پیشرفته‌ای که می‌توانند موجب بالارفتن تولید و بهتر شدن جریان توزیع و روانتر شدن روابط اجتماعی شوند، نابهنجاری و جرم و خلاف را در جامعه دامن می‌زنند.

برای نمونه می‌توان به تاثیر فناوری‌های نوین ارتباطی در جامعه امروزی اشاره کرد. چنانکه پیش از این یافتن و ملاقات با افراد بدون دیدار حضوری میسر نبود، اما حال با گسترش ابزارهای ارتباطی مانند موبایل، دسترسی و تماسها آسان شده است. بدین ترتیب، چندان دشوار نیست زنی که تحت فشارهای اقتصادی همراه با سرگردانی در برابر سیاستهای دوگانه است با استفاده از فناوری‌های نوین دچار آسیبها شود.

هنجارشکنی اخلاقی و نابودی خانواده

دکتر کامران می‌گوید: بروز رفتارهای فرازناشویی خواه از سوی مرد و خواه از سوی زن در تمام اعصار و جوامع ناپسند بوده است، زیرا رواج آن کانون خانواده را سست کرده و همچنین بیشترین آسیب را به فرزندان چنین خانواده‌هایی وارد می‌کند. نکته دیگر آنکه چون چنین رفتارهایی اغلب پنهانی رخ می‌دهد به طور تدریجی نیز قوام و انتظام جامعه را به هم می‌ریزد.

این جامعه‌شناس با تاکید بر آسیب این ناهنجاری ادامه می‌دهد: بزرگترین صدمه‌ای که زن و یا مرد هنجارشکن در این رویه تجربه می‌کند احساس گناه، کوچک شدن و رنجوری روانی است. این احساس گناه در همه جوامع حتی جوامع اروپایی نیز وجود دارد، زیرا فرد، شخصیت و «خود ارزشمند» خود را فنا شده می‌پندارد.

دکتر کامران برای کاهش این گونه آسیبها توصیه می‌کند: برای رفع این ناهنجاری باید سبب‌شناسی کرده و با دستکاری متغیرهای مؤثر به درمان پرداخت. یعنی نخست آسیب‌شناس، سپس پیشگیری و در ‌‌نهایت درمان از طریق برنامه ریزی اجتماعی و دگرگونی متغیرهای تاثیرگذار روی پدیده.

نقش والای خانواده

به گفته وی، تأکید بر اجرای سیاستهای نسنجیده، افراطی و غیر برنامه ریزی شده سبب بروز مشکلات جدید و حادشدن این پدیده ناخوشایند اجتماعی خواهدشد. پس مسؤولان باید به جای تاکید بر دخالت در امور داخلی خانواده و جدا کردن آن از مسؤولیت مستقیمی که در قبال فرزندان خود دارد، بیشتر به وظیفه اصلی خود که کنترل و نظارت بر سازمانها و دستگاه‌هاست بپردازند، زیرا هر قدر دولت بر اجرای برنامه‌های تربیتی و اخلاقی خود در خانواده تأکید کند، باز هم نمی‌تواند برای اجرای موثر آن میلیونها پلیس و ناظر را به کار بگیرد. بدین ترتیب دولت باید وظایف تربیتی خانواده را به خودش واگذار کند و در مقابل بر آموزش و توانمندسازی فرهنگی خانواده‌ها تاکید داشته باشد. خانواده باید به این باور برسد که اگر در تربیت و آموزش فرزندان خود اهمال ورزد، فرزندان دچار آسیب و بزه خواهند شد. بدین ترتیب خانواده خود بر اجرای شیوه‌های تربیتی مؤثر تاکید خواهد کرد.

البته این استاد دانشگاه معتقد است دولت باید این روند را بتدریج انجام دهد تا به جامعه شوک هنجاری و اخلاقی وارد نشود، زیرا‌‌ رها کردن مسایل خانواده به یکباره و شتاب زده به بروز بی‌بند و باری افراطی منجر می‌شود.

گزارش خطا