احمد خمینی و شایعه‌ای که هر سال تکرار می‌شود!

هر سال در پایان اسفند و با فرا رسیدن سالروز درگذشت حاج سیداحمد خمینی شایعۀ آخرین سخنرانی او تازه می‌شود و متنی که انگار نطق اوست. حال آن که تنها جملات اول از فرزند امام است و بقیه نظرات نویسنده است. شرح این ماجرا را پس از ۲۴ سال بخوانید.

مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: «هر سال و در پایان اسفند و فرا رسیدن سالروز درگذشت حاج سیداحمد خمینی، فرزند امام خمینی، رهبر فقید انقلاب اسلامی، برخی رسانه‌ها از آخرین سخنرانی او می‌گویند و این ادعا که متن کامل آن در هفتۀ آخر اسفند ۱۳۷۳ در هفتۀ نامۀ «امید» درج شد. این در حالی است که مقالۀ آن هفته‌نامه متن سخنرانی مرحوم سیداحمد خمینی نبود و تنها بخش‌هایی در ابتدا و قسمت‌هایی در میانۀ آن، سخنان فرزند امام است و بقیه به قلم یک روزنامه‌نگار قدیمی که سال‌هاست از عرصۀ مطبوعات کنار است.

تفکیک نکردن سخنان مرحوم حاج احمدآقا با نظرات آن نویسنده این شائبه را ایجاد کرد که تمام عبارات، متن سخنرانی فرزند امام است و هر چند خود آن نشریه در شمارۀ بعد - که آخرین شمارۀ هفته نامۀ «امید» هم بود - این توضیح را درج کرد ولی انگار افکار عمومی علاقه داشت و هنوز بعد از ۲۴ سال هم این علاقه احساس می‌شود که دیدگاه‌های نویسنده مقاله سخنان سیداحمد خمینی تصور شود.

امسال اما اتفاق جالبی رخ داده و برخی رسانه‌های اصولگرا و متمایل یا منتسب به آقای احمدی‌نژاد این سخنان را به مرحوم سیداحمد خمینی منتسب کرده‌اند تا با رسانه‌های خارجی رقابت کنند.

درگذشت ناگهانی سیداحمد خمینی در آستانۀ نوروز ۷۴ و توقف فعالیت هفته‌نامۀ امید و تکثیر مقاله به صورت کپی و رواج شایعه در دید و بازدیدهای نوروزی به این تصور دامن زد که آن مقاله عین سخنان سیداحمد است. از این رو پس از ۲۴ سال این یادآوری‌ها خالی از لطف نیست:

۱. تنها عبارات اولیه سخنان سیداحمد است و بقیه نوشته روزنامه‌نگاری قدیمی است که برخی از کتاب‌های تاریخی را نوشته و بعضاً خاطراتی را به رجال پهلوی نسبت داده است.

۲. هر چند انتشار هفته‌نامۀ امید پس از آن شماره متوقف شد اما صاحب‌امتیاز آن نشریه یک سال بعد امتیاز دوهفته‌نامۀ «امید جوان» را دریافت کرد که از سال ۷۶ به صورت هفته‌نامه منتشر می‌شود و از همان زمان با تحلیل‌های هفتگی سیاسی و کادری دیگر رنگ اصلاح‌طلبی گرفت و به جز صاحب‌امتیاز اشتراک دیگری با «امید» نداشت و نشریه‌ای که هم چنان منتشر می‌شود به جز در موارد معدود در سال‌های نخست با نویسنده مذکور همکاری نداشته است.

۳. هر چند هفته‌نامۀ «امید» توضیح داد که علامت‌های ستاره برای فاصله‌گذاری میان جملات نقل شده از سیداحمد با تفسیر نویسنده در صفحه‌آرایی افتاده اما برخی از روزنامه‌نگاران پرورش‌یافته در فضای دهۀ ۴۰ در مطالب خود از قوۀ خیال هم بهره می‌بردند. کمااین‌که فرج‌الله صبا متنی را که خود نوشته بود با عنوان نامۀ چارلی چاپلین به دخترش در نشریه «روشنفکر» منتشر کرد و روزنامه‌نگاران و نویسندگان در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ تحت تأثیر سبک «ذبیح‌الله منصوری» گاه تخیلات خود را با واقعیت می‌آمیختند.

۴. آقای عمادالدین باقی هم در برخی نوشته‌های خود درباره درگذشت سیداحمد آقا به آن مطلب اشاره کرده که هر چند بیشتر منظور شایعات بوده تا استناد قطعی اما چون آقای باقی پژوهشگری مورد وثوق و معتبر است به باقی ماندن این ماجرا در حافظه‌ها کمک کرده است.

پس، صریح و روشن آن نوشته تنها مقاله‌ای دربارۀ سخنانی از سیداحمد خمینی بوده نه آن که همه مطالب آن را آن مرحوم گفته باشد و البته اگر آن نشریه به کار خود ادامه داده و مرگ در ۴۹ سالگی رخ نداده بود، این شایعه هم هر سال تکرار و تجدید نمی‌شد. آری، آن مقاله فقط یک مقاله است نه متن کامل سخنرانی سیداحمد خمینی ولو به بهانۀ سخنانی از او نوشته شده باشد.»

گزارش خطا