اعترافات «بندر بن‌سلطان» در رابطه با ایران

«بندر بن‌سلطان بن‌عبدالعزیز» سیاستمدار مشهور سعودی، سفیر سابق عربستان در آمریکا و رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان در گفت‌وگویی به بازگویی برخی مسائل محرمانه رژیم سعودی و منطقه پرداخته است. بندر در بخشی از این گفت‌وگو در کاخ خود در شهر «ابحر» در «جده» عربستان اذعان می‌کند که یکی از تصمیمات اشتباه ریاض حمایت از صدام در جنگ علیه ایران بوده است. این برای اولین بار است که یک شاهزاده ارشد سعودی به انتخاب‌های بد و اشتباه عربستان در ارتباط با ایران آن هم در زمان اوج تنش‌ها و قطع روابط سیاسی دو کشور اعتراف می‌کند.

بخش عربی روزنامه انگلیسی «ایندیپندنت» گفت‌وگویی تفصیلی با بندر بن‌سلطان، رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان و سفیر پیشین این کشور در واشنگتن صورت داده است. متن کامل این گفت‌وگو که ۱۴ ساعت طول کشیده، قرار است هفته آینده منتشر شود. براساس گزیده‌ای از این گزارش که «ایسنا» آن را منتشر کرده، بندر بن‌سلطان به برخی مسائل پنهان خاورمیانه و پشت‌پرده برخی دیدارها با رهبران و روسا پرداخته است.

علت دست کشیدن شاه از بحرین

او در رابطه با محمدرضا پهلوی گفت: «شاه دشمن عاقل ما بود و دشمن عاقل بهتر از دوست نادان است.» بندر بن‌سلطان در ادامه به روابط میان شاه و ملک فیصل، پادشاه اسبق عربستان پرداخت و گفت که شاه می‌خواست بحرین جزئی از ایران باشد اما تلاش‌های عربستان باعث دست کشیدن شاه از بحرین شد.

چرایی رفتن امام خمینی به پاریس

رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان در رابطه با جنگ ایران و عراق هم گفت: [امام] روح‌الله خمینی در اقامت اجباری در عراق نزد نظام صدام حسین بود، اما با وجود این نوارهای کاست تحریک‌آمیز علیه شاه منتشر می‌کرد، در پی آن شاه صدام را تهدید کرد و گفت در صورتی که (امام) خمینی را از عراق اخراج نکند شط‌العرب (اروند‌رود) را اشغال خواهد کرد. دبیر سابق شورای امنیت ملی عربستان ادامه می‌دهد: «صدام تلاش کرد تا شاه را قانع کند تا این اقدام را انجام ندهد و گفت که (امام) خمینی را از انتشار چنین نوارهایی منع کند. بنابراین پافشاری‌های شاه منجر به رفتن (امام) خمینی به پاریس شد.»

حمایت اشتباه از صدام

سفیر پیشین عربستان در واشنگتن در رابطه با روابط کشورش با ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم مدعی شد: «بعد از اینکه (امام) خمینی حکومت را در دست گرفت عربستان منتظر ماند و هیچ موضعی اتخاذ نکرد تا اینکه وی عراق و پس از آن کشورهای حاشیه خلیج(فارس) را تهدید کرد.» بندر بن‌سلطان در ادامه اذعان کرد که در آن لحظه و «بعد از تهدیدات» امام خمینی (ره)، عربستان گزینه اشتباهی را انتخاب کرد و آن حمایت از صدام در جنگ با ایران بود. او گفت که در جریان جنگ ایران و عراق عربستان مقدمات مذاکراتی محرمانه میان تهران و بغداد در ژنو و سپس در قصر سلطان بن‌عبدالعزیز، ولیعهد وقت سعودی را فراهم کرد که این مذاکرات انجام گرفت.

ایران دلیل تنش عربستان و آمریکا در دوره اوباما

این مقام سعودی در رابطه با باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا هم مدعی شد: «سیاست‌های سست اوباما منجر به دخالت‌های ایران و روسیه در سوریه شد.» او با اشاره به درگیری‌های داخلی سوریه و وعده و وعیدهای اوباما در این رابطه گفت که ملک‌عبدالله بن‌عبدالعزیز، پادشاه پیشین عربستان به اوباما گفت: انتظار نداشتم در طول عمرم یکی از روسای آمریکا به من دروغ بگوید. بندر بن‌سلطان در رابطه با به‌وجود آمدن تنش میان عربستان و آمریکا در آخرین روزهای دولت اوباما هم گفت: «اوباما وعده می‌داد و برعکس آن عمل می‌کرد، او گفته بود که با نفوذ ایران در منطقه مقابله می‌کند درحالی‌که همزمان و به‌طور پنهانی با آنها مذاکره می‌کرد و این امور منجر به بی‌اعتمادی عربستان به دولت اوباما شد.» بن‌سلطان درباره «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه، روابط تیره ریاض و دمشق و نقش پررنگ دستگاه امنیتی عربستان در جنگ خونین این کشور گفت: دلیل این امر آن است که من پیش از اینکه اسد کاره‌ای باشد او را می‌شناسم. او گفت: اطراف پدر بشار را مردان بزرگی گرفته بودند، حافظ بر خلاف پسرش بشار، توانایی رتق و فتق اوضاع را داشت، اما پسرش همچنان سایه برادرش «باسل» بر سر او سنگینی می‌کند و نمی‌تواند از آن رهایی یابد. بندر ادعا کرد که از نفوذش در انگلیس استفاده کرده تا بشار دوره تخصص چشم‌پزشکی را در لندن بگذراند.

دیدار با سردار سلیمانی

رئیس سازمان اطلاعات عربستان در پاسخ به سوالی در مورد دیدار با سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس نیز گفت: «زمانی که به منظور دیدار با علی لاریجانی، رئیس کنونی مجلس ایران به تهران رفته بودم به‌طور اتفاقی سلیمانی را دیدم و قبل از آن تنها در مورد او شنیده بودم و او را ندیده بودم.»

شاهزاده جنجالی

گفت‌وگوی بندر بن‌سلطان با ایندیپندنت عربی پس از یک دوره غیبت طولانی در عرصه خبری و رسانه‌ای صورت می‌گیرد. او چهره‌ای جنجالی در عربستان و در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی است و مهره‌ای کلیدی در پیشبرد راهبرد سیاسی-امنیتی عربستان به‌حساب می‌آمد که تیر ماه ۱۳۹۱ (ژوئن ۲۰۱۲) طی حکمی از سوی عبدالله بن‌عبدالعزیز پادشاه متوفی سابق عربستان به‌عنوان رئیس اطلاعات عربستان منصوب شد. این پست با حفظ سمت قبلی بندر به‌عنوان دبیر شورای امنیت ملی عربستان به وی اعطا شده بود. بندر به‌عنوان رئیس دستگاه اطلاعات عربستان دو ماموریت مهم برعهده داشت. نخست، مقابله با آنچه در عربستان به‌عنوان خطر ایران و نفوذ ایران یاد می‌شد و دوم، بحران سوریه. بندر بن‌سلطان در هر دو زمینه با مشکل مواجه شد و به نوعی اعتراض آمریکا را برانگیخت و باعث شد تا در فروردین ۱۳۹۳ از سوی ملک عبدالله عزل شود و وارد یک غیبت طولانی مدت شود.

بندر بن‌سلطان همچنین بیش از دو دهه سفیر آمریکا در عربستان بود که روابط شخصی و خانوادگی گسترده‌ای با روسای‌جمهور آمریکا داشت و شخصی نزدیک به جورج بوش محسوب می‌شد. این روابط باعث شده بود تا او را بندر بوش هم خطاب کنند. او با نومحافظه‌کاران آمریکا قرابت بیشتری داشت. از همین زاویه همان‌طور که از متن مصاحبه نیز بر می‌آید دل خوشی از باراک اوباما ندارد، چراکه اوباما در جهت عکس نومحافظه‌کاران حرکت می‌کرد و به دنبال مدیریت توازن‌ها در منطقه بود تا جایی که به عربستان توصیه کرد که منطقه را با ایران تقسیم کند.

در واقع مدیریت توازن‌ها به معنای منتفی دانستن راه‌حل‌های نظامی بود و از همین زاویه بندر بن‌سلطان خواستار راه‌حل نظامی با مداخله آمریکا بود و چنین مداخله‌ای را تشویق می‌کرد و همچنین توسل به زور -نه دیپلماسی- را برای حل پرونده هسته‌ای ایران ترجیح می‌داد. به این ترتیب نوعی تعارض بین سیاست‌های آمریکا و عربستان ایجاد شده بود. بندر بن‌سلطان حتی تلاش کرد همکاری نکردن آمریکا برای اجرای طرح‌هایش را با توسل به روسیه جایگزین کند اما روسیه نیز خواسته او را نپذیرفت. اعترافات او در زمانی که محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی به‌خاطر رسوایی در ماجرای قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی درحال تعدیل کردن برخی رویکردهای عربستان در منطقه است می‌تواند حاوی پیام‌های جدیدی باشد.

گزارش خطا