ایران در حال حاضر سیاست صبوری استراتژیک را دنبال می‌کند/ ارتش ایران هیچگاه قصد درگیری نظامی در منطقه را نداشته

بیشتر کارشناسان حوزه نفت و انرژی بر این باورند که اعلام رسمی دولت ایالات متحده آمریکا مبنی بر این‌که مهلت اعطا شده به کشورهایی چون چین، ژاپن، کره جنوبی، هندوستان و… برای خرید نفت از ایران تمدید نخواهد شد؛ می‌تواند بر بازارهای انرژی و نفت دنیا تاثیرات مهمی داشته باشد.

به‌گزارش شفقنا از سایت رسمی شورای روابط خارجی آمریکا؛ این قضیه در مورد چین مصداق بیشتری دارد. ایمی. ام.جافی که یکی از شناخته‌شده‌ترین کارشناسان حوزه سیاست‌های انرژی جهانی‌ست، عقیده‌ دارد که با فضای پر التهاب و سرشار از ریسکی که این روزها بر بازارهای انرژی دنیا حاکم است، آمریکا باید حواسش را جمع کند و در تحریم‌های نفتی تا جایی پیش نرود که بازارهای انرژی دنیا تحت تاثیر قرار گیرند. ایمی. ام.جافی در گفتگویی که در ادامه می‌آید، تاثیر اتمام مهلت قانونی خرید نفت ایران بر بازارهای جهانی انرژی و عکس‌العمل‌های احتمالی تهران و پکن نسبت به این اولتیماتوم زمانی را به ارزیابی نشسته است.

قیمت نفت بعد از اعلام رسمی اتمام مهلت قانونی به خریداران چند درصد بالا رفته است. آیا شما به‌عنوان کارشناس نفت و انرژی بر این باورید که قیمت‌ها باز هم بالا و بالاتر خواهد رفت یا این‌که امکان و احتمال آن میزان عرضه نفت که بتواند کاهش عرضه نفت ایران را در بازارهای جهانی پوشش دهد، در بازار وجود دارد؟

تحریم‌های آمریکا از اوایل امسال تولید نفت ایران را محدود کرده بود؛ و عملا فروش رسمی نفت ایران به حدود پانصدهزار بشکه در روز رسیده بود. بنابراین سیاست‌های سختگیرانه اخیر دولت ترامپ در زمینه اتمام مهلت قانونی برای خرید نفت از ایران در هفته‌های آینده نهایت کاری که می‌تواند انجام دهد، جلوگیری از عرضه رسمی پانصدهزار بشکه نفت ایران است. حالا اگر این را در کنار تصمیم اوپک برای کاهش تولید و عرضه، و نیز مشکلاتی که برای صادرات نفت در ونزوئلا و لیبی وجود دارد، قرار دهیم، به‌نظر می‌رسد در هفته‌های آتی برای بازار نفت باید انتظار روزهای ملتهبی را داشته باشیم. در واقع برخلاف پیش‌بینی آمریکا مبنی بر این‌که افزایش تولید و صادرات کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی می‌تواند از بروز شوک در بازار جلوگیری کند، ولی به‌نظر می‌رسد باید انتظار داشته باشیم که قیمت نفت در هفته‌های آتی هم‌چنان در مقابل هرگونه اختلال در عرضه نفت حساس خواهد بود. با این‌که آمریکا برنامه ریخته که در صورت بالا رفتن قیمت‌ها با فروش ذخیره استراتژیکش می‌تواند تشنج را از بازار گرفته و بازار انرژی را آرام کند.

آیا این موضوع که اخیرا آمریکا هم به‌عنوان یکی از صادرکننده‌های عمده نفت خام شناخته می‌شود؛ در مسایلی چون تحریم‌های نفتی و مسایلی از این دست آیا نقش و اهمیتی داشته یا نه؟

هیچ بحثی در این موضوع وجود ندارد که افزایش تولید نفت ایالات متحده موجب اعتماد به‌نفس بالای این کشور در مورد مسایلی مانند تحریم‌های نفتی شده است. صادرات نفت آمریکا این روزها به رکورد بیش از دو و نیم میلیون بشکه در روز رسیده و حتی انتظار می‌رود از این نیز بیشتر شود. اما با این حال دولت باید مواظب باشد از اتخاذ سیاست‌ها و تحریم‌هایی که باعث ایجاد شوک ناگهانی در بازار نفت می‌شوند، خودداری کند. چون همان‌طور که اتفاقات ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی مانند طوفان‌ها، تصادفات و دیگر رخدادهای مهم در حوزه نفت تاثیرگذار هستند، رخدادهای سیاسی نیز می‌توانند چنین نقشی داشته باشند و موجب بروز اختلالات ناگهانی در عرضه نفت شوند؛ و خود این اختلالات هم مهم‌ترین عامل در جهش قیمت نفت می‌تواند باشد. فراموش نکنید که تولید نفت آمریکا هنوز هم کمتر از دوازده درصد از کل تولید نفت جهان است؛ و هنوز توان مقاومت در برابر ریسک‌هایی که بازار نفت را متاثر می‌کنند، ندارد.

ایران تهدید کرده که مانع از انتقال نفت دیگر تولیدکنندگان بزرگ از تنگه هرمز خواهد شد. آیا ایران این تهدید را اجرا خواهد کرد؟ آیا ایجاد چنین اختلالی در خاورمیانه می‌تواند بر اقتصاد آمریکا نیز تاثیرگذار باشد؟

با این‌که ایران تاکنون نشان داده که اگر تصمیمی بگیرد، نهایت توانش را در اجرای آن به‌کار خواهد بست، ولی عرض تنگه هرمز بیش از بیست مایل است و برای ایران دشوار است در طولانی‌مدت جلوی انتقال نفت را در گستره‌ای به این وسعت بگیرد. نکته دیگر هم این است که ایران تاکنون از رفتارهای تحریک‌کننده و عواملی که می‌توانند جنگ‌آفرین باشند، خودداری کرده؛ و بنابراین در تنگه هرمز هم ممکن است بخواهد در روند عرضه و انتقال نفت خلل ایجاد کند، اما احتمال کمی وجود دارد که این کار را با استفاده از ادوات نظامی انجام دهد. درکل آن‌چه از ایران می‌دانیم این است که ارتش ایران به‌رغم قدرتی که دارد، اما هیچ‌گاه قصد ایجاد درگیری نظامی را در منطقه نداشته.

پس شما چه عکس‌العمل‌هایی را از جانب ایران پیش‌بینی می‌کنید؟

ایران ممکن است از رویکردهای مخفیانه استفاده کند؛ مثل حملات سایبری به امکانات نفتی کشورهای رقیبش در حاشیه خلیج فارس. عربستان سعودی و امارات متحده عربی از مسیرهای خط لوله جایگزین که می‌تواند تنگه هرمز را دور بزند، بهره‌مندند. البته کار عربستان سعودی دشوارتر است و باید شش‌ونیم میلیون بشکه صادرات روزانه‌اش را جوری انتقال دهد که نیازی به عبور و مرور از تنگه هرمز نداشته باشد.

درباره تاثیر این بحران‌ها بر اقتصاد آمریکا نگفتید…

این روزها اقتصاد آمریکا در قیاس با دهه‌های گذشته کمتر از شوک‌های قیمتی نفت متاثر می‌شود. اما با این‌حال هنوز هم کم و زیاد شدن قیمت نفت و فراورده‌های نفتی، از این‌رو که در قیمت خدمات و البته محصولاتی مانند اتومبیل نقش دارد، در رضایت مردم از دولت نقش مهمی می‌تواند بر عهده داشته باشد. این را هم فراموش نکنید که موضوعی مانند افزایش ناگهانی قیمت نفت می‌تواند همدلی و همراهی متحدان و موتلفان سیاسی آمریکا را با این کشور مختل کند؛ که این برای ترامپ اهمیت بیشتری دارد.

چین بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است. به‌نظر شما این کشور در قبال تصمیم دولت ترامپ چه واکنشی نشان خواهد داد؟

چین گفته که تخفیف‌های ایران باعث می‌شود نفت این کشور قیمتی بسیار بسیار به‌صرفه داشته باشد و بنابراین خرید نفت از ایران را در سال ۲۰۱۹ افزایش خواهد داد و به هفتصدهزار بشکه در روز خواهد رساند. در گذشته نیز چین بارها و بارها تلاش کرد تا تحریم‌ها را دور بزند؛ چه با خرید نفت خام ایران بر اساس مبادله و چه با این وعده که پول نفت خریداری‌شده را در زمان بعد از اتمام دوره تحریم‌ها پرداخت خواهد کرد. در نهایت باید گفت که برای چین و ایالات متحده بسیاری از مسائل دوجانبه بسیار مهم‌تر وجود دارد و بنابراین این دو کشور سر موضوعی چون دور زدن تحریم‌ها درگیر نخواهند شد.

آیا به‌نظرتان این فشارهای مضاعف بر ایران نتیجه‌بخش خواهند بود؟

در حال حاضر ایران انگیزه‌ای برای مذاکره با دولت ترامپ ندارد و منتظر است در وهله اول نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال آینده مشخص شود. در کل ایران در حال حاضر سیاست صبوری استراتژیک را دنبال می‌کند، که به این معناست که منتظر تعیین تکلیف در آمریکاست تا ببیند آیا دولتی که سیاست‌های منطقی و کمتر تهاجمی را دنبال می‌کند و یا حداقل این‌که به برجام پایبندی نشان می‌دهد، روی کار می‌آید یا نه. به‌هرحال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را مورد اشاره قرار داده و همین هم باعث شده تا روابط اروپایی‌ها با ایران هم‌چنان محترمانه باشد. ایران منتظر است آمریکا هم دوباره به این توافق بازگردد و برای همین هم منتظر انتخابات ۲۰۲۰ است.

گزارش خطا