نشست اضطراری وین زیر سایه تنش های خلیج فارس؛ آخرین امیدها برای نجات برجام

نواندیش: هم‌زمان با تشدید بحران نفتکش‌ها، شرکای باقیمانده ایران در مذاکرات هسته‌ای گرد هم می‌آیند. دستور نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیر خارجه، شرایط جدید و انتظارات تهران برای پایبندی به برجام خواهد بود.

به گزارش نواندیش، دویچه وله با انتشار خبر برگزاری نشست مشترک کمیسیون باز آن به عنوان آخرین تلاش ها برای نجات این توافقنامه نام برد و نوشت: پایتخت اتریش روز یکشنبه ۲۸ ژوئیه میزبان اعضای کمیسیون مشترک برجام خواهد بود. نشست با حضور معاونان وزیر خارجه کشورهای چهار بعلاوه یک تشکیل می‌شود و هدف آن، آماده سازی نشست وزیران خارجه برای نجات برجام عنوان شده است. 

به تاکید سخنگوی وزارت خارجه ایران، این دیدار ربطی به نشست آتی در سطح وزیران خارجه ندارد و بیشتر قرار است فرصتی برای آماده سازی آن دیدار ملاقات باشد. عباس موسوی پیش‌تر گفته بود که سیاست جمهوری اسلامی در عدم اجرای برخی تعهدات برجامی‌اش، نتایج عملی و عینی داشته است.

نشست اضطراری وین به درخواست شرکای اروپایی ایران در برجام و برای بحث پیرامون "وضعیت جدید" برگزار می‌شود؛ وضعیتی که ناشی از اعلام عدم پایبندی ایران به تعهدات برجامی‌ است. ایران انتظار دارد که اروپا پیشنهادهای معقولی برای ادامه پایبندی به برجام ارائه دهد.

خبرگزاری فرانسه می‌نویسد، قرار بود در برجام، ایران به ازای محدود شدن طرح‌های اتمی‌اش از شر تحریم‌ها نجات یابد؛ اما با خروج آمریکا از این توافق، هیچ مزیت اقتصادی متوجه ایران نشده است.  

ایران در ماه مه اعلام کرد که بخشی از تعهدات برجامی خود را در پاسخ به فشارهای آمریکا زیرپا می‌گذارد. تهران از سایر شرکای برجام، به ویژه از آلمان، فرانسه و بریتانیا نیز گله‌مند است که از ترس واشنگتن، به وظایف خود در این موافقتنامه عمل نمی‌کنند. در نخستین هفته ماه ژوئن، تهران خبر داد که غلظت مجاز ۶۷/ ۳درصدی در غنی‌سازی اورانیوم را زیر پا گذاشته است.

ایران کوشید با این گام شرکای اروپایی خود در توافق اتمی را برای مطالبات اقتصادی‌اش زیر فشار بگذارد و آنها را به تامین خواست‌های این کشور در حوزه نفتی و بانکی وادارد. سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: «اگر کشورهای باقی مانده به ویژه اروپایی‌ها به تعهدات‌شان عمل نکنند و به گفتاردرمانی و حرف ادامه دهند، گام بعدی را ظرف ۶۰ روز بر خواهیم داشت.»

منظور ایران از گام‌های بعدی، می‌تواند برگرداندن نیروگاه آب سنگین اراک به وضعیت سابق باشد. مطابق برجام، این نیروگاه باید به شکلی تغییر باید که قادر به تولید پلوتونیوم نباشد. 

واشنگتن می‌گوید هدف تشدید تحریم‌ها به ایران "فشار حداکثری" به جمهوری اسلامی برای کشاندن این کشور به پای میز مذاکره است. اما مقامات ایران تاکید می‌کند که برجام یک پرونده بسته است و هر گونه رایزنی و گفت‌وگو با شرکای این توافق، به نحوه اجرای آن مربوط خواهد بود نه یک توافق تازه.

این در حالی است که عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران صبح سه‌شنبه برای تسلیم پیام کتبی حسن روحانی به امانوئل مکرون به پاریس رفت. کمتر از دو هفته قبل، مشاور ارشد مکرون نیز برای رایزنی با مقامات ایرانی به تهران رفته بود. 

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران پیش‌تر در تماسی تلفنی با مکرون گفته که بسته پیشنهادی اروپا نقش جبران‌کننده‌ای برای این کشور ندارد و انتظار تهران از یک برنامه عملیاتی روشن و واجد زمان‌بندی را برآورده نمی‌کند. 

در آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین که ۲۸ ژوئن برگزار شد، عباس عراقچی نماینده ایران بود و ریاست  جلسه گروه ۴+۱ را  هلگا اشمیت، دبیر سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا بر عهده داشت. یک روز پیش از این نشست، رویترز به نقل از یک مقام دولتی ایران که نمی‌خواست نامش فاش شود نوشت: «ما از اروپایی‌ها نمی‌خواهیم بیایند در ایران سرمایه‌گذاری کنند، ما فقط می‌خواهیم نفت‌مان را بفروشیم.»

نشست آتی کمیسیون یاد شده در وین در حالی برگزار می‌شود که تنش ایران و آمریکا در خلیج فارس با توقیف یک نفتکش بریتانیایی گسترش یافته است. لندن در واکنش به اقدام اخیر ایران، خواستار تشکیل یک گشت دریایی در خلیج فارس با مشارکت نیروهای اروپایی شده تا حافظ امنیت کشتیرانی در منطقه باشند. بدون شک نزدیکی بریتانیا به آمریکا می تواند یک خطر بالقوه برای برجام هم باشد.