بغداد می تواند ایران و عربستان را به هم نزدیک کند؟

نشریه امریکایی نیوزویک به مناسبت برگزاری پارلمانی کنفرانس کشورهای همسایه عراق در بغداد، در مطلبی با عنوان « آیا بغداد می تواند تهران و ریاض را به یکدیگر نزدیک کند؟» نوشت، حضور رئیسان ونمایندگان مجالس ۶ کشور همسایه عراق در این نشست، تاریخی است.

به گزارش ایرنا، «تام اوکونور» در این مقاله نوشت، حضور رئیسان ونمایندگان مجالس ۶ کشور همسایه عراق شامل ایران، اردن، کویت، عربستان سعودی، سوریه و ترکیه به ویژه نمایندگان ایران و عربستان سعودی سرسخت ترین دشمنان در منطقه خاورمیانه که روابط رسمی آنها از سال ها پیش قطع شده در این نشست، تاریخی و نشانگر کم سابقه ای از وحدت منطقه در زمانی است که درگیری های جاری و رقابت منافع و نفوذ خارجی، اختلافات عمیقی در خاورمیانه ایجاد کرده است.

نیوزویک می افزاید: عراق که به صورت سنتی بازیگر مهم عرب در این منطقه به شمار می رود، در دوره تاریخی کنونی و نوین خود روابط درهم ریخته ای با همسایگانش داشته است. صدام حسین رئیس جمهوری (معدوم) عراق، اندک زمانی پس از انقلاب ۱۹۷۹ که آیت الله (امام) روح الله خمینی (ره) به قدرت رسید، به ایران حمله کرد که یکی از ۲ کشور مسلمان دارای اکثریت شیعه منطقه خاورمیانه به شمار می رود.

دومین کشور دارای اکثریت شیعه، بحرین است که تحت حکومت سنیان قرار دارد. اما حافظ اسد رقیب بعثی صدام در سوریه، در حالی از ایران حمایت کرد که دیگر سران عرب از صدام حمایت می کردند که بعدا به کویت نیز حمله کرد و موجب خشم ایالات متحده و همپیمانان منطقه ای آن در اوایل دهه ۱۹۹۰ شد.

تهاجم ۲۰۰۳ ایالات متحده به عراق، نقطه عطفی برای موازنه قدرت در منطقه خاورمیانه بود. هر چند بعدا مشخص شد که اتهام مطرح شده علیه صدام در باره در اختیار داشتن تسلیحات کشتار جمعی نادرست بوده است، اما رهبری شیعه مذهب در عراق جانشین وی شد و به قدرت رسید که مایل به بازسازی روابط بغداد با همسایگانش شامل ایران و سوریه بود.

با ریشه کن و نابودی بیشتر بخش های داعش، صحنه سیاسی عراق به رزمگاه جنگ های شدید نیابتی ایران و عربستان سعودی برسر گسترش حوزه نفوذشان در منطقه تبدیل شده است. هر چند آمریکا و اسرائیل برای متحد کردن جهان عرب علیه ایران تلاش کرده اند، اما اقدامات آنها در بیشتر خاورمیانه، عمیقا جنجالی و قابل بحث به نظر می رسد. به ویژه تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای شناسایی بیت المقدس (اشغالی) به عنوان پایتخت اسرائیل به رغم ادعای اواخر سال ۲۰۱۷ فلسطینیان (در مورد پایتختی این شهر برای کشور آینده فلسطین) و همچنین به رسمیت شناختن بلندی های اشغال شده جولان سوریه به عنوان بخشی از خاک اسرائیل، کشورهای منطقه و حتی بخش بزرگی از جامعه بین الملل را علیه وی متحد کرده است.

نیوزویک می نویسد، تهران اخیرا توافقنامه های اقتصادی با بغداد و دمشق امضا کرده است و سران و مقام های بلندپایه هر سه کشور به امید هماهنگی نزدیک در باره موضوعاتی امنیتی، دیدارهایی از ۲ کشور دیگر داشته اند. همزمان با پایان یافتن دیدارهای اخیر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران از سوریه وترکیه، حموده السباق رئیس مجلس سوریه برای دیدار با محمد حلبوسی همتای عراقی خود به بغداد سفرکرده است.

بر اساس بیانیه دفتر پارلمان عراق؛ حلبوسی با اشاره به عمق روابط تاریخی ۲ کشور برادر، از دیدار هیات سوری از این کشور و حضور آن در اجلاس پارلمان های کشورهای همسایه عراق در بغداد، استقبال کرده است. دوطرف همچنین روابط دوجانبه عراق وسوریه و راه های گسترش همکاری های مشترک را درهمه زمینه ها و حوزه ها بررسی کرده اند.

عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق که اخیرا از ایران و عربستان سعودی دیدار کرده، از تلاش سوریه برای بازگشت به عضویت اتحادیه عرب در پی اخراج دمشق در سال ۲۰۱۱ حمایت کرده است.

این نشریه نوشت، در حالی که اسد رئیس جمهوری سوریه به علت سرکوب قیام شورشیان و جهادی های (گروه های تکفیری) مورد داعش مورد حمایت چند کشور مانند ایالات متحده، عربستان سعودی و ترکیه، به نقض حقوق بشر متهم شده بود، حمایت ایران و روسیه به وی امکان داد تا یک بار دیگر به عنوان بازیگر و عامل مهمی در کشورش پدیدار شود. با اینکه عملیات نظامی پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) در عراق با مجوز دولت این کشور است، اما دمشق حضور نظامی آمریکا و ترکیه را در خاک سوریه، بدون مجوز و غیرقانونی تلقی می کند.

گرچه نشست ماه جاری (آوریل) اتحادیه عرب در تونس بدون حضور نماینده سوریه برگزار شد، اما برخی کشورها بازسازی روابط شان را با دمشق آغازکرده اند و ترکیه به عنوان آخرین حامی اصلی شورش علیه اسد در فوریه اعلام کرد که تماس هایی در سطح پائین با دولت وی برقرار کرده است.

گزارش خطا