اسرار کاخ و حرمسراى شیخ محمد

کامران کرمی

حرمسرای معمار دبی نوین اسرار قصر شاهی را در کانون توجهات قرار داده و شیخ محمد‌بن‌راشد مرد دوم امارات عربی متحده را در صدر اخبار جهان جای داده است. اماراتی که تاکنون قلب توسعه و کانون ثبات در بحرانی‌ترین منطقه آشوبناک در جهان بوده اینک خود آبستن بی‌ثباتی و رسوایی به واسطه فرار شاهدخت هیا بنت حسین است. اگرچه این اولین باری نیست که قصر شیخ محمد متاثر از فرار شاهدخت‌هاست، پیش‌تر نیز دو دختر حاکم دبی یعنی لطیفه و شمسه نیز از دربار پدر گریخته بودند، اما بلافاصله با تهدید به کشور بازگردانده شدند.

در این میان اما فرار هیا دختر پادشاه سابق اردن به آلمان و سپس لندن ابعاد پیچیده‌تر و گسترده‌تری دارد. چرا که از ملیتی دیگر است، ارتباطات گسترده‌ای با قصر پادشاهی بریتانیا دارد، سفیر صلح یونسکو بوده و سال‌ها بر مسند ریاست فدراسیون جهانی اسب‌سواری تکیه زده است. از این حیث تبعات این رخداد برای امارات متحده عربی، شیخ نشین دبی و حاکمیت شیخ محمد قابل توجه است. از چالش‌های داخلی و نوع روابط با امارت‌های دیگر به‌خصوص ابوظبی گرفته تا رابطه با اردن و انگلیس.

سناریوهای مختلف و بعضا متضادی درخصوص فرار شاهدخت هیا و دو فرزندش مطرح شده که هر کدام بر مبنای بخشی و نه همه واقعیت است. اینکه کدام روایت بر دیگر روایت‌ها غالب است، به دلیل در جریان بودن تحولات و عدم دسترسی به هزارتوهای قصر شاهی دبی، همچنان مبهم است و صرفا می‌توان بر مبنای برخی شواهد دست به تحلیل این ماجرا زد.

پیش‌تر برخی رسانه‌ها از نوع روابط دبی و ابوظبی و رقابت‌های سیاسی و به‌خصوص اقتصادی این دو امارت سخن گفته بودند و نقش محمد بن زاید در توطئه علیه بن راشد را در این ماجرا پررنگ کردند. چرا که شیخ محمد‌بن‌راشد آل مکتوم بر سر موضوعاتی چون یمن، ایران و قطر با محمد بن‌زاید آل نهیان دچار اختلاف نظر شده و ماجراجویی‌های بن زاید همراه با محمد بن سلمان را آفتی برای رشد و توسعه دبی ارزیابی کرده است.

از سوی دیگر، برخی روابط پنهانی هیا با محافظ بریتانیایی خود را دلیل این فرار می‌دانند و به شعر شیخ محمد چند روز پس از این اتفاق اشاره می‌کنند که در آن شیخ بر عدم وفاداری همسر خود تاکید کرده است. از طرف سوم هم برخی به نوع روابط نامطلوب حاکم دبی با همسران و فرزندان خود اشاره می‌کنند که قید و بندهای محدود‌کننده‌ای را بر آنها روا داشته است. سناریوی چهارم هم به خصوصیات رفتاری شاهدخت هیا و نوع ارتباطات با کاخ باکینگهام اشاره می‌کند که می‌توانسته اسرار درون دبی را به لندن منتقل کند.

فارغ از اینکه همه این سناریوها حامل بخش‌هایی از واقعیت باشند، اما باید ریشه‌های این اتفاق را در درون کاخ شاهی دبی دنبال کرد که با توجه به رخدادهای مشابه پیشین؛ عواملی چون نوع زیست شیخ محمد، تعاملات و ارتباطات و نگرش‌ها و جهان‌بینی او از رویدادهای پیرامونی به‌خصوص فهم از مدرنیسم در هزارتوهای بافت سنتی و عشیرگی عربیسم نقش مهمی را در شکل دادن به این رخداد بازی کرده‌اند.

*منبع: دنياى اقتصاد

گزارش خطا