محور گاندو- پمپئو علیه دیپلماسی کم هزینه ظریف

دكتر مهدي ذاكريان در روزنامه ايران نوشت:

وزیر امور خارجه ایران از ابتدای آغاز مسئولیت خود سعی کرد بر پایه مبانی علمی، حرفه ای و تخصصی دانش روابط بین الملل عمل کند. بهره گیری صحیح از نظریات روابط بین الملل، فهم درست از مکاتب روابط بین الملل و همچنین مفهوم سازی صحیح از مصادیق مناسبات جهانی و ارائه آنها به جامعه بین المللی یکی از کارهای خاصی بود که آقای ظریف در طول شش سال گذشته از خود نشان داد و این فعالیت حرفه ای و دیپلماتیک سبب ساز آن شد ایران در نظام بین الملل به عنوان یک کشور مقبول و اثر گذار شناخته شود. همین تاثیرگذاری بود که موجب عصبانیت برخی در خارج مانند اسرائیل به رهبری نتانیاهو، عربستان به رهبری بن سلمان، امارات به رهبری بن زاید و آمریکا به رهبری ترامپ و بولتون شد. از سوی دیگر قدرت دیپلماتیک تاثیرگذار وزیر خارجه در داخل هم مورد عصبانیت جریان هایی قرار گرفت که در واقع توان پیش بردن مقاصد کشور و دست یابی به منافع ملی را از طرق دیپلماتیک و تخصصی نداشتند و سعی می کردند با شعار و تبلیغ وارد نظام بین الملل شوند که اتفاقا ورود این جریان هم به ضرر کشور بود و هم رسیدن کشور به آرمانهای انقلاب را به تاخیر انداخت.

بنابراین تیم دیپلماسی ایران به رهبری ظریف با اقدامات مخرب دو جبهه مخالف داخلی و خارجی رو به رو شد. گروهی در داخل با پیگیری برخی از برنامه ها سعی کردند در راستای پیشرفت کشور و نظام موانعی ایجاد کنند که مصداق عملی آن تهیه فیلمی به نام «گاندو» بود که رسانه ملی پخش کرد. تهیه چنین فیلمی در ادامه اقدامات تخریب کننده علیه دستگاه دیپلماسی بود که به دلیل عصبانیت از پیروزی های ایران در شش سال گذشته صورت گرفت. چه در این سالها اسرائیل ضعیف،عربستان منزوی و امارات مجبور شد مواضع خود را تغییر دهد و آمریکا هم در پیگیری نظریه فروپاشی حاکمیت جمهوری اسلامی شکست بخورد چنانکه ترامپ و وزیر خارجه اش رسما اعتراف کردند به دنبال تغییر رژیم نیستند و می خواهند با ایران گفت وگو کنند. درخواستی که با این پاسخ قاطع ایران مواجه شد که مذاکره بدون بازگشت آمریکا به اجرای تعهدات برجامی اش امکان پذیر نیست. در چنین شرایطی که ایران به دنبال تقویت مواضع خود در عرصه بین المللی بود عده ای در داخل کمر همت بستند تا دیپلماسی را در ایران ضعیف کنند.

جبهه دومی که در خارج از کشور از دو روز پیش در کنار اقدامات تخریبی جریانهای داخلی کشور فعال شده است، جبهه پمپئو است. جبهه ای که فعالیتش بعد از اوج گیری تحرکات مخالفان داخلی دولت ایران آغاز شد و با اقدامات مشکوکی چون متهم کردن وزیر خارجه ایران به سواستفاده از آزادی بیان در آمریکا و ایجاد محدودیت در تردد هیات ایرانی ادامه یافت.

نبایستی فراموش کرد که امریکا عرصه امکانات گسترده ای چون امکانات رسانه ای، اقتصادی و دانشگاهی است و آقای ظریف با بهره گیری از پشتوانه علمی، تجربه و تخصص و شناخت از امکانات و ظرفیت های امریکا سعی کرده منافع ملی ایران را به خوبی پیگیری و در مسیر درست مورد بهره برداری قرار دهد.

یکی از این امتیازات امکان ارتباط مستمر با رسانه ها و افکار عمومی است. وزیر خارجه ایران تلاش کرده افکار عمومی امریکا را درباره خطایی که تیم ترامپ در حال انجام آن هستند و هزینه ای که ممکن است جنگ احتمالی تیم تندروی دولت آمریکا به این کشور تحمیل کنند، توجیه نماید. این امر از طریق دیپلماسی عمومی، حضور مستمر در رسانه ها و مصاحبه با شبکه های خبری تلویزیون، رسانه های نوشتاری، حضور در سازمان های مردم نهاد، حضور در مراکز قدرت و اثرگذار بر مراکز تصمیم گیر، مشارکت در نشست اندیشکده هایی چون شورای آتلانتیک که رهبر آن ریچارد هاس از وابستگان نئوکان هاست، مورد پیگیری قرار گرفته است. البته وسعت این نفوذ می توانست گسترده تر نیز بشود اما کم کاری نهادهای سیاسی و امنیتی در راه اندازی لابی های موثر در جامعه آمریکا، عدم حمايت و احيانا متهم كردن برخي لابي ها، جريان هاي فكري و حتي شخصيت هاي عالم، دلسوز و موثر عملا امکان بهره گیری از چنین ظرفیتی را از بین برده است. رژیم اسرائیل بسیار کوچک تر از جمهوری اسلامی است اما با انبوهی از لابی های تاثیرگذار چون ایپک، میدل ایست فروم و جی استریت تلاش می کند اهداف و منافع خود را پیگیری کند. اگر جمهوری اسلامی هم از چنین لابی هایی بهره مند بود، بی تردید وزیر خارجه ایران هم در نشست این لابی ها حضور پیدا می کرد و از ظرفیت آن برای دستیابی به اهداف کشور بهره می برد.

این چنین است که استفاده موثر آقای ظریف از ظرفیت های موجود در آمریکا سبب شده است دیپلماسی ضد ايران در امریکا و نظام بين الملل به حاشیه رفته و حتي سیاست فشار امریکا بر ايران در داخل این کشور نیز زیر سوال برود.

در نتیجه توان تاثیرگذاری ظریف بود که حتی شاهدیم محور گاندو- پمپئو علیه ایشان تشکیل می شود؛ محوری که تلاش می کند مانع از آن شود جمهوری اسلامی نتواند حرف صحیح خود را با زبان کم هزینه و نرم مطرح کند. این در حالی است که کشورها در قرن 21 به این نتیجه رسیدند اگر می خواهند به اهداف خود برسند از یک زبان کم هزینه استفاده کنند. به همین دلیل است که ترامپ از ورود به یک درگیری خودداری می کند چون می داند جنگ چقدر هزینه دارد و بهره گیری از زبان سخت افزاری می تواند برای آمریکا هزینه ساز باشد. اما آنچه در روابط بین الملل کم هزینه است دیپلماسی عمومی، دیپلماسی خط دو و خط یک و نیم و دیپلماسی رسانه و اکادمیک است. اینها مدارهایی است که به وجود آمده اند و تیم دیپماتیک ایران به خوبی از آنها برای تبیین اهداف و منافع کشور بهره برده است. سیاستی که اتفاقا تاکنون ثمربخش بوده است زیرا هم اینک که ایران تصمیم گرفته در واکنش به تامین نشدن منافعش در چارچوب برجام، بخشی از تعهداتش را به صورت گام به گام متوقف کند، هیچ کشوری آن را محکوم نکرده است تا جایی که حتی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی از صدور یک بیانیه یک خطی هم خودداری کرد و رئیس شورای حکام نیز بیانیه پایانی خود را قرائت نکرد.

این تحولات نشان می دهد جمهوری اسلامی از مجرای دیپلماسی مسیر درستی را در پیش گرفته است هرچند که این امر دارای عواقب جدی داخلی و خارجی بوده است و چنانکه اشاره شد محور گاندو- پمپئو تلاش می کند، این دیپلماسی کم هزینه را تخریب کند و کشور را به پیگیری یک سیاست پرهزینه برای ملت و نظام جمهوری اسلامی وادار کند. به عبارت دیگر پیوند سعودي- اسرائیل- آمریکا و مخالفان داخلی نظام جمهوری اسلامی به پیگیری این سیاست پرهزینه برای ایران مستحکم تر از گذشته به کار خود ادامه می دهد.

مخاطبان گرامی : به شما عزیزان پيشنهاد مى كنيم "مطالب پیشنهادی" زير را هم مطالعه كنيد: