چرا قیمت‌تور ترکیه و دبی با شمال، شیراز و کیش در نوروز برابری می‌کند؟

بر اساس یک قانون نانوشته، قیمت تورهای داخلی در تعطیلات نوروزی به نحو سرسام‌آوری افزایش می‌یابد. اما دلیل چیست؟

روزنامه توریسم نوشت:

دیدن «کاپالی چارشی» در استانبول جذاب‌تر است یا دیدن حافظیه و سعدیه؟ به راحتی می‌توان در یک نظرسنجی ساده در قالب یک پرسش از هموطنان، به این سؤال پاسخ داد.

بسیاری از اماکن گردشگری کشور، خدمات رفاهی نامناسبی را به مشتریان و گردشگران داخلی ارائه می‌دهند و گردشگر ایرانی ترجیح می‌دهد پول خود را در جایی هزینه کند که هم احترام بیشتری ببیند و هم خدمات خوبی در قبال هزینه‌هایش دریافت کند. شما باشید کدام را انتخاب می‌کنید؟ رفتن به یکی از شهرهای شمالی کشور با هزینه‌های سرسام‌آور و دیدن مناظر تکراری، یا رفتن به ترکیه و ارمنستان و دوبی با بودجه کمتر و خدمات بهتر و احترام بیشتر؟

در بسیاری از کشورهایی که میزبان گردشگران ایرانی هستند، به راحتی و با هزینه‌ای کمتر از ایران، می‌توان وعده‌های غذایی متنوع و ارزان و مناسب تهیه کرد. حتماً همه ما برخی مواقع که نزدیکان‌مان از سفر به ترکیه برمی‌گردند و از قیمت کالاهایشان می‌پرسیم، از ارزانی و مناسب بودن قیمت‌ها نسبت به ایران شگفت‌زده می‌شویم.

اینها دلایل قانع کننده‌ای برای ایرانیان است تا برای چند روز هم که شده سری به کشورهای همسایه بزنند و از اوقات فراغت خود با آرامش بیشتری لذت ببرند. در برخی از مناطق توریستی ایران، برخورد بد خدمه سوییت‌ها، فروشگاه‌ها و هتل‌ها با گردشگران غیرقابل باور است. برای برخی فروشندگان در استان‌های توریستی، مسافر یعنی فرصتی برای چپاول که نباید آن را از دست داد!

کیفیت برخی رستوران‌های بین جاده‌ای ایران هم در شأن کشوری با فرهنگ دیرینه ما نیست. وضع بسیار بد بهداشت قهوه‌خانه‌ها و مسافرخانه‌ها در شهرهای توریستی ایران، رغبت برای سفرهای داخلی را کاهش می‌دهد.

توریسم ایران در وضعیت «های سیزن»

به باور کارشناسان گردشگری، نزدیکی قیمت تورهای داخلی و خارجی تنها یک علت خاص دارد و آن هم این است که ما ایرانی‌ها در ایام نوروز در «های سیزن» قرار داریم اما کشورهایی مثل ترکیه، در وضعیت «اف سیزن» به سر می‌برند.

«های سیزن» در صنعت توریسم، گویا بلای جان گردشگران ایرانی شده است. تورهای گردشگری در همه جای دنیا و در این گونه فصول، به شکل رقابتی و با تسهیلات ویژه ارائه می‌شود اما در ایران بر اساس یک قانون نانوشته، قیمت تورهای گردشگری به نحو سرسام‌آوری افزایش می‌یابد. به همین دلیل، وضعیت «های سیزن» یا فصل داغ گردشگری که در ایرا از اواسط بهمن ماه شروع می‌شود و بسیاری از مقاصد گردشگری که در فصول کم مسافر، با نصف قیمت اعلامی در تورهای نوروزی مسافر می‌پذیرند، اکنون به برج عاج ایام نوروز تبدیل شده است که دست هر کسی به آن نمی‌رسد! به همین دلیل، حجم بالایی از مسافران در تعطیلات نوروزی، ریزش می‌کنند و به سمت تورهای خارجی می‌روند و خانواده‌های با درآمد متوسط هم مانند سال‌های قبل ترجیح می‌دهند تا تورهای خانوادگی هر ساله خودشان را برگزار کنند.

مقایسه گردشگری داخلی و خارجی

میل و اشتیاق به سفر در گردشگران ایرانی در حالی دستخوش تغییر شده است که حتی تورهای داخلی هم بر قیمت‌هایشان افزوده‌اند. با مقایسه تورهای داخلی و خارجی درمی‌یابیم که عمدتاً سفر به خارج از کشور مقرون به صرفه است. برای این که کشورهای دیگر برای جذب گردشگر با هم رقابت می‌کنند و در ازای دریافت مبلغی مناسب، امکانات مناسب‌تری ارائه می‌دهند، در حالی که این امر در داخل کشور نادیده گرفته می‌شود و تنها شاهد بالا رفتن قیمت‌ها هستیم، بدون این که امکانات نیز همپای آن افزایش یابد.

«یک میلیون و 500 هزار تومان هزینه کنیم برای کیش؟ خب، با کمی بیشتر از این مبلغ می‌رویم دوبی! این طوری هم یک کشور خارجی را می‌بینیم، هم بیشتر تفریح می‌کنیم.» این جمله کلیشه‌ای مدت‌هاست که دهان به دهان می‌چرخد و برای همه ما عادی شده است. گرانی تورهای داخلی باعث شده تا کمتر کسی انگیزه سفر به شهرهای ایران را داشته باشد. اگر چه جابه‌جایی‌های بسیاری در همین ایام عید اتفاق می‌افتد و مسافران زیادی به شهرهای مختلف سفر می‌کنند اما آن چیزی که معمولاً به عنوان «صنعت توریسم» در کشورهای دیگر مطرح می‌شود، در کشورما اتفاق نمی‌افتد.

یکی از مقاصد گردشگری که در سال‌های اخیر از اقبال بسیاری برخوردار شده، جزیره زیبای کیش است. این جزیره به گواه کارشناسان، از زیباترین جاذبه‌های طبیعی دنیاست. سال‌ها قبل، سیاست‌گذاران کشور، این منطقه را آزاد نامیدند و چشم‌اندازی برای آن تعریف کردند. این هدف هر چند دور از دسترس نمی‌نمود، اما به دلایلی، این فرصت از دست رفت و کشورهای مجاور و همین‌طور حوزه خلیج‌فارس، از این فرصت نهایت استفاده را کردند. آنها با برنامه‌ریزی‌های مناسب و تبلیغات بی‌شمار و جذاب، نگاه بسیاری از گردشگران دنیا و حتی ایران را به خود معطوف کردند و موفق شدند حتی سرمایه‌گذاران را متقاعد کنند که برای سفر و همچنین سرمایه‌گذاری، این کشورها را انتخاب کنند. برای مثال، ترکیه هم از این رقابت عقب نمانده و هر سال تمهیداتی ویژه برای این امر می‌اندیشد و با به کار بستن آن، قطب گردشگری در منطقه را برای خود تدارک می‌بیند.

از جمله تدابیر ترک‌ها برای نوروز 93، پایین آوردن نرخ هتل‌ها و همچنین بلیت هواپیما و نرخ تورهای گردشگری است که اخیراً با ارسال پیام کوتاه از سوی آژانس‌ها و همچنین درج آگهی در روزنامه‌های داخلی و پخش فیلم‌های تبلیغاتی از ماهواره‌های خارجی، شاهد آن هستیم ولی ما چه کرده‌ایم؟

برای جذب گردشگر برنامه‌ای نداریم

مدیر یکی از تورهای داخلی می‌گوید: اقداماتی که هر ساله برای جذب گردشگر در کشورمان انجام می‌شود، از چاپ بروشور و نقشه شهرها فراتر نمی‌رود. به عنوان مثال ترکیه با علم ب این که ایرانی‌ها خوش سفرند و عید نوروز را فرصت خوبی برای سفر می‌دانند، از فرصت استفاده می‌کنند و با پایین آوردن قیمت‌ها سعی در جذب گردشگران ایرانی دارند.

ترک‌ها سال گذشته با توجه به بالا رفتن قیمت دلار در کشورمان توانستند میزبان بیش از 4 میلیون گردشگر ایرانی باشند که بسیار قابل تأمل است. اگر این تعداد مسافر به شهرهای خودمان سفر می‌کردند، چه رونقی که در صنعت گردشگری‌مان به وجود نمی‌آمد!

دکتر «بهزاد زاهد» که 15 سال است در زمینه توریسم و گردشگری در ایران مطالعه می‌کند، می‌گوید: تا زمانی که برنامه‌ای برای صنعت گردشگری نداشته باشیم، باید شاهد سفر گردشگران ایرانی به کشورهای خارجی و به تبع آن خروج ارز از کشور باشیم. به طور مثال، قیمت تور برای سفر به اصفهان 500 هزار تومان است، البته بدون بلیت هواپیما و به صورت زمینی، در حالی که تورهای دبی، یک میلیون تومان با بلیت هواپیما و هتل و سایر امکانات رفاهی است، بنابراین با یک حساب سرانگشتی می‌توان دریافت که سفر به دوبی جذابیت بیشتری از اصفهان دارد.

مسافران «پای کار» و سفرهای قسطی

اگر در شرایط عادی برای تور استانبول با سه شب و چهار روز اقامت در هتل چهار ستاره و ناهار و شام 650 هزار تومان اخذ می‌شود، این سقف قیمت در شرایط خاص، پایین‌تر هم می‌آید در حالی که در شرایط عادی، برای دو شب و سه روز اقامت در یک هتل سه ستاره در شهرهایی نظیر شیراز و اصفهان باید حداقل 300 هزار تومان هزینه متقبل شوید.

البته در تورهای خارجی امکان دیگری هم وجود دارد که در تورهای داخلی وجود ندارد و آن، امکان مسافرت به صورت قسطی است که تورهای داخلی از این مهم غفلت کرده‌‌اند. در واقع تورهای خارجی با قرعه‌کشی‌های متعدد توانسته‌اند عده‌ای مسافر «پای کار» را برای خود جذب کنند که با دادن چک و با حداقل پیش پرداخت، می‌توانند از تورهای خارجی بهره ببرند. این شرایط ویژه بیشتر برای کشورهایی نظیر ترکیه و دبی در نظر گرفته می‌شود.

یک کارمند میانسال به خبرنگار ما می‌گوید: نوروز امسال خیلی دوست داشتم که همراه خانواده‌ام به قشم بروم اما قیمت‌ها خیلی گران است و من بدون سوغاتی حداقل باید 700 هزار تومان هزینه کنم. از سوی دیگر، آژانس‌های گردشگری نیز تورهای قسطی برای سفرهای داخلی ارائه نمی‌کنند. برای همین، نوروز امسال هم باید در تهران بمانیم. در شرایطی که تورهای خارجی در بسیاری از مواقع سال، خصوصاً با شروع فصل گرما، قیمت تورهای خود را کاهش می‌دهند اما به باور گردگشران، بهتر است تا تورهای داخلی اندکی به خود بیایند و به راحتی عرصه را برای تورهای خارجی خالی نکننند.

در چنین شرایطی، تورهای داخلی با کاهش قیمت‌ها و اختصاص شرایط ویژه به اولویت نخست شهروندان ایرانی تبدیل می‌شوند، نه این که با افزایش قیمت‌ها، از دایره انتخاب ایرانیان حذف شوند. در واقع، شرایط تورهای خارجی آن قدر وسوسه‌کننده است که گردشگران ایرانی ترجیح می‌دهند با وجود گرانی ارز باز هم به سفرهای خارجی بروند.