شکایت میراث فرهنگی از آستان قدس‌رضوی

ریتم شعر، آهنگ و هر چه که حس و حال ایرانی‌ها را با «ایران» پیوند می‌داد، در قطعه‌ای شنیده می‌شد که آستان قدس رضوی حدود یک ماه و نیم پیش آن را منتشر کرد. اما نه به عنوان سرود جدید ملی کشور، بلکه ریتمیک بودن قطعه با سرود ملی ایران، آن‌قدر نزدیک بود که ناخودآگاه این حس را به شنونده القاء می‌کرد.

به گزارش ایسنا، انتشار این قطعه که به نظر می‌رسید نخست در فضای مجازی دست به دست شده، واکنش‌های شدیدی به همراه داشت، به‌حدی که هیأت مدیره خانه موسیقی نیز این اقدام را یک دخل و تصرف غیرقانونی و تحریف کلام سرود ملی «ای ایران» دانست و در بیانیه‌ای اعلام کردند که از مسئولان و ضابطان قضائی خواسته‌اند تا با عمل غیرقانونی و به دور از اخلاق سازندگان، برخورد قانونی کند.

در بخشی از بیانیه خانه موسیقی آمده است که «سرود زیبا و ملی «ای ایران» که به ثبت ملی رسیده، جزو میراث معنوی ایران شناخته شده و همچون دیگر آثار ملی ارزشمند و غیر قابل تغییر است و به هیچ عنوان نمی‌توان در آن دخل و تصرفی ایجاد کرد و سازمان میراث فرهنگی کشور به عنوان متولی اصلی آثار ملی در کشور باید نسبت به این حرکت واکنش مقتضی نشان دهد.

تحریف و جایگزینی هر کلام دیگری روی آن آهنگ به نوعی جعل و تحریف یک ترانه ملی و خاطره‌انگیز است و نه تنها احساسات میلیون‌ها ایرانی را جریحه دار خواهد کرد بلکه پیگرد قانونی خواهد داشت.»

لوح ثبتی سرود ای ایران در فهرست آثار ملی کشور

محمدحسن طالبیان - معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری - بعد از گذشت این مدت زمان نسبت به اقدامات در حال انجام توسط این سازمان به خبرنگار ایسنا توضیح می‌دهد.

وی می‌گوید: به خواست سازمان میراث فرهنگی، مدیرکل میراث فرهنگی مشهد در این زمینه با آستان قدس وارد صحبت شده است، در واقع ما تلاش خود را می‌کنیم تا سازندگان آن قطعه متوجه حق معنوی سرود "ای ایران" باشند و آن سرود را با توجه به کپی‌های انجام شده، لغو کنند.

وی با بیان این‌که نمی‌دانم سازندگان این قطعه قصد داشتند آن را به عنوان سرود ملی معرفی کنند یا نه، توضیح می‌دهد: مهم این است که نباید این کپی می‌شد، آن اثر یک حق مؤلف و یک حق معنوی دارد، به همین دلیل نامه‌ی شکایت را نوشتیم و از مرکز حقوقی سازمان میراث فرهنگی درخواست پیگیری این اتفاق را کردیم و از سوی دیگر از مسئولان میراث فرهنگی خراسان خواستیم تا در این زمینه با آستان قدس صحبت کنند که باید حتماً حقوق معنوی و ثبت ملی این اثر حفظ شود.

طالبیان اضافه می‌کند: از نخستین روز مطرح شدن این بحث، کارهای حقوقی آغاز شد، قصد داشتیم قدری کارها به خوبی پیش برود و سپس اقدامات انجام شده را مطرح کنیم، خوشبختانه امروز وارد مراحل مثبت در این پیگیری‌ها شده‌ایم.

شکایت میراث فرهنگی از آستان قدس‌رضوی

سرایش سرود ملی «ای ایران»، به سال ۱۳۲۳ برمی‌گردد. دورانی که ایران تحت اشغال نیروهای متفقین بود و در سطح شهر تهران مردم روزانه شاهد رفتار خشن نیروهای متفق به خصوص انگلیسی‌ها با شهروندان ایرانی بودند. گل گلاب که با نام پدر علوم طبیعی ایران شناخته می‌شود و سال‌ها معاون دانشکده پزشکی دانشگاه تهران بود، روزی این شعر را می‌سراید.

نخستین اجرای این سرود در ۲۷ مهر ماه ۱۳۲۳ در تالار دبستان نظامی دانشکده افسری با صدای «غلامحسین بنان» در خیابان استانبول دو شب متوالی برگزار شد. سرود «ای ایران» آنقدر اثر کرد که شنوندگان تکرار آن را خواستار شدند و سه بار اجرا شد. استقبال و تأثیر این سرود باعث شد که وزیر فرهنگ وقت، هیأت نوازندگان را به مرکز پخش صدا دعوت کرد تا صفحه‌ای از آن ضبط و هر روز از رادیو تهران پخش شود. اجراهای بعدی این اثر مربوط به سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ در برنامه گل‌ها است که غلامحسین بنان این سرود را خواند.

در سال ۱۳۵۰ نیز اپرای رادیویی این سرود با همکاری ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون ملی ایران با رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی اسفندیار قره باغی انجام شد. دو اجرای دیگر از این اثر نیز یکی با صدای حسین سرشار و دیگری با صدای رشید وطن دوست موجود است. در سال ۱۳۶۹ گلنوش خالقی، دختر روح الله خالقی که برای بیست و پنجمین سالروز درگذشت پدرش در تهران بود، این سرود را با تنظیمی دوباره برای ارکستر، تکخوان و آواز گروهی تنظیم کرد که در آلبوم «می ناب» توسط انتشارات سروش منتشر شد. تکخوان در این نسخه، رشید وطندوست است. در شصتمین سالگرد ساخت این سرود در مهر ماه ۱۳۸۳ ارکستر ملی ایران آن را در تالار وحدت اجرا کرد که تمامی ۷۰۰ نفر جمعیت حاضر در سالن آن را با هم خواندند.

گزارش خطا